Du học từ bậc trung học luôn là một lựa chọn được nhiều phụ huynh và học sinh cân nhắc. Tuy nhiên, đây luôn là một quyết định khó khăn vì du học từ bậc THPT có nghĩa là chi phí cho việc du học sẽ cao hơn, cộng với việc học sinh sẽ phải xa gia đình và tự lập từ sớm. Lợi ích của quyết định này là học sinh sẽ có nhiều thời gian hơn để làm quen với hệ thống giáo dục tại các nước tiên tiến, từ đó mà cơ hội được nhận vào các trường đại học lớn và xin hỗ trợ tài chính cũng mở rộng hơn. Đặc biệt là với một số nền giáo dục mà bậc đại học đòi hỏi các văn bằng nhất định (như tại Anh, gần như tất cả các trường đại học lớn đều yêu cầu chứng chỉ A-Level).
Tùy mỗi nước mà thời điểm lý tưởng để bắt đầu du học cũng khác nhau. Nếu với Mỹ, thời điểm lý tưởng là sau khi kết thúc lớp 10 thì ở Anh và Singapore, học sinh kết thúc lớp 11 khi du học sẽ bắt đầu học chương trình A-Level. Yêu cầu nhập học và thời gian nộp đơn cũng tùy thuộc vào mỗi trường nhưng đa phần vẫn bao gồm các yêu cầu sau: kết quả học tập, chứng chỉ tiếng Anh, các giấy tờ hành chính, tài chính liên quan. Sau đây, xin được điểm qua một số hệ thống trường THPT tại các nước phát triển được nhiều du học sinh Việt Nam lựa chọn.
Hệ thống trường công lập
Cũng giống như tại Việt Nam, hệ thống các trường công lập luôn luôn là hệ thống lớn nhất. Nhiều phụ huynh và học sinh khi tìm kiếm trường để theo học cũng có tâm lý tìm hiểu các trường công trước. Ưu điểm của trường công là uy tín, học phí được nhà nước hỗ trợ, ngoài ra các trường công lập thường lớn và có rất nhiều học sinh bản xứ theo học. Chính vì vậy, nếu thật sự muốn có cơ hội hòa nhập vào cộng đồng bản xứ, các trường công lập chính là môi trường lý tưởng mà học sinh nên theo học. Tuy nhiên, không phải bất cứ bạn nào cũng được nhập học ở các trường công. Ở Mỹ, bạn chỉ có thể theo học các trường công lập khi có người bảo lãnh (họ hàng, người quen định cư tại Mỹ hay bố mẹ đang làm việc tại Mỹ), hoặc khi bạn đang tham gia vào các chương trình trao đổi văn hóa. Ở Anh, Singapore và Úc, học sinh quốc tế có thể nộp đơn theo học các trường trung học thuộc hệ thống công lập.
Hệ thống trường tư thục
Các trường tư thục ở các nền giáo dục phát triển thường được xem là trường “con nhà giàu” vì học phí luôn ở mức cao. Ngoài ra, các trường tư thục còn “được lòng” phụ huynh và học sinh ở điểm linh hoạt. Ngoài việc không hạn chế trong vấn đề tuyển sinh học sinh quốc tế, các trường tư thục ở một số nước còn mở rộng thêm các kỳ tuyển sinh vào nhiều thời điểm khác nhau trong năm thay vì chỉ tuyển sinh vào tháng 9 nhưở các trường công lập. Ở các trường tư thục, sĩ số học sinh thường ít hơn nhiều so với các trường công lập, tỷ lệ sinh viên quốc tế cũng cao hơn. Điểm cộng của việc này chính là học sinh sẽ có nhiều cơ hội trao đổi với thầy cô hơn, cũng như các học sinh quốc tế sẽ nhận được nhiều sự quan tâm, giúp đỡ đặc biệt hơn ở các ngôi trường này.
Tuy nhiên, không phải là không có điểm trừ nào ở môi trường tư thục. Bạn L.T., học sinh trường F. tại Mỹ chia sẻ: “Trường mình có rất nhiều học sinh châu Á, nhiều nhất là Trung Quốc. Trong đó có nhiều bạn bị gia đình “ép” đi du học. Đến tiếng Anh mà nhiều bạn đến đây mới bắt đầu học. Thái độ học tập của một số bạn cũng không được tốt lắm. Trong khi đó, đa phần các bạn đều xuất thân từ những gia đình khá giả. Ở trong môi trường này, nếu không vững tâm lý thì cũng có thể bịảnh hưởng và lôi kéo”.
