Cá tra Việt Nam lần đầu tiên xuất hiện trong thực đơn của chuỗi Kura Sushi – thương hiệu sushi nổi tiếng tại Nhật Bản. Đây không chỉ là tin vui với ngành thủy sản Việt Nam, mà còn đánh dấu bước tiến quan trọng trong hành trình chinh phục một trong những thị trường ẩm thực khó tính bậc nhất thế giới.
Cột mốc tại xứ sở mặt trời mọc
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), việc cá tra chính thức có mặt trong thực đơn của Kura Sushi là sự kiện hiếm có. Nhật Bản vốn được xem là “thánh địa” của hải sản biển, nơi người tiêu dùng quen với cá hồi, cá ngừ, cá thu – những loại cá biển đã gắn bó lâu đời với văn hóa ẩm thực. Trong bối cảnh đó, cá tra – một loài cá nước ngọt nuôi trồng ở đồng bằng sông Cửu Long – được lựa chọn phục vụ trong sushi cho thấy nỗ lực vượt bậc của doanh nghiệp Việt trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe nhất.
Thịt cá tra trắng mịn, vị nhẹ, dễ kết hợp cùng wasabi và nước tương truyền thống. Nhiều thực khách Nhật đánh giá đây là một trải nghiệm mới mẻ, giúp họ có thêm lựa chọn bên cạnh các loại cá biển quen thuộc. Ông Kazumasa Suzuki, Giám đốc Công ty Toyo Reizo (Tokyo), nhận định nhu cầu tiêu thụ cá tra tại Nhật sẽ còn tiếp tục tăng khi xu hướng tiêu dùng hải sản an toàn, truy xuất nguồn gốc ngày càng trở nên quan trọng.
Vượt qua định kiến văn hóa
Hành trình để cá tra bước chân vào thực đơn sushi không hề đơn giản. Trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản, người tiêu dùng vốn ưa chuộng hải sản biển đánh bắt tự nhiên và thường hoài nghi đối với các sản phẩm cá nước ngọt nhập khẩu. Nhiều năm trước, cá tra khi xuất hiện ở Nhật còn bị coi là “lạ miệng”, khó thay thế những loại cá truyền thống.
Năm 2011, tổng giá trị xuất khẩu cá tra sang Nhật chỉ đạt 2,56 triệu USD. Thế nhưng, giai đoạn 2011–2019 chứng kiến sự tăng trưởng gấp 12 lần, nhờ những chiến lược tiếp cận bài bản. Một trong những cột mốc quan trọng là sự hợp tác với AEON – tập đoàn bán lẻ lớn của Nhật Bản. Việc đáp ứng bộ tiêu chuẩn nghiêm ngặt của AEON đã mở cánh cửa để cá tra hiện diện tại hàng trăm siêu thị, từng bước xây dựng niềm tin với người tiêu dùng.
Sự hiện diện của cá tra trong sushi hôm nay chính là thành quả của quá trình kiên trì phá bỏ định kiến, khẳng định rằng một sản phẩm nuôi trồng ở vùng sông nước Việt Nam vẫn có thể hòa nhập vào văn hóa ẩm thực Nhật Bản – nơi sự tinh tế và khắt khe được đặt lên hàng đầu.
Đà tăng trưởng bền vững
Không chỉ ở Nhật Bản, cá tra Việt Nam đang chứng minh sức hút trên nhiều thị trường lớn khác. VASEP cho biết, 8 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu cá tra đạt hơn 1,4 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ.
Trong đó, thị trường Mỹ đạt 234 triệu USD, tăng 3,7% và duy trì ổn định. EU cũng ghi nhận mức tăng 6%, đạt 120 triệu USD. Đặc biệt, khối CPTPP – mà Nhật Bản là thành viên chủ chốt – mang về 242 triệu USD, tăng trưởng 36%. Ngược lại, Trung Quốc và Hồng Kông giảm nhẹ 4%, còn khoảng 55 triệu USD.
Những con số này cho thấy ngành cá tra Việt Nam đang dần cân bằng lại thị trường, tránh phụ thuộc quá nhiều vào một khu vực, đồng thời mở rộng cơ hội sang các thị trường giá trị cao, nơi tiêu chuẩn khắt khe cũng đồng nghĩa với giá trị gia tăng bền vững.
Phản ứng từ thị trường chứng khoán
Ngay sau thông tin cá tra Việt Nam xuất hiện trong thực đơn Kura Sushi, cổ phiếu Vĩnh Hoàn (VHC) – một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong ngành – đã tăng trần liên tiếp ba phiên, lên mức 64.300 đồng/cổ phiếu, cao nhất trong gần nửa năm . Sự tăng trưởng này phản ánh niềm tin của giới đầu tư vào triển vọng xuất khẩu và giá trị thương hiệu cá tra Việt Nam.
Câu chuyện còn đặc biệt hơn khi nhớ lại lời chia sẻ của bà Trương Thị Lệ Khanh, Chủ tịch HĐQT Vĩnh Hoàn, tại đại hội cổ đông năm 2022: “Nếu một ngày cá tra Việt Nam xuất hiện trên bàn sushi, tôi có thể tự hào nói rằng mình đã chạm tới đỉnh cao ngành cá tra.” . Giờ đây, viễn cảnh ấy đã thành hiện thực, và sự tự hào ấy không chỉ của riêng doanh nghiệp, mà còn là niềm vui chung cho toàn ngành.
Hành trình mở rộng giá trị
Sự kiện cá tra có mặt trong thực đơn Kura Sushi còn gợi mở nhiều hướng đi mới. Một mặt, nó khẳng định năng lực của doanh nghiệp Việt trong việc đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, từ an toàn thực phẩm đến truy xuất nguồn gốc. Mặt khác, nó góp phần nâng cao hình ảnh cá tra – từ một sản phẩm giá rẻ, chủ yếu xuất sang các thị trường dễ tính, trở thành nguyên liệu trong những món ăn được coi là tinh hoa văn hóa Nhật Bản.
Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng quan tâm đến phát triển bền vững, việc cá tra Việt Nam chinh phục được những “cửa ải” khó tính như Nhật Bản là tín hiệu cho thấy ngành thủy sản trong nước có thể tiếp tục mở rộng ra thế giới. Quan trọng hơn, nó cho thấy giá trị của cá tra không chỉ nằm ở sản lượng xuất khẩu, mà còn ở khả năng thích ứng văn hóa và nâng cao giá trị thương hiệu quốc gia.
Từ một loài cá quen thuộc của miền Tây, cá tra đã vượt sông, vượt biển để hiện diện trong từng lát sushi ở Tokyo. Và với những nhà đầu tư, từng nhịp tăng giá cổ phiếu cũng giống như lời xác nhận: hành trình “chạm tới đỉnh cao” của cá tra Việt Nam vừa mới bắt đầu.
