Công nghệ số đã ảnh hưởng không nhỏ đến thói quen nghe nhạc của khán giả Việt Nam gần chục năm qua và hiện nay nhiều người cho rằng, nhạc số đã ở ngôi vị thống trị phương thức nghe nhạc phổ biến nhất, không riêng ở Việt Nam mà trên toàn thế giới. Trước những thay đổi ấy, giải thưởng Zing Music Awards dành cho âm nhạc trực tuyến ra đời từ năm 2010 một phần phản ánh thị hiếu khán giả nghe nhạc online, mặt khác cho thấy những cách thức hoạt động trong âm nhạc đang dần chuyển hướng theo xu thế này.
Nghe online và tải nhạc miễn phí
Không riêng ở Việt Nam, nhạc số gần như chiếm lĩnh mọi hình thức phát hành âm nhạc hiện nay, cũng như cách thức chuyển tải sản phẩm đến người tiêu dùng. Có thể thấy, suy nghĩ về những chiếc đĩa than hay CD, DVD… đã dần cũ kỹ so với cuộc chạy đua những cách thức truyền tải thông tin cực nhanh thông qua hệ thống mạng toàn cầu. Thói quen ra các cửa hàng băng đĩa gần như không còn là phổ biến khi các hệ thống phát hành nhạc như Amazone, iTunes… luôn cập nhật những sản phẩm mới nhất trên toàn thế giới trong đó có Việt Nam. Người nghe nhạc đã làm quen với phương thức này từ khi internet xuất hiện ở Việt Nam những năm 1996-1997, cho đến hôm nay nó cũng là một trong những yếu tố đẩy lùi thị trường băng đĩa vào “bóng tối”.
Nhạc sĩ Đức Trí – thành viên Hội đồng nghệ thuật Zing Music Awards, đã chia sẻ: “Rõ ràng, xu hướng nghe nhạc số đã làm thay đổi cả cách chúng tôi sản xuất âm nhạc. Nó đang chiếm vị trí độc tôn và trong tương lai, có thể nhạc số sớm trở thành một món hàng hóa thật sự không như những suy nghĩ trước đây”. Ở khuôn khổ một giải thưởng âm nhạc, chúng ta chưa nói tới khâu bản quyền cũng như việc chi trả phí cho nghe nhạc download nhạc online nhưng kết quả sẽ là một phần phản ánh thị hiếu công chúng đang thay đổi. Sản phẩm nhạc số quá ồ ạt, chỉ cần một cú click chuột là có thể nghe bất cứ ca khúc nào một cách nhanh chóng. Nhưng cũng khó giữ chân người nghe ở một ca khúc nào đó với thời gian đủ dài để cảm nhận nó. Vì thế nói đến nhạc số người ta vẫn thường nhắc đến một cách nghe nhạc “dễ dãi”.
Bằng Kiều
Nếu cách nghe nhạc số là “dễ dãi” thì cách thức bình chọn nhạc số cũng có lắm vấn đề. Chỉ cần làm cho làn sóng dư luận nổi lên mang tính chất scandal cũng đủ lượt bình chọn cho các ca sĩ lọt vào danh sách giải thưởng không mấy khó khăn. Điển hình trường hợp ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng vừa qua. Sau khi được công bố ca sĩ trẻ Bùi Anh Tuấn vượt mặt đàn anh Mr. Đàm ở Top 10 Nam ca sĩ được yêu thích, fan hâm mộ Mr. Đàm đã đổ bộ vào bình chọn liên tục và kết quả là Mr. Đàm lại giữ vị trí đầu bảng, tạm tính tới thời điểm đó. Vô hình trung, giải thưởng Zing Music Awards đang phản ảnh rất rõ một trong những trạng thái nghe nhạc và bình chọn giải thưởng mà trong đó “người hâm mộ” lại rất “cảm tính” trong cả cách nghe và cách chọn. Đương nhiên, không so sánh Đàm Vĩnh Hưng và Bùi Anh Tuấn nhưng qua hiện tượng đó, cho thấy vị trí quan trọng của người nghe nhạc số trong đời sống âm nhạc hiện nay. Đặc biệt, khi một giải thưởng âm nhạc như Zing Music Awards lại trông cậy hoàn toàn vào sự bình chọn của người nghe nhạc trực tuyến. Vì vậy, Zing Music Awards năm nay đã cho hội đồng nghệ thuật nhiều “quyền hạn” hơn và giảm những giải thưởng do khán giả bình chọn, tăng giải thưởng của hội đồng nghệ thuật.
