Trong thời kỳ toàn cầu hóa, du học không chỉ là cánh cửa giúp các sinh viên được học tập ở một môi trường quốc tế mà còn mở ra nhiều cơ hội giao lưu quốc tế trong suốt thời gian học tập của mình. Không chỉ các sinh viên ở các nước đang phát triển mới có nhu cầu du học, sinh viên tại các quốc gia phát triển cũng có nhu cầu được trao đổi văn hóa tại nước khác trong khoảng thời gian 1-2 năm. Chính vì vậy, ngày càng có nhiều chương trình trao đổi quốc tế giúp sinh viên tiếp tục chương trình học của mình tại một trường đại học ở một quốc gia khác. Dưới đây là một số chương trình trao đổi sinh viên quốc tế phổ biến và có quy mô lớn, được nhiều sinh viên lựa chọn.
Erasmus – chương trình trao đổi lâu đời của Liên minh châu Âu
Erasmus được xem là một trong những chương trình trao đổi sinh viên quốc tế lâu đời và có quy mô lớn nhất. Chương trình ra đời hơn 30 năm trước với mục đích là tạo điều kiện cho các sinh viên trong khối Liên minh châu Âu tiếp tục chương trình học của mình tại nhiều quốc gia khác nhau trong khối. Điều này vừa giúp đáp ứng nhu cầu du học của sinh viên vừa giúp Liên minh châu Âu xây dựng một thế hệ công dân thống nhất và đoàn kết. Chương trình Erasmus cho phép sinh viên theo học tại một trường đại học ở một quốc gia khác với thời gian từ một tháng đến một năm nhưng vẫn được tính tín chỉ cho chương trình học của mình.
Ở bậc thạc sĩ, sinh viên có thể lựa chọn chương trình Erasmus Mundus giúp tạo điều kiện cho sinh viên quốc tế từ khắp nơi trên thế giới đến châu Âu học tập. Khi theo học chương trình này, sinh viên sẽ được hoàn tất hai năm thạc sĩ tại nhiều trường đại học khác nhau trên khắp châu Âu.
Trao đổi sinh viên quốc tế giữa các trường đại học
Trao đổi sinh viên quốc tế giữa các trường đại học kết nghĩa là một trong những hình thức trao đổi sinh viên phổ biến nhất. Qua đó, sinh viên sẽ được phép chọn một trong các trường đại học kết nghĩa với trường của mình để theo học trong một thời gian ngắn mà vẫn bảo đảm được tính tín chỉ và chương trình học của mình. Các trường đại học kết nghĩa thường có sự tương đồng trong chương trình học, thứ hạng cũng như chất lượng của sinh viên. Chính điều này giúp cho việc trao đổi sinh viên diễn ra dễ dàng và thuận lợi mà không gây gián đoạn đến việc học của các sinh viên. Ở một trường đại học lớn, danh sách các trường đại học kết nghĩa có thể lên đến hàng trăm và có cả một văn phòng giúp tư vấn, hỗ trợ sinh viên tham gia vào các chương trình trao đổi. Một trong những ích lợi của chương trình trao đổi sinh viên chính là về chi phí. Dù theo học tại một trường khác, sinh viên không phải lo lắng vì chi phí vẫn được tính theo khung của trường ban đầu mà sinh viên đăng ký. Tuy nhiên, để có thể tham dự vào chương trình trao đổi này, sinh viên phải có một kết quả học tập đạt mức nhất định.
Các chương trình du học quốc tế
Đây là hình thức trao đổi và du học quốc tế phổ biến chỉ sau hình thức trao đổi sinh viên giữa các trường đại học kết nghĩa. Trong các chương trình du học quốc tế, sinh viên có nhiều sự lựa chọn về trường học hơn, vượt khỏi danh sách các trường kết nghĩa với trường của mình. Chương trình này thường được tổ chức và thực hiện bởi một tổ chức giáo dục đặc biệt hoặc được thực hiện bởi chính sinh viên dựa trên nhu cầu và sở thích của riêng mình. Có thể nói, việc tương đồng trong chương trình dạy tại các nước phát triển đã tạo điều kiện cho ngày càng nhiều sinh viên lựa chọn và tổng hợp các địa điểm học tập riêng cho mình. Tuy nhiên, với một số ngành học đặc biệt, lựa chọn địa điểm học cũng có phần hạn chế. Tuy không lựa chọn chương trình trao đổi của nhà trường, sinh viên vẫn có thể nhận được sự hỗ trợ và tư vấn của nhà trường về chương trình học mà mình đã lựa chọn để bảo đảm các tín chỉ có giá trị tương đương và sinh viên sẽ không phải kéo dài chương trình học.
Nhiều trường đại học lớn trên thế giới cũng đang mở cửa các chương trình trao đổi để thu hút sinh viên quốc tế từ khắp nơi trên thế giới. Ví dụ như chương trình trao đổi của Đại học Boston cho phép tất cả các sinh viên đủ yêu cầu tham dự vào một trong 65 khóa học của trường được tổ chức tại 30 quốc gia khác nhau trên toàn thế giới thuộc các lĩnh vực như kỹ sư, nghệ thuật, ngôn ngữ hay nghệ thuật khai phóng (liberal arts).
Học kỳ trên biển – Semester at Sea
Học kỳ trên biển được xem là một trong những chương trình trao đổi sinh viên đặc biệt và được nhiều sinh viên trên khắp thế giới mơước nhất. Thay vì chỉ theo học tại một quốc gia khác, sinh viên của Học kỳ trên biển được học đại học trong lúc du lịch khắp thế giới trên du thuyền. Các điểm đến sẽ thay đổi mỗi năm tùy theo từng hành trình. Chương trình Học kỳ trên biển đã được thực hiện trên 10 năm và ngày càng tạo được nhiều tiếng vang với cộng đồng sinh viên khắp thế giới. Vì chương trình kết hợp việc học với việc du lịch và tìm hiểu văn hóa khắp thế giới, phương pháp dạy và học của Học kỳ trên biển cũng khá khác biệt. Có hai chương trình học để lựa chọn, chương trình học kéo dài trong 100 ngày với 12 tín chỉ hoặc chương trình dài 65 ngày với chín tín chỉ. Không chỉ giúp thỏa mãn nhu cầu du lịch trên một chiếc du thuyền sang trọng, Học kỳ trên biển còn mang đến cho sinh viên cơ hội tìm hiểu thêm về các nền văn hóa khắp thế giới một cách trực quan và sinh động nhất, kết hợp với các dự án cộng đồng có ích tại những nơi mà chương trình đi qua. Toàn bộ tín chỉ của chương trình được cấp bởi Trường Đại học Virginia với các môn học thuộc nhiều lĩnh vực môi trường, kinh tế, chính sách quốc tế…
Hà Trần (DNSGCT)