Thiệt hại của Covid-19 đối với điện ảnh thế giới đã lan ra diện rộng khi số nước có người nhiễm virus ngày càng tăng. Nhưng không chỉ điện ảnh mà các khu vực giải trí khác cũng bị ảnh hưởng. Đó là sân khấu, sản xuất phim truyền hình, công viên chuyên đề…
Dịch coronavirus ảnh hưởng lớn đến kỹ nghệ giải trí khi nhiều sự kiện lớn bị huỷ. Ví dụ, ca sĩ rap da màu Stormzy hoãn diễn ở Thượng Hải, Hong Kong, Singapore và Malaysia trong tháng 3.2020. Các công viên chuyên đề của Disney ở Mỹ cũng vắng vẻ như tại Trung Quốc.
K-Pop lao đao
Nhóm K-pop nam 7 thành viên Got7 tuyên bố huỷ 3 show diễn sân vận động tại Thái Lan và Singapore. Số người dự sự kiện thể thao Tokyo Marathon hàng năm được tối giản chỉ còn 176 vận động viên và 30 vận động viên ngồi xe lăn. Nhóm pop nam Hàn Quốc BTS đang nổi như cồn cũng đề nghị người hâm mộ đừng đến dự những buổi diễn âm nhạc của nhóm để tranh lây lan virus. Lời khuyên được đưa ra khi album mới Map Of The Soul: 7 của nhóm chiếm lĩnh số 1 trên bảng xếp hạng Hàn Quốc.
Hãng thu âm Big Hit Entertainment cho biết đã có hơn 4,2 triệu bản được đặt hàng trước, biến Map Of The Soul: 7 thành “album bán trước nhiều nhất thế giới”, phá kỷ lục mà album Divide của ca sĩ Anh Ed Sheeran phát hành năm 2017 đang giữ. Map of the Soul: 7 còn lọt vào vị trí đầu album mới của bảng xếp hạng Billboard 200 (Mỹ) và là album thứ 3 của nhóm đạt được vinh dự này trong 2 năm liên tiếp. Hai album trước là Map of the Soul: Persona và Love Yourself: Answer.
Tại Mỹ, trước khi xảy ra dịch coronavorus, BTS là khách mời trong chương trình nửa đêm do Jimmy Fallon và James Corden phụ trách. Sau đó, họ quay về Hàn Quốc và thực hiện các chương trình truyền hình tại Seoul để đánh dấu ngày phát hành album mới. Trong email gửi cho các fan club nhóm nhấn mạnh tất cả buổi giới thiệu album đều không có khán giả trong hội trường. BTS đưa lên mạng một video họp báo tại Seoul với những hàng ghế trống dù vẫn trả lời những câu hỏi được các nhà báo gửi đến.
“Sức khoẻ là ưu tiên hàng đầu trong thời điểm có nhiều nguy cơ này. Chúng tôi chỉ có một thông điệp duy nhất là mong các bạn khoẻ mạnh. Nhóm đang hợp tác đầy đủ với cơ quan y tế công cộng. Những bạn yêu thích BTS hãy theo dõi chúng tôi trên livestreaming” – ca sĩ Jimin nói. Các đài truyền hình nhận được lệnh của chính quyền là không nên mời khách đến dự các chương trình ca nhạc và các gameshow khác.
Đêm nhạc K-Pop Mcountdown giới thiệu bảng xếp hạng âm nhạc tháng, phát sóng ngày 27.2 có mặt BTS, còn khán giả thì không. Nhóm cũng xuất hiện trong chương trình thường xuyên Inkigayo giới thiệu những ca khúc pop hàng đầu (Top Of The Pops) tại Seoul trước số ít khán giả chọn lọc. Đêm nhạc SBS Super Concert được chờ đón với các “thần tượng” BTS, 2 ngôi sao K-pop Zico, NCT 127 và Cherry Bullet cũng bị hoãn lại sau khi thành phố Daegu trở thành điểm nóng Covid-19.
Đêm trao giải âm nhạc Korean Music Awards với BTS được đề cử giải “nghệ sĩ của năm” và “ca khúc của năm”, đã bị huỷ. Những người chiến thắng sẽ công bố trên mạng sau đó. Liên hoan âm nhạc 2020 Music in PyeongChang (MPyC) còn gọi là Great Mountains Music Festival phải dừng các đêm diễn còn lại khi xuất hiện tâm dịch.
