Cục Ma túy và Tội phạm Liên Hiệp Quốc (UNODC) vừa công bố bản “Báo cáo về ma túy thế giới năm 2014” cho thấy các loại thuốc bất hợp pháp được mua bán trên mạng đang là một thách thức nghiêm trọng đối với các cơ quan thi hành luật pháp trên thế giới. Thị trường này đang ngày càng mở rộng và hoạt động táo bạo hơn, trong tương lai có nguy cơ trở thành một phương cách phổ biến nhằm mua bán bất hợp pháp các chất đã được luật pháp quốc tế đặt trong chế độ kiểm soát. Bản báo cáo tiết lộ là chỉ trong hơn 10 năm, từ 2000 đến 2011, lượng cần sa bắt giữ được qua hệ thống bưu chính đã tăng 300%. Phần lớn những mặt hàng thuốc bất hợp pháp và ma túy có xuất xứ từ châu Âu và châu Mỹ, chủ yếu gồm thuốc chữa bệnh chất lượng cao và chất gây nghiện có ảnh hưởng đến hệ thần kinh. 
Trang mạng Con đường Tơ lụa có doanh số 1,2 tỉ USD chỉ sau hai năm hoạt động
Con đường Tơ lụa là thị trường online có tầm hoạt động rộng lớn, chỉ trong vòng hai năm đã đẩy doanh số lên đến 1,2 tỉ USD. Tháng 10-2013, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã bắt giữ Ross Ulbricht, một kỹ sư vật lý 29 tuổi, là chủ nhân trang mạng điều hành thị trường này và tịch thu tại hiện trường một lượng tiền bitcoin trị giá 33,6 triệu USD. Con đường Tơ lụa không chỉ mua bán ma túy mà còn cả những sản phẩm và dịch vụ bất hợp pháp khác. So với thị trường ma túy toàn cầu lên đến hàng trăm tỉ USD thì thuốc và ma túy mua bán trên mạng chưa thấm vào đâu, nhưng chiều hướng phát triển của loại hình này đang làm đau đầu các nhà quản lý xã hội. Nỗi lo lắng của họ không chỉ có thế. Ngày nay, với sự phát triển như vũ bão của công nghệ thông tin, bọn tội phạm còn có thể ẩn nấp một cách khá an toàn đằng sau những công nghệ cao và chuyển dịch tiền cùng tài sản một cách tinh vi mà các cơ quan luật pháp quốc tế không thể kiểm soát. Hai công nghệ tiêu biểu được chúng sử dụng phổ biến trong thập niên qua là mạng Tor và hệ thống thanh toán bằng đồng tiền ảo bitcoin. Trong một bài nghiên cứu về Con đường Tơ lụa, Phó giáo sư Nicolas Christin thuộc Trường Đại học Carnegie Mellon (Mỹ), cho biết có ba mặt hàng chính được bán trên trang mạng này, đó là thuốc lá, ma túy và đơn thuốc. Đồng tiền ảo bitcoin được tung ra thị trường từ năm 2009, trở thành một trong những phương tiện thanh toán chính của bọn tội phạm. Các giao dịch mua bán trên Con đường Tơ lụa thông qua hình thức “peer-to-peer network” (mạng lưới giao dịch hàng ngang), không thông qua nhà cung cấp dịch vụ trung tâm theo phương cách truyền thống nên hầu như không thể theo dõi và phát hiện được. Riêng Tor, còn có tên Onion Router, là một phần mềm giúp chuyển giao các dữ liệu đi khắp toàn cầu, cũng có tác dụng ẩn kín như thế. Do những tiến bộ của công nghệ mà việc mua bán ma túy trên mạng ngày nay trở nên nguy hiểm hơn hình thức mua bán lén lút ngoài đường phố. Để có được ma túy, con nghiện chỉ cần mua bitcoin trên mạng và hàng sẽ được giao một cách an toàn đến tận tay. Ngày nay, dù Con đường Tơ lụa đã bị FBI triệt tiêu, nhưng không có gì đảm bảo rằng sẽ không còn những Con đường Tơ lụa khác, và các cơ quan bảo vệ luật pháp trên khắp toàn cầu cũng đang đề ra những chiến lược mới để đấu tranh có hiệu quả hơn với các loại tội phạm được hỗ trợ bằng công nghệ cao này.
Lê Nguyễn tổng hợp
