Đúng kỳ nghỉ hội Đêm đầy sao (Nuit des étoiles), 3-8-2015, Đài thiên văn Saint-Véran trong Công viên thiên nhiên vùng Queyras cao 3 ngàn mét (tỉnh Hautes Alpes, tây nam nước Pháp) dưới vòm trời sạch trong nhất châu Âu, đã mở cửa cho đông đảo công chúng, sau một năm tất bật tái kiến thiết. Được đánh giá về kỹ thuật ngang với Đài thiên văn quốc gia Paris, Đài thiên văn Saint-Véran là tự quản, chi phí cho mỗi tuần tới đây ngắm trời sao là 200 euro, chủ yếu để duy trì hệ thống pin mặt trời cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động của đài.
Ba vòm kính thiên văn hiện đại được khánh thành hôm 3-8, dưới sự chủ trì của nhà vật lý thiên văn danh tiếng Paul Falenbok, theo ủy thác của cộng đồng các nhà khoa học khai sinh đài vào năm 1974. Từ nay, ai cũng có thể qua đêm dán mắt lên bầu trời như những nhà thiên văn chuyên nghiệp.
Phó chủ tịch Hội thiên văn Queyras, điều hành đài, bà Dominique Menel chỉ dẫn rằng với kính viễn vọng đường kính 50cm chúng ta có thể thấy các thiên thể, hành tinh, tinh vân, thiên hà, mặt trăng, nhất là lúc rạng đông thấy tia mặt trời ló dạng ở độ cao này có màu xanh đậm rồi nhạt dần. Bằng mắt thường thì không thấy tia nắng đầu tiên mê hoặc, quyến rũ như vậy.
Trưởng làng 270 nhân khẩu, Daniel Guignard tự hào nói với báo chí rằng thập niên 1970 nơi đây không chỉ là điểm dân cư cao nhất châu Âu mà còn nức tiếng có bầu trời cực kỳ chất lượng, nên Đài thiên văn Paris không ngần ngại cho trục ngay vòm 7,5m đặt vào tòa nhà khai thác năng lượng mặt trời ở Saint-Véran này. Các nhà thiên văn Trung tâm nghiên cứu quốc gia CNRS cũng như Đài thiên văn Paris làm việc ở đây tới năm 1982. Rồi họ chuyển tới Hawaii, Chili, nơi có kính thiên văn mạnh nhất thế giới. Sau 10 năm im ắng, đài được trao cho Hội thiên văn nghiệp dư Queyras. Với kính thiên văn 62cm được Đài thiên văn Haute Provence cho mượn, nhiều thiên thể đã được phát hiện ở đây.
Lê Lành theo midinews (DNSGCT)