Điện ảnh Trung Quốc là nạn nhân đầu tiên
Sau khi thành phố Vũ Hán bị phong toả, doanh thu phim chiếu rạp tại Trung Quốc trong những ngày Tết chỉ còn 3,9 triệu USD so với 1,52 tỉ USD của cùng kỳ năm ngoái. 70.000 rạp chiếu phim trên toàn quốc phải đóng cửa. 6 bộ phim năm mới triển vọng nhất phải ngưng chiếu là: Detective Chinatown 3 do Wanda sản xuất; bộ phim hài Lost in Russia, phần tiếp theo do Huanxi Media sản xuất; bộ phim thể thao Leap của Peter Chan; bộ phim hành động The Rescue kinh phí 90 triệu USD của Dante Lam; Vanguard của Thành Long và bộ phim hoạt hình gia đình Boonie Bears: The Wild Life.
Công ty rạp chiếu phim Imax trụ sở tại Mỹ có 680 rạp màn hình định dạng rộng ở Trung Quốc nhưng tất cả đều đóng cửa. Giá cổ phiếu của chi nhánh công ty trên thị trường chứng khoán Hong Kong giảm mạnh từ đỉnh cao tháng 12.2019. Nhà phân tích Eric Handler cho biết trong quý 1 năm 2019, nửa doanh thu tại Trung Quốc của Imax đến từ tuần lễ hội mùa xuân. Doanh thu phim Hollywood tại Hong Kong nói riêng và Trung Quốc nói chung đang bị ảnh hưởng nặng nề vì virus.
Không chỉ Trung Quốc mà doanh thu tại các thị trường khác cũng giảm, vì khán giả ngại đi đến chỗ đông người, kín gió. Nhiều bộ phim Mỹ hy vọng Oscar dự định ra rạp tại Trung Quốc vào tháng 2 cũng mất cơ hội gom tiền. Ví dụ Jojo Rabbit do Searchlight sản xuất lên lịch ra rạp ngày 12.2; Little Women của Sony ra rạp ngày 14.2 và Marriage Story của Road House ra rạp ngày 28.2. Bộ phim đoạt nhiều giải thưởng 1917 của đạo diễn Sam Mendes dự trù ra rạp vào tháng 2 cũng phải ngưng.
Chung số phận là Dolittle của Universal và Sonic the Hedgehog của Paramount. Cuộc khủng hoảng kéo dài đến đâu ngày phát hành sẽ dời đến đó. Bộ phim làm lại Mulan do người đóng của Disney có lịch phát hành vào ngày 27.3 và bộ phim James Bond mới No Time to Die có lịch phát hành vào tháng 4 cũng chưa biết ra rạp khi nào. Tại Mỹ, Dolittle của Universal, Jojo Rabbit của Searchlight và 1917 của Sam Mendes đều phải dời ngày công chiếu. Nêu lý do nước Ý đã trở thành tâm dịch, Paramount cho biết 3 tuần quay bộ phim Mission: Impossible mới tại Venice sẽ không diễn ra. Mission: Impossible VII vẫn do Tom Cruise đóng vai chính.
Điện ảnh Hàn Quốc trong tâm bão
Theo Hội đồng Phim Hàn Quốc (KFC), số khán giả xem phim giảm từ 70-90% sau khi thành phố Daegu trở thành tâm dịch. Bộ phim bom tấn Beasts Clawing at Straws có hai tên tuổi lớn Jeon Do-yeon and Jung Woo-sung chỉ có 164.409 khán giả vào tuần đầu công chiếu, chỉ bằng 30% lượng khán giả của bộ phim bom tấn Honest Candidate chiếu tuần trước đó, lúc mối lo lây lan virus còn nhỏ. Khi chính phủ Hàn Quốc nâng cảnh báo lên mức cao nhất, chi nhánh Walt Disney Company Korea cho biết sẽ dời ngày bộ phim Onward ra rạp từ tháng 3 qua tháng 4, tuỳ tình hình thực tế.
Các khán giả háo hức xem bộ phim đoạt Oscar Parasite dưới dạng đen trắng của điện ảnh Hàn cũng phải chờ đợi. Bộ phim kinh dị Mỹ Brahms: The Boy II dự trù ra rạp vào ngày 5.3 tại Hàn Quốc cũng bị huỷ. Cùng số phận là các bộ phim Hàn Quốc Time to Hunt, Innocence, Call và The Wandering Chef. Time to Hunt do Little Big Pictures phát hành đã được chiếu giới thiệu tại Seoul (có mặt các diễn viên Choi Woo-shik, Lee Je-hoon, Park Jung-min) do Yoon Sung-hyun đạo diễn vừa được mời dự Liên hoan phim quốc tế Berlin.
