Giống như các họa sĩ hay nhà điêu khắc sáng tác tác phẩm nghệ thuật, nhiều đầu bếp danh tiếng ở các nước có thể dùng nguyên liệu – động vật hoặc thực vật – để tạo hình món ăn hay đồ trang trí bàn ăn, điển hình như đầu bếp – nghệ sĩ ẩm thực người Indonesia Endang Supriatna.
Gia đình Endang Supriatna sống ở thành phố Bandung, thủ phủ của tỉnh Tây Java, song mỗi năm ông chỉ ở với vợ con được đôi ba tháng, thời gian còn lại là cuộc sống lênh đênh trên biển khơi vì Endang Supriatna là đầu bếp của Nhà hàng Lido trên con tàu Carnival Legend(*), một tàu du lịch khổng lồ với những chuyến hải hành khắp châu Âu và cả thế giới. Nếu như tác phẩm của các nghệ sĩ tạo hình được triển lãm, trưng bày trong các gallery hay bảo tàng hoặc trở thành sở hữu của người yêu nghệ thuật thì những gì được làm từ bàn tay khéo léo và óc sáng tạo của Endang Supriatna chỉ tồn tại ngắn ngủi trong thời gian một bữa ăn tối trên tàu dù chúng luôn khiến cho thực khách ngây ngất!
Đôi tay ảo diệu của người nghệ sĩ ẩm thực
Chỉ với những gì thật bình thường mà bất cứ ai cũng có được trong căn bếp của nhà mình, Endang Supriatna đã khiến chúng hóa thân thành tác phẩm mỹ thuật như ông nói một cách tự hào: “Tôi là nghệ sĩ ẩm thực duy nhất trên tàu Carnival Legend, tôi chạm khắc trên rau củ và hoa quả cũng như tạo hình từ các khối nước đá khổng lồ. Đôi khi, trong những trường hợp đặc biệt, tôi còn vẽ những bức tranh”. Đơn giản nhất là với những quả dưa hấu, thứ nguyên liệu để nhà nghệ sĩ ẩm thực thi thố tài năng của mình. Cứ mỗi chuyến hải hành dài một tuần lễ, Endang Supriatna phải chạm khắc trên chừng hai chục quả dưa hấu với đủ loại hình ảnh và đa dạng về kích thước. Phần vỏ ngoài màu xanh và lớp bì trắng kế đó, những thứ không ăn được, đã trở thành “tấm toan” để ông “vẽ” những tác phẩm; còn thì phần ruột đỏ ngon ngọt vẫn được dùng làm món tráng miệng cho thực khách. Endang Supriatna đã “vẽ” những sinh vật biển, các nhân vật huyền thoại ở từng vùng đất mà con tàu đi qua. Trong các bữa tối trên tàu, thực khách trong khi trải nghiệm các món ăn ngon mà lạ cũng do Endang Supriatna chế biến vẫn giữ trong tay chiếc máy ảnh hay máy quay phim hoặc iPhone, iPad để không bỏ lỡ ghi hình những gì họ được tận mắt chứng kiến từ đôi tay ảo diệu của nhà nghệ sĩ ẩm thực.
Lặng lẽ và nhanh nhẹn, Endang Supriatna thực hiện các thao tác trong khi thực khách gần như nín thở theo dõi và ghi hình, để rồi chỉ trong không đầy một giờ đồng hồ thì tác phẩm của ông đã hoàn tất trong tiếng vỗ tay tán thưởng. Mỗi nhát dao tỉa tót đều thật thanh nhã, có cảm giác dường như nhà nghệ sĩ không hề phải nỗ lực quá sức nhưng thật ra ông đang tập trung cho công việc sáng tạo. Không chỉ với dưa hấu, Endang Supriatna có thể vẽ hoặc tạc với bất kỳ nguyên liệu nào, thực vật lẫn động vật. Những củ hành tím và đỏ, những củ cải đỏ và trắng trở thành những bông hoa bung nở trong chiếc bình là một trái dứa để nguyên vỏ cùng những chùm sợi xoắn xuýt được làm từ nhiều loại lá xanh. Và những bông hoa được tạo hình từ quả cam vàng óng hay từ những loại hoa quả khác… Thực khách đã quên hẳn những bình hoa thật dù chúng đẹp cỡ nào đi nữa để chỉ trầm trồ chiêm ngưỡng bình hoa cây trái của Endang Supriatna, bên cạnh đó là một bức tượng cá heo thật sinh động được nhà nghệ sĩ tạc từ một khối nước đá to tướng.