Top 10 phản ánh điều gì?
Như một trong những tiêu chí mà ban tổ chức cùng hội đồng nghệ thuật đưa ra, không riêng gì những Nghệ sĩ của năm mà những ca sĩ được bình chọn vào các hạng mục đều cần có đạo đức tốt, tư cách nghề nghiệp. Vì vậy, Top 40 những nghệ sĩ mà ban tổ chức gửi tới các nhà báo, phóng viên trong buổi bình chọn ra Top 10 Nghệ sĩ của năm đã gặp không ít bất cập. Ý kiến cho rằng, liệu Mr. Đàm “khóa môi” nhà sư, Cao Thái Sơn dính vào scandal đồng tính, Thu Minh bị phạt vì ăn mặc phản cảm… thì có được xét vào tiêu chí tư cách đạo đức không?
Thu Minh
Nếu vẫn đưa vào danh sách này, rõ ràng Zing Music Awards đang làm một việc rất thực tế là phản ánh đúng những gì đang diễn ra trong trạng thái tâm lý của khán giả nghe nhạc trực tuyến hơn là phản ánh một cách toàn diện mọi tầng lớp khán giả hiện nay. Vì vậy, nhạc sĩ Đức Trí cho rằng, những người làm ra giải thưởng đang mong muốn cân bằng được những gì gọi là thị hiếu của khán giả và chất lượng nghệ thuật thật sự mà một giải thưởng âm nhạc cần có và giải thưởng không chỉ tôn vinh mà sẽ phản ánh đời sống thực sự của âm nhạc.
Do giải thưởng là của cộng đồng người nghe nhạc trực tuyến, nên sẽ không khỏi bất ngờ khi rất nhiều những cái tên bị cho là quá xa lạ. Họ ít xuất hiện trên sóng truyền hình, trong các chương trình ca nhạc lớn, nhưng họ có mặt trên website âm nhạc Zing, nhạc của họ được nghe và download, vậy là họ vào danh sách đề cử! Thêm một lần nữa, hội đồng nghệ thuật từ Zing Music Awards thừa nhận rằng chính họ sẽ phải sàng lọc một lần nữa để đưa đến cho công chúng những kết quả thuyết phục nhất! Sau buổi họp báo công bố và bình chọn cho Top 10 một số hạng mục, kết quả như sau:
Top 10 Nghệ sĩ của năm là các ca sĩ: Mỹ Tâm, Hồ Ngọc Hà, Lệ Quyên, Thu Minh, Cẩm Ly, Văn Mai Hương, Bằng Kiều, Hiền Thục, Noo Phước Thịnh và Đan Trường.
Mỹ Tâm
[one_half last=”no”]
Top 10 Nam nghệ sĩ mới xuất sắc: Bùi Anh Tuấn, Mr. T, Hoàng Rapper, Hồ Quang Hiếu, Yanbi, Justa Tee, Mr. Siro, Lil Knight, Khắc Minh và Blue Duy Linh.
Top 10 Nữ nghệ sĩ mới xuất sắc: Hương Tràm, Đồng Lan, Tiên Cookie, Tiêu Châu Như Quỳnh, Miu Lê, Hằng Bing Boong, Bảo Anh, Emily, Đinh Hương và Suboi.
Ba hạng mục giải trên sẽ được hội đồng nghệ thuật bình chọn ra một nghệ sĩ xuất sắc nhất để trao giải. Dự kiến lễ trao giải năm nay sẽ diễn ra vào cuối tháng 1-2013.
[/one_half]Dẫu sao thì Zing Music Awards cũng chỉ là cuộc bình chọn nhạc số dành cho cư dân mạng, không đại diện cho người nghe nhạc truyền thống của cả nước. Vì thế không thể gọi nhạc số “thống lĩnh” đời sống âm nhạc Việt được!
Hưng Phạm