Innocence còn hoãn tất cả các cuộc họp báo. Cụm rạp CGV tuyên bố sẽ khử trùng toàn bộ rạp chiếu phim của nó trên toàn quốc trong khi cụm rạp Lotte Cinema cũng làm tương tự với những rạp nằm trong phạm vi 1 km cách các điểm nhiễm. Các buổi giới thiệu phim truyền hình như Hi, Bye, Mama! của tvN, My Holo Love của Netflix, When the Weather is Fine và Hello Dracula của JTBC cũng chuyển qua họp báo trên mạng. Bộ văn hoá, thể thao và Du lịch Hàn Quốc hỗ trợ các đoàn nghệ thuật biểu diễn 2,5 triệu USD trong tháng 3. Bộ cũng cung cấp các thiết bị khử trùng và dò thân nhiệt cho 430 nhà hát, rạp chiếu phim tư nhân. Phòng tư vấn về phòng, dập dịch dành cho giới hoạt động nghệ thuật được đặt tại trung tâm Korea Arts Management Service ở Jongno-gu.
Internet trở thành cứu tinh
Trung Quốc là thị trường điện ảnh lớn thứ 2 sau Mỹ về doanh thu tiền vé nên điện ảnh toàn cầu sẽ bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự đình trệ của điện ảnh Trung Quốc. Năm 2019, doanh thu tại Bắc Mỹ giảm 4%, chỉ còn 11,4 tỉ USD nhưng doanh thu toàn cầu đạt con số kỷ lục 42,5%, trong đó có đóng góp lớn của Trung Quốc (doanh thu 9,2 tỉ USD). Thiệt hại kinh tế nói chung và điện ảnh nói riêng sẽ ảnh hưởng nặng đến doanh thu điện ảnh toàn cầu.
Các nhà phân tích dự báo sẽ mất từ 1-2 tỉ USD tuỳ theo độ dài của khủng hoảng. Tháng 2.2019, Trung Quốc lập kỷ lục doanh thu tiền vé tại một quốc gia trong một tháng đơn độc, đánh bại 1,6 tỉ USD của năm trước, cao hơn kỷ lục một tháng tại Bắc Mỹ. Đó là tháng 7.2011 với 1,4 tỉ USD. Năm 2019, lễ hội mùa xuân là bệ phóng cho bộ phim khoa học giả tưởng bom tấn đầu tiên của Trung Quốc.
- Xem thêm: Điện ảnh gây ngộ nhận về bùng phát virus
The Wandering Earth mang về doanh thu 298 triệu USD, tạo đà cho doanh thu 690 triệu USD trên toàn cầu. Công nghiệp điện ảnh nhiều nước đang chịu tình trạng không có người xem khi các rạp chiếu phim phải tạm ngưng hoạt động. Nguy cơ xảy ra đại dịch khiến các bộ phim kỳ vọng doanh thu cao không biết bao giờ mới đến với người xem. Phát hành trên các dịch vụ xem phim trực tuyến như Netflix được xem là chọn lựa tốt nhất vào thời điểm này.
Trước nguy cơ lỗ nặng nếu cuộc khủng hoảng kéo dài, công ty truyền thông Huanxi Media đi tiên phong bằng quyết định gây tranh cãi: phát hành bộ phim Lost in Russia trên mạng thay vì chờ ra rạp. Theo thoả thuận hợp tác với công ty Internet ByteDance, chủ nhân của mạng xã hội video TikTok, Huanxi sẽ nhận được 90 triệu USD và được chia doanh thu quảng cáo phát sinh. Tuy nhiên, các công ty khác không hài lòng với cách “chữa cháy” này.
Thông báo chung của Wanda, Bona, Dadi, Lumiere Pavilions và các cụm rạp lớn khác thề tẩy chay tất cả những bộ phim của Huanxi và kêu gọi cơ quan quản lý điện ành can thiệp. “Cách làm của Huanxi đã phá huỷ công nghiệp điện ảnh” – thông báo viết. Về phần mình, Huanxi biện bạch: “Chúng tôi vẫn xem rạp chiếu phim là môi trường phát hành phim chính chứ không phải internet. Vấn đề ở đây là phải đáp ứng yêu cầu của khán giả và giảm thiệt hại cho các cổ đông trong tình hình khó khăn” – đại diễn hãng phim nói.