Món ăn ngon và đẹp là một hình thức của nghệ thuật
“Cha tôi là một kiến trúc sư và ông đã có ảnh hưởng cũng như là động cơ khiến tôi đến với nghệ thuật. Bên cạnh công việc thiết kế các công trình kiến trúc, cha tôi thường vẽ tranh, ký họa các loại và chạm khắc gỗ… Tôi luôn theo dõi và cố học hỏi từ những gì ông làm”, Endang Supriatna cho biết. Với sự say mê và có thiên hướng từ thân phụ, ông đã theo học đại học mỹ thuật. Sau khi tốt nghiệp, ông làm việc ở một số khách sạn với tư cách một nghệ sĩ sáng tạo mà một trong những lĩnh vực cần tới năng lực của Endang Supriatna chính là ẩm thực như ông bày tỏ: “Tôi ngày càng thích thú khi quan sát các đầu bếp làm việc để tạo nên những món ăn ngon và đẹp mắt. Đối với tôi, đó chính là một hình thức của nghệ thuật”.
Thế rồi không có gì lạ khi Endang Supriatna đến với trường dạy nấu ăn và là một trong ba học viên tốt nghiệp hàng đầu của lớp học. Năm 2000, ông gia nhập đội ngũ phục vụ trên các chuyến tàu của công ty du lịch hàng hải danh tiếng Carnival Cruise Lines với công việc chính là chạm khắc các tác phẩm từ nước đá, một công việc thỏa mãn được mơước đi khắp thế giới của ông cũng như khao khát được xem các tuyệt tác nghệ thuật của nhân loại: “Tôi đã có cơ hội để xem tận mắt tác phẩm của các bậc thầy mà tôi hết sức ngưỡng mộ như Rembrandt, Van Gogh, Picasso và Dali”.
Những khi không bận rộn với công việc chính, Endang Supriatna đứng bếp. Khi đó ông có trách nhiệm làm các món ăn lạnh và trình bày bàn ăn, quản lý hàng chục đầu bếp dưới quyền ông. Nhưng thời gian tuyệt vời nhất đối với ông là khi trở về nhà với vợ và hai cậu con trai đang trông đợi. “Ở nhà, bà xã tôi nấu nướng các món ăn nhưng mỗi tuần một lần tôi phục vụ bếp núc cho cả nhà. Tôi thường nấu món đặc biệt với nấm và cơm tôm kiểu Ý mà vợ con tôi rất thích. Đôi khi tôi cũng khắc rau củ nhưng chỉ vào những dịp thật đặc biệt của gia đình”, Endang Supriatna cho biết.
(*) Carnival Legend là tàu du lịch hạng sang, được điều hành bởi Công ty Carnival Cruise Line. Được đóng tại hãng đóng tàu Helsinki New Shipyard ở Helsinki (Phần Lan), Carnival Legend được hạ thủy ngày 17-12-2001 và một trong những vị khách đầu tiên đi du lịch bằng tàu này là nữ diễn viên nổi tiếng người Anh Judi Dench, trong chuyến hải hành khứ hồi ba ngày từ cảng Harwich (Essex, Anh) tới Amsterdam (Hà Lan). Tám mươi phần trăm phòng trên tàu có tầm nhìn ra đại dương và cũng ngần ấy số phòng có ban công riêng.
Lưu Hương (DNSGCT)
