Các câu trả lời được nhiều người lựa chọn là “Có công trạng và làm việc hiệu quả”, “Thông minh, có tố chất lãnh đạo”, “Kiếm được nhiều tiền cho doanh nghiệp”, “Làm việc không kể thời gian” và được lựa chọn nhiều nhất là “Có tinh thần làm việc nhóm”.
Các kết quả nêu trên thật ra cũng không gây nhiều ngạc nhiên vì trong sách vở, tại các hội thảo, người ta thường xuyên đề cao giá trị của kỹ năng ấy. Liên quan đến câu trả lời cuối cùng “Có tinh thần làm việc nhóm”, xin được đề cập đến một yếu tố quan trọng là phân chia vai trò cho từng cá nhân trong nhóm làm việc thông qua cách phân loại con người do Alan Lurie – tác giả của ấn phẩm Năm phút trong ngày thứ Hai (Five Minutes on Monday) đề xuất, được tóm tắt dưới đây.
Một nhóm công tác có thể có nhiều người và nếu quan tâm phân tích thì trong nhóm có thể có tới chín loại người có tư chất khác nhau, đảm đương được chín vai trò khác nhau là:
1. Điều phối. Vai trò này cần người chín chắn, bình tĩnh, có kỹ năng giao tiếp và lắng nghe, có các tố chất cần thiết cho sự phối hợp trong nhóm, tạo điều kiện cho sự đồng thuận, thống nhất tư duy của mọi người.
2. Dẫn dắt là vai trò nên giao cho người lạc quan, có tố chất ngoại giao, có cách ứng xử linh hoạt để giúp nhóm đề ra các mục tiêu mang tính định lượng và đạt được chúng với một tầm nhìn rõ ràng.
3. Thử thách là vai trò thích hợp đối với người có máu nghệ sĩ, đam mê công việc, biết thúc đẩy nhóm nhìn xa hơn những giải pháp tiêu chuẩn thông qua cách tiếp cận sáng tạo và tư duy độc đáo.
4. Khai thác nguồn lực – vai trò nên giao cho người có tính năng động, thân thiện, có thể xây dựng các mối quan hệ chắc chắn, biết kết nối và khai thác thông tin có liên quan đến nhóm.
5. Thực hiện là vai trò mà nhiều người có thể đảm trách nếu có phương pháp làm việc tốt, hợp lý, chăm chỉ, có ý thức tổ chức kỷ luật, có thể biến những ý tưởng lớn thành các công việc cụ thể để thực hiện theo từng bước.
6. Phục vụ nhóm nên dành cho người biết đồng cảm, nỗ lực hỗ trợ người khác, quan tâm đến nhu cầu của các cá nhân trong nhóm, có khả năng hóa giải được các xung đột, tạo sự đoàn kết trong nhóm.
7. Hoàn tất. Vai trò này cần người biết tuân thủ quy trình và tập trung vào việc đạt các mục tiêu mà nhóm đã thỏa thuận, có khả năng thúc đẩy cả nhóm thực hiện nhiệm vụ đúng thời hạn và chất lượng đã đề ra.
8. Theo dõi – vai trò cần người có khả năng phản ứng nhanh với sự thay đổi, biết phát triển chiến lược và giải pháp mới khi cần thiết, có thể thúc đẩy nhóm vượt qua nghịch cảnh và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.
9. Đảm bảo chuyên môn là vai trò cần người có chiều sâu về kiến thức chuyên môn, biết tập trung cao độ vào chuyên môn, giúp nhóm hoàn thành nhiệm vụ theo đúng các yêu cầu chặt chẽ về chuyên môn.
Tất nhiên trên thực tế không phải mỗi nhóm công tác đều có đủ người để đảm nhận chín vai trò nêu trên. Có thể một người gánh vác được nhiều vai trò, song điều quan trọng là làm sao nhanh chóng chọn ra được trong nhóm một số người phù hợp với chín vai trò đã nêu.
Biện pháp thường được một số doanh nghiệp lớn áp dụng là dùng các bài khảo nghiệm để đánh giá tính cách con người. Từ đó, họ phân loại và chọn ra những mẫu nhân viên phù hợp cho nhóm công tác cần có. Một số bài đánh giá có chiều sâu còn có thể giúp phân loại tính cách dựa theo những hành vi vô thức và tính cách tự nhiên của từng người. Vì vậy, các nhà quản trị nhân sự nên tìm những bài đánh giá này để bổ sung công cụ cần thiết cho việc xây dựng và tổ chức các nhóm công tác một cách khoa học và hiệu quả nhất.
Trương Chí Dũng
