Ước tính trong năm 2018, mỗi ngày sẽ có 3 triệu du khách đi khắp nơi trên thế giới. Đây là hiện tượng chưa có tiền lệ trong lịch sử loài người và điều mà người ta quan tâm nhất là tiền, những yếu tố khác liên quan đến tác động của ngành du lịch lên đời sống xã hội, văn hóa và môi trường bị coi nhẹ.
Trong một báo cáo công bố gần đây, nhà nghiên cứu Sameer Kaoor đưa ra danh sách 20 địa điểm đã bị tàn phá do hoạt động du lịch. Tình trạng ô nhiễm ở Nam cực đáng báo động; tại ngôi đền Taj Mahal nổi tiếng của Ấn Độ, những tảng đá cẩm thạch màu trắng đục đã chuyển sang màu vàng sẫm; đỉnh Everest đầy rác rưởi do du khách vứt bừa; nhiều khoảng trên Vạn Lý Trường Thành bị sụp đổ; rặng san hô lớn nhất thế giới Coral Reef Barrier ở vùng biển nước Úc đã mất một phần ba; hòn đảo Galapagos, nơi nhà vạn vật học Charles Darwin nghĩ ra lý thuyết về sự chọn lọc trong tự nhiên, vào năm 2007 đã bị UNESCO đưa vào danh sách di sản thế giới đang gặp nguy cơ; đền Parthenon bị du khách lấy gạch đi, vẽ và khắc trên những cột trụ xưa, buộc chính quyền Hy Lạp phải thành lập đội cảnh sát đặc nhiệm để hạn chế sự xuống cấp của di sản; kỳ quan Angkor Wat của Campuchia cũng tương tự.
Ví dụ tiêu biểu nhất về tác động tiêu cực của du lịch lên đời sống con người là thành phố Venice (Ý). Năm 1970, Venice có 100 ngàn dân, nay chỉ còn 50 ngàn. Bình quân mỗi năm có 1.000 cư dân Venice rời thành phố, định cư nơi khác. Giá thuê nhà, sinh hoạt đắt đỏ khiến họ không thể kéo dài cuộc sống trong những điều kiện khắc nghiệt chỉ phù hợp với những du khách lắm tiền. Ngày nay, tại Venice, có một sự xung đột rõ rệt giữa người sống nhờ vào hoạt động du lịch và người sống bằng các ngành nghề khác. Tương tự ở Barcelona (Tây Ban Nha), cư dân Venice đang biểu thị sự chống đối hình thức du lịch đại chúng (mass tourism) có nguy cơ gây những tổn hại lớn về nhiều mặt của đời sống.
Ngày nay, du lịch là ngành công nghiệp ngốn nhiều nhân lực nhất: cứ 11 người thì có một người làm du lịch. Năm 2016, người Trung Quốc chi tiêu 261 tỉ USD cho du lịch, con số này đến năm 2020 sẽ là 429 tỉ USD. Theo ước tính của Tổ chức Du lịch Thế giới thuộc LHQ (UNWTO), đến năm 2025, Trung Quốc sẽ có 92,6 triệu gia đình có thu nhập hằng năm khoảng 20-30 ngàn USD; 63 triệu gia đình từ 35-70 ngàn USD, 21,3 triệu gia đình từ 70-130 ngàn USD. Một số không nhỏ sẽ đi du lịch và tiêu tiền.
Cơ hội hái ra tiền của ngành du lịch cũng đồng thời làm phát sinh những tiêu cực mà phần lớn dân bản địa sẽ là nạn nhân. Các khách sạn nguy nga mọc lên ở những địa điểm đẹp nhất, phá nát cảnh quan, giá thuê phòng tăng cao. Tại các khu du lịch, nhiều cửa hàng mọc lên dành cho du khách giàu có, buộc dân địa phương phải mua hàng với giá cao so với túi tiền của họ. Địa điểm du lịch trở thành nơi đánh mất bản sắc của chính mình để thỏa mãn nhu cầu đa dạng của du khách. Những hãng thức ăn nhanh McDonald’s, Pizza Hut… đẩy các món ăn truyền thống vào quên lãng.
Trong tương lai gần, mỗi năm ước có 1,8 tỉ người đi du lịch, riêng Trung Quốc năm 2020 có 100 triệu người nước này đi du lịch khắp thế giới, châu Âu là đích đến đầu tiên của họ.
- Tổng hợp