Hệ thống trường nội trú
Rất nhiều phụ huynh và học sinh quan tâm đến các trường nội trú vì khi đã theo học ở trường, ngoài vấn đề học tập, học sinh không cần phải lo thêm bất cứ vấn đề ăn, ở nào. Tất cả các học sinh theo học tại các trường nội trú sẽ phải ở trong ký túc xá của nhà trường, được bảo đảm an toàn và chăm sóc tất cả các vấn đề liên quan đến sinh hoạt và đời sống. Có các loại trường nội trú khác nhau như trường quân đội, bán quân đội, trường nội trú toàn nữ, trường nội trú toàn nam… Tùy theo mức độ “lo lắng” của mỗi phụ huynh mà lựa chọn trường phù hợp.
Một trong những điểm mà các phụ huynh yên tâm nhất về môi trường nội trú chính là học sinh sẽ được giám sát chặt chẽ và được nhắc nhở về việc học tập. Điểm cộng về kỷ luật này đôi khi cũng là điểm trừ cho những bạn thích tự do và trải nghiệm. Đặc biệt là ở những trường quân đội và bán quân đội, bạn sẽ phải tuân theo các quy định về giờ giấc cũng nhưứng xử khắt khe của nhà trường. Nếu không, hình phạt sẽ là cấm túc hoặc nặng nhất là đình chỉ học.
Hệ thống trường United World Colleges
Là hệ thống trường trung học của Liên Hiệp Quốc, khỏi phải nói cũng biết độ danh giá của các trường trong hệ thống United World Colleges (UWC). Hệ thống UWC bao gồm 14 trường trung học tại 14 quốc gia trên thế giới bao gồm Canada, Hongkong (Trung Quốc), Ý, Ấn Độ, Na Uy, Singapore, Swaziland, Anh, Mỹ, Đức, Armenia, Costa Rica, Bosnia-Herzegovina và Hà Lan. Hệ thống trường có các Ủy ban quốc gia (National Committee) ở 140 nước. Chín trường trong đó dạy chương trình IB (tú tài quốc tế). Mỗi trường UWC có khoảng 200-300 học sinh, đến từ trên 85 nước.
Chính vì sự danh giá của hệ thống UWC nên để có thể theo học một trong các trường này, bạn phải thể hiện được mong muốn theo học của mình cũng như các giá trị cá nhân phù hợp với mục tiêu gắn kết thế giới của hệ thống UWC. Một điều đặc biệt nữa là hệ thống UWC có rất nhiều học bổng cho các học sinh tiềm năng. Hằng năm, Ủy ban quốc gia của UWC sẽ trực tiếp tuyển chọn để trao học bổng cho các học sinh xứng đáng.
Các tiêu chuẩn chọn lựa:
Tiêu chuẩn chung: Các thí sinh tham dự các kỳ tuyển chọn tại Việt Nam phải:
– Là công dân Việt Nam và đang sinh sống tại Việt Nam.
– Hiện đang học lớp 11 tại các trường phổ thông của Việt Nam
Tiêu chuẩn của chương trình: Các thí sinh phải có các tố chất sau:
– Học lực khá để có thể thành công trong chương trình IB.
– Có khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh.
– Có khả năng làm một đại sứ của Việt Nam trong môi trường tại một trường thuộc hệ thống UWC.
– Sẵn sàng, có khả năng làm bạn, học hỏi từ những người có suy nghĩ, tín ngưỡng và văn hóa có thể đối lập với mình.
– Có thể phát huy tối đa cơ hội học tập tại trường và có khả năng đóng góp vào cuộc sống tại trường. Các phẩm chất có thể bao gồm: cam kết tham gia các hoạt động xã hội, sự cởi mở trong tư duy, nhiệt tình, vững vàng trong cuộc sống, hài hước, khả năng vươn lên trong môi trường mới, mạnh mẽ trong cảm xúc và có thể chất tốt.
– Là một thành viên đóng góp tích cực trong trường học và/hoặc cộng đồng nơi mình sinh sống.
– Có tham gia các hoạt động văn hóa, nghệ thuật và thể thao.
Nhật Hà
