Chỉ có năm người nhập cư mới đang ăn tối vào một ngày thượng tuần tháng 4 tại một nhà thờ ở Texas là điểm dừng chân đầu tiên của những người vượt biên giới Mỹ – Mexico. Mới năm ngoái thôi, mỗi đêm tại đây có ít nhất hàng trăm người được điểm danh chào đón họ đến với Hoa Kỳ. Những cuộc trao đổi mới đây giữa AP và người vượt biên mới cho biết, rất nhiều người dân tại quê nhà họ quyết định ở lại vì lo ngại dự thảo chính sách mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong ba tháng đầu tiên của tân chính quyền Nhà Trắng, số lượng người vượt biên bị bắt giữ tại biên giới đã giảm xuống bất ngờ theo “hiệu ứng Trump”. Trong tháng 3-2017, ít hơn 12.500 người bị bắt khi vượt biên, thấp nhất trong vòng 17 năm qua và là tháng thứ hai liên tiếp có sự tụt giảm mạnh về số lượng. Bộ trưởng Bộ An ninh Nội địa Mỹ John Kelly trong báo cáo gởi Thượng viện Hoa Kỳ xem sự tụt giảm đó không phải là một “sự cố” và đánh giá cao sự lãnh đạo của tổng thống Mỹ. Lời hô hào của Trump về việc mạnh tay hơn thực thi chính sách trục xuất người nhập cư lậu và xây dựng bờ tường biên giới đã lan rộng trong lòng người dân các nước Trung Mỹ và đặc biệt trong tháng trước, chính quyền Washington sớm bắt đầu thực thi việc tách rời người lớn và trẻ em khi bị bắt vượt biên giới nhằm hạn chế tối đa việc họ cố gắng vượt biên vào Mỹ.
Suốt nhiều năm qua, mỗi tháng có đến hàng chục nghìn người dân nhập lậu vào Mỹ theo đường biên giới phía nam. Số lượng người nhập lậu đặc biệt gia tăng trong những năm gần đây, đến từ ba quốc gia nghèo khó nhất là El Salvador, Guatemala và Honduras. Chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đẩy mạnh công việc trục xuất và cố gắng thuyết phục người dân Trung Mỹ không nên vượt biên giới, song trong năm 2014, số lượng người vượt biên đã tăng kỷ lục và vẫn ở mức cao đến tận ba tháng cuối cùng của nhiệm kỳ ông Obama vì e ngại người thắng cử Trump sẽ khóa chặt biên giới.
Đến nay, hầu hết mọi người đều nhất trí rằng chính sách của Trump đang ảnh hưởng mạnh đến dòng người nhập cư lậu vào Mỹ. Bốn chốt kiểm tra tại biên giới Texas nơi hầu hết người nhập cư lậu vào Mỹ đã cho thấy số lượng giảm mạnh hơn 90% từ tháng 1-2017. Ngay tại điểm dừng chân La 72 giữa biên giới Mexico và Guatemala, số người từ Trung Mỹ ghé Mexico trong hai tháng 2 và 3-2017 cũng giảm hơn một nửa so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, các chuyên gia tin rằng vẫn còn quá sớm để đánh giá cao sự thành công của hiệu ứng Trump. Cần phải chờ đến mùa hè năm nay, vốn là những tháng cao điểm của mùa vượt biên, để xem liệu người Trung Mỹ có thực sự sợ Trump hay không. Riêng những người đang làm việc tại biên giới vẫn cho rằng với tình trạng bạo lực và nghèo đói leo thang tại Trung Mỹ, số người vượt biên vẫn sẽ tiếp tục tìm đến Mỹ, bất kể bờ tường kia được xây hay không và việc ấy khiến gia đình của họ bị chia rẽ.
- Trịnh theo AP
