Đề án tái cơ cấu ngành xây dựng gắn với chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và năng lực cạnh tranh giai đoạn 2014-2020 vừa được ban hành có những mục tiêu có thể tác động đến thị trường bất động sản trong những năm tới. Cụ thể, trong lĩnh vực nhà ở và thị trường bất động sản, đến năm 2020 diện tích nhà ở bình quân toàn quốc sẽ đạt khoảng 25m2/người, giai đoạn 2016-2020 đầu tư xây dựng mới khoảng 12,5 triệu m2 nhà ở xã hội khu vực đô thị, tỷ lệ nhà ở kiên cố toàn quốc đạt khoảng 70%. Có thể hình dung những mục tiêu này khó thực hiện đến thế nào nếu biết rằng tại TP. Hồ Chí Minh với thu nhập bình quân đầu người thuộc loại cao nhất cả nước và có thị trường căn hộ khá phát triển thì tính đến cuối năm 2014, diện tích nhà ở bình quân đầu người mới đạt 16,9m2.
Bên cạnh đó, một mục tiêu lớn nữa của Đề án là phát triển thị trường bất động sản ổn định, có cấu trúc hoàn chỉnh và cơ cấu hợp lý, khắc phục tình trạng lệch pha cung – cầu, đa dạng hóa sản phẩm, dịch vụ, đáp ứng cơ bản nhu cầu về nhà ở và các loại bất động sản khác, đồng thời nguồn thu từ kinh doanh bất động sản và đất đai phải đạt từ 10 – 15% tổng nguồn thu ngân sách. Đây cũng là một mục tiêu có phần quá sức của ngành xây dựng, khi mà dấu ấn quản lý, định hướng đối với thị trường bất động sản của ngành này thời gian qua là khá mờ nhạt. Có doanh nghiệp đã nhận xét rằng khi thị trường “sốt” thì ngành xây dựng không có cách gì giúp “hạ sốt”, còn khi thị trường đóng băng thì các nhà quản lý cũng không có cách nào giúp thị trường tan băng.
Các ban ngành sẽ tiếp tục rà soát các dự án kinh doanh bất động sản trên cả nước, tiến hành phân loại các dự án được tiếp tục triển khai, dự án phải tạm dừng hoặc cần điều chỉnh cơ cấu cho phù hợp với nhu cầu của thị trường, phù hợp với kế hoạch phát triển từng loại bất động sản của từng địa phương. Chính sách ưu đãi, khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển nhà ở xã hội để bán, cho thuê, cho thuê mua tiếp tục được đưa ra nhằm cải thiện nhà ở cho các đối tượng chính sách xã hội, cán bộ công chức, lực lượng vũ trang, người thu nhập thấp, thông qua các hình thức hỗ trợ về đất đai, tài chính, thuế, tín dụng ưu đãi…
Có thể nói, nhìn vào chính sách phát triển nhà ở xã hội những năm qua là có thể thấy được sự khó khăn để đạt được các mục tiêu đề ra. Cả doanh nghiệp xây dựng lẫn đối tượng chính sách được mua, thuê mua nhà ở xã hội đều được ưu tiên vay từ gói hỗ trợ lãi suất 30 ngàn tỉ đồng. Tuy nhiên, trên thực tế chương trình này vẫn chưa đem lại hiệu quả như mong muốn. Tính đến nay, sau gần hai năm thực hiện, các ngân hàng cho vay theo chương trình mới giải ngân được khoảng 17%, rất khó có thể hoàn thành mục tiêu vào thời điểm 1-6-2016. Vì vấn đề này, mới đây, đại diện Chính phủ đã phải chỉ đạo các bộ, ngành liên quan đẩy nhanh tiến độ giải ngân gói 30 ngàn tỉ đồng.
Các bên liên quan đều có lý giải về sự chậm giải ngân này. Các doanh nghiệp cho biết họ gặp khó khăn trong vấn đề thủ tục, khi chưa giải phóng mặt bằng, chưa có giấy phép xây dựng hoặc báo cáo tài chính không đáp ứng điều kiện để được vay vốn. Người mua nhà cũng cho rằng vấn đề thuộc về các ngân hàng thương mại, với quá nhiều yêu cầu, thủ tục ràng buộc. Song song đó là cách xác nhận của mỗi địa phương lại khác nhau, khiến cho người tham gia khó có thể đáp ứng được vấn đề thủ tục. Đại diện Ngân hàng Nhà nước thì khẳng định nguyên nhân chính khiến tiến độ giải ngân không như mong muốn là sự thiếu hụt nguồn cung của phân khúc nhà ở xã hội. Nguồn nhà bán ra khá hạn chế khiến cho việc triển khai chưa tốt.
Vậy nên, sẽ không ngạc nhiên nếu hết thời hạn rồi mà các chỉ tiêu đề ra của các chương trình, đề án vẫn chưa thể hoàn thành. Thị trường bất động sản nước ta muốn hồi phục, ổn định và phát triển chủ yếu vẫn phải dựa vào nội lực của các doanh nghiệp và cả nền kinh tế.
Hồng Thuận (DNSGCT)
