Sốc là một tình trạng giảm dòng máu và oxy tới tổ chức ngoại vi dẫn đến suy sụp hoạt động chuyển hoá tế bào và cơ quan. Sau đây là sáu loại sốc phổ biến mà cơ thể thường gặp phải.
Sốc do tụt huyết áp
Khi huyết áp giảm đột ngột sẽ gây nên sốc. Tất cả các loại sốc do tụt huyết áp đều có một điểm chung: sốc gây cản trở khả năng của cơ thể để đáp ứng đủ máu cho tất cả các mô. Để bơm máu đầy đủ đến các mô của cơ thể, cần có đủ máu bơm đến hệ thống tuần hoàn khép kín (các mạch máu, kể cả các mao mạch) với đủ áp lực để đẩy máu qua các tiểu động mạch đổ vào mao mạch.
- Xem thêm: Huyết áp chỉ hơi cao, nguy cơ đã đến
Sốc có nhiều nguyên nhân và trong giai đoạn cuối thường sẽ dẫn đến tụt huyết áp. Khi cơ thể có thể duy trì huyết áp ngay cả khi sốc đang tiến triển, được gọi là sốc còn bù. Một khi huyết áp bắt đầu giảm, nó sẽ trở thành sốc mất bù. Sốc mất bù không được giám sát là một tình trạng nghiêm trọng có thể gây tử vong, đặc biệt nếu không được điều trị.
Duy trì huyết áp là một chức năng của hệ thống tim mạch, bao gồm ba phần riêng biệt:
- Chất lỏng (máu)
- Mạch chứa (động mạch và tĩnh mạch)
- Bơm (tim)
Sốc giảm thể tích tuần hoàn
Chảy máu là nguyên nhân phổ biến nhất gây sốc giảm thể tích tuần hoàn. Sốc giảm thể tích tiến triển do thiếu dịch trong dòng tuần hoàn. Các mạch có thể vẫn còn nguyên vẹn và bơm vẫn hoạt động, nhưng thể tích chất lỏng thấp.
Sốc giảm thể tích có thể là do chảy máu trực tiếp hoặc do các nguyên nhân khác làm mất lượng chất lỏng cần thiết. Mất nước là một nguyên nhân phổ biến gây giảm thể tích máu.
Sốc phân bố
Sốc phân bố thường xuất hiện khi các mạch máu giãn nở – hậu quả của mất sự chỉ huy từ não (ví dụ sốc điện thần kinh từ chấn thương tủy sống) hoặc giải phóng histamine (sốc phản vệ).
Lượng máu trong hệ thống có thể thấp hoặc bình thường, nhưng vì một nguyên nhân nào đó các mạch máu mở rộng quá lớn khiến cơ thể khó duy trì huyết áp.
Sốc tim
Sốc tim liên quan đến khả năng bơm máu của tim. Khi tim bị suy, chẳng hạn như trong cơn đau tim, sốc tim là hậu quả được tạo thành. Sốc do tim là một trong những nguyên nhân từ các nguyên nhân khác nhau của suy tim
Triệu chứng bao gồm: tiểu ít (Oliguria), kém trí nhớ (confusion), lạnh chi (cool extremities), nhiễm toan (acidosis)
- Xem thêm: Báo động về bệnh tim mạch tại Việt Nam
Sốc do tắc nghẽn
Nguyên nhân do dòng chảy của máu bị tắc làm ngăn cản tuần hoàn và có thể dẫn đến ngưng tim .Một trong những ví dụ phổ biến nhất của sốc tắc nghẽn là tràn khí màng phổi. Không khí tích tụ trong ngực bên ngoài phổi và gây áp lực lên tim và các mạch máu khác. Khi áp suất tăng, tim không thể bơm đầy đủ và lưu lượng máu bị hạn chế do các mạch bị ép chặt.
Kết hợp các kiểu sốc
Một số trường hợp có sốc kết hợp hai hoặc nhiều loại sốc kể trên. Ví dụ: Chấn thương ở ngực không chỉ gây ra tràn khí màng phổi mà còn làm chảy máu trầm trọng.
