Từ nhiều nguồn và với vô vàn lý do khác nhau, ca sĩ trẻ xuất hiện liên tục trong làng nhạc cả nước như một sự đáp ứng cung – cầu thực tế cho khán giả. Tuy nhiên, chất lượng ca sĩ cũng như hình ảnh của họ trong thời gian qua đã không được đảm bảo bởi quá nhiều scandal cũng như phương thức để có được thành công trở thành những câu hỏi mới được đặt ra trong âm nhạc.
Ẩn mình hay chờ thời cơ?
Khi các trang nhạc online bùng nổ, cũng là lúc một loại hình phát hành ca khúc thị trường được chọn lựa của rất nhiều cái tên mới. Và cũng từ trong chính môi trường mở như các cộng đồng mạng, cộng đồng âm nhạc, mạng xã hội trở thành cánh cửa thuận tiện hơn để một ca sĩ gần như vô danh bước vào showbiz. Nếu gọi là những ca sĩ underground đúng nghĩa thì dường như khán giả chúng ta không có một khái niệm rõ ràng và không được quan tâm nhiều. Hơn nữa, đa phần, các ca sĩ trẻ hôm nay xuất hiện trước công chúng như thành quả của một cuộc “cách mạng” đi tìm tài năng của vô số cuộc thi âm nhạc lẫn sự hỗ trợ đắc lực của những website âm nhạc.
Mỗi ngày, khán giả có thể tìm thấy một album gần như chưa được định danh bao giờ xuất hiện trên một website âm nhạc nào đó, và không ít thời gian sau, len lỏi vào các cuộc thi, game show những cái tên ít người được biết ấy trở thành hiện tượng. Không ai khác, Sơn Tùng M-TP là một ví dụ thành công về cách anh chớp thời cơ và công dụng hữu hiệu của việc lan truyền tác phẩm online. Có thể xem nhiều ca sĩ trẻ hiện nay có hai trạng thái khi họ chuẩn bị tấn công vào làng giải trí. Đó chính là “ngủ đông” và “săn mồi”. Đa phần các bước chuẩn bị để có được sản phẩm âm nhạc chính thức, nhiều ca sĩ trẻ ngầm tạo dựng cho họ một hình ảnh như ca sĩ underground nhưng thực chất thì không phải như vậy.
Những cái tên như Hồ Quang Hiếu, Sơn Tùng M-TP, Hoàng Tôn… hay trước đó xa hơn có Bảo Thy, Thùy Chi… đều chuẩn bị cho mình một bước ngủ đông tức thời, bắt kịp xu hướng bùng nổ nhạc số. Họ âm thầm đưa hình ảnh và ca khúc thường ở dạng cover lên các trang mạng xã hội, website âm nhạc và chờ thời cơ thích hợp để ra mắt. Nuôi dưỡng một cách kỹ lưỡng từ sở thích nghe nhạc khá nhạy và cũng dễ dãi của đại đa số khán giả trẻ hiện nay, một cuộc thi âm nhạc nào đó chính là cơ hội “săn mồi” của ca sĩ trẻ. Chắc chắn khán giả không quên nick name Miss Audition của Bảo Thy ngày cô đầu tiên bước chân vào làng nhạc. Khán giả đã không định danh họ ngay từ đầu là một ca sĩ, mà là một trong số rất nhiều nick name từ những cuộc thi giải trí.
Tuy nhiên, vài năm trở lại đây, chính những show truyền hình thực tế đã là cơ hội hữu ích cho ca sĩ trẻ quảng bá tên tuổi của mình. Nghe tưởng chừng như đã rất quen, rất cũ nhưng hình thức và các bước tạo nên ca sĩ trẻ khác hẳn những gì khán giả truyền thống hình dung và trông đợi. Sơn Tùng M-TP trở thành hiện tượng khi ca khúc Em của ngày hôm qua được giải thưởng của Bài hát yêu thích. Chưa đầy hai năm, Hoàng Tôn trở thành cái tên phổ biến hơn nhờ cuộc thi Giọng hát Việt… Bên cạnh đó, vẫn có nhiều ca sĩ được xem như ca sĩ underground chính thống hơn, họ phát hành album, hoạt động âm nhạc gần như không có ra showbiz, ví như trường hợp của ca sĩ Nguyên Lê – một sự phát hiện theo nhạc sĩ Quốc Bảo là giọng hát tự nhiên, nhiều cảm xúc. Từ đó đến nay, Nguyên Lê chỉ hát ở những sự kiện, chương trình ca nhạc gần như khép kín và thường là nhạc của nhạc sĩ Quốc Bảo.
Từ trong chính hai trạng thái là “ngủ đông” và “săn mồi” của không ít ca sĩ trẻ đang áp dụng, nhiều phương thức trở thành ca sĩ của showbiz được đưa ra kể cả scandal. Và họ đã tồn tại, phát triển như thế nào trong làng nhạc?
Những con đường tắt…
Khi nói đến những phương thức để nhanh chóng được biết đến, ca sĩ trẻ dường như không cần một “hầu bao” đứng sau lưng chống đỡ hay những người tạm gọi là đỡ đầu trong làng giải trí thông thường như chúng ta vẫn thường nghĩ trong mấy chục năm dài. Mà họ đã nhìn ra những con đường ngắn hơn để có được một số lượng lớn công chúng biết đến tên của mình. Nếu như để xây dựng tên tuổi ca sĩ cần đôi mươi năm, có khi cả một sự nghiệp dài, thì hiện nay, ca sĩ trẻ chỉ cần hành trình khoảng sáu tháng cho một show truyền hình thực tế là có thể vụt sáng, lơ lửng tên tuổi của mình ở hàng sao của giới trẻ trong vòng một năm tiếp sau đó.
Hình ảnh trở thành “thần tượng” chỉ sau một đêm gần như trở thành con đường tắt ngắn nhất mà không ít bạn trẻ chọn lựa. Không cần một quá trình xây dựng khán giả nền, không mất quá nhiều thời gian để hát ở các phòng trà hằng đêm, rồi từ sân khấu nhỏ đến sân khấu lớn mới có được khán giả. Nghiễm nhiên, quán quân của các cuộc thi âm nhạc trên truyền hình hiện nay đã có được hàng triệu khán giả thông qua hằng tháng phát sóng và xuất hiện trên kênh tivi. Chỉ sau một đêm thi, chúng ta có khá nhiều thần tượng trẻ được tạo thành như: Phương Vy, Quốc Thiên, Uyên Linh, Hương Tràm, Thảo My, Tia Hải Châu… Đa phần họ đều có sản phẩm âm nhạc cho riêng mình, và có cả thí sinh được may mắn làm việc với hãng thu âm lớn của thế giới là Universal như Tia Hải Châu vừa ra mắt single hợp tác với Universal có tên gọi Out of Control.
Tuy nhiên, gần như con đường tắt mà họ chọn lựa để có được lượng khán giả biết đến chính là thông qua các show truyền hình. Khán giả yêu thích tên tuổi của ca sĩ trẻ hiện nay theo mùa, theo năm, và theo chương trình họ yêu thích chứ không hoàn toàn độc lập là một ca sĩ có quá trình lao động, được theo dõi và ghi nhận. Tính hai mặt của con đường tắt ở các cuộc thi âm nhạc là ở chỗ đó. Và “lấy ngắn nuôi dài” ắt hẳn sẽ xảy ra với không ít ca sĩ trẻ. Hệ lụy là khán giả sẽ không thấy một định hướng phát triển dài lâu, hình ảnh và giọng hát không ổn định, thiếu thuyết phục chỉ sau một năm các cuộc thi âm nhạc kết thúc.
Một trong những con đường tắt khác mà ca sĩ trẻ gần như trở thành “con nghiện” đó là scandal và đạo nhạc. Hai vấn đề không mới nhưng lại được sử dụng tinh vi, gắn kết với sự kiện đi kèm hiệu quả hơn rất nhiều. Không ngạc nhiên khi có một thí sinh nam bất ngờ xuất hiện ở cuộc thi Nhân tố bí ẩn với hình ảnh và cách hát như chàng ca sĩ Wanbi Tuấn Anh ngày nào, cùng với những tuyên bố không căn cứ để khán giả chao đảo xác định thông tin. Và đến nay, thí sinh đó vẫn an toàn bước tiếp vào cuộc thi. Hay Sơn Tùng M-TP trong thời gian qua đã làm mất lòng tin khán giả khi có đến hai ca khúc Em của ngày hôm qua và Cơn mưa ngang qua bị phát hiện là có sử dụng beat của nhạc nước ngoài để sáng tác…
Những con đường tắt như thế này đã đem lại khá nhiều mất mát cho một ca sĩ trẻ. Đó là khán giả ảo trong một chương trình truyền hình tạo nên, họ hầu như không có một lượng khán giả nền ổn định. Thứ 2, đốt cháy giai đoạn, khi tài năng chưa đủ để tỏa sáng thì họ sớm vay mượn để tạo thành sản phẩm đưa đến khán giả. Thứ 3, chính là hấp lực của thế giới showbiz với đầy những ánh hào quang, nhưng không phải cứ trẻ, mới là có thể thành công. Đó cũng là lý do tại sao, nhiều ca sĩ trẻ khi cố vươn mình ra khỏi “bóng tối” vẫn không thoát được cái bẫy mà chính họ đã giăng ra trước khi nổi tiếng.
Phạm Lê
