Tỉ phú Steve A. Cohen, 61 tuổi, người sáng lập Công ty quản lý tài sản Point72 hiện sở hữu khối tài sản trị giá 13 tỉ USD (theo tạp chí Forbes số tháng 2-2017), được xếp thứ 72 trong số những người giàu nhất thế giới, thứ 30 ở Mỹ. Ông được coi là một trong những doanh nhân tỉ phú say mê tác phẩm mỹ thuật với bộ sưu tập có trị giá cả tỉ USD.
Phần lớn trong số các tác phẩm thuộc sưu tập của Steve Cohen được ông lưu giữ tại các văn phòng của Point72 ở Stamford (bang Connecticut), New York, London và cả ở châu Á. Đặc biệt, việc luân chuyển tác phẩm giữa các văn phòng của Point72 được thực hiện hằng quý, theo một tiến trình bắt đầu vào buổi chiều và có thể diễn ra suốt đêm. “Cách Steve Cohen ráp những gì lại với nhau thật ngoạn mục. Khi đến nhà anh ấy, bạn thấy ngay phẩm chất của bảo tàng và hơn thế nữa, bạn không thể tìm thấy thứ nghệ thuật độc đáo ấy ở các ngôi nhà tư nhân nào khác”, nhà buôn tác phẩm nghệ thuật Larry Gagosian – chủ nhân của loạt gallery Gagosian danh giá ở New York, London, Paris… và cũng là bạn thân lâu năm của Cohen nói như thế về cách tổ chức trưng bày tác phẩm trong sưu tập của nhà tỉ phú yêu nghệ thuật.
Steve Cohen đã đưa vào sưu tập của ông một số tác phẩm vào loại đắt giá nhất thế giới từ năm 2013, sau khi SAC Capital, một quỹ đầu tư thanh khoản linh hoạt (hedge fund) của ông phải đóng cửa vì bị cáo buộc vi phạm luật trong các giao dịch nội bộ. Từ đó, ông tập trung đầu tư tác phẩm nghệ thuật; mua tranh tượng từ các gallery Gagosian, từ các sàn đấu giá của Sotheby’s và Christie’s cũng như từ các bộ sưu tập tư nhân. Không chỉ tìm kiếm tác phẩm của các tên tuổi lớn, ông còn chú tâm đến tác phẩm mới của các nghệ sĩ chưa được nhiều người biết đến, thậm chí “đi tới một xưởng vẽ ở khu Brooklyn, chật vật leo lên cầu thang để xem tranh của một họa sĩ trẻ” theo lời ông Larry Gagosian. Nhà buôn tranh nói tiếp: “Anh ấy thích thử thách lòng can đảm của mình bằng cách theo đuổi và sưu tầm tác phẩm của các nghệ sĩ hoàn toàn chưa định hình và chưa được thị trường chấp nhận”.
Còn đây là lời nhà tỉ phú: “Bạn có biết một ngày hoàn hảo đối với tôi là gì không? Đó là một ngày xuống phố đến khu Chelsea, xem tranh ở các gallery và ngấu nghiến bữa trưa – với tôi đó là một ngày hoàn hảo”. Thỉnh thoảng Cohen cũng bán đi các bức tranh kiếm lợi nhuận, song việc đầu tư trong lĩnh vực mỹ thuật chỉ là một phần của niềm đam mê sưu tập của ông. Cohen không coi đó giống như cách ông đầu tư trên thị trường chứng khoán.
Sau đây là một số tác phẩm siêu hạng trong bộ sưu tập bạc tỉ USD của Steve Cohen:
– Bức tranh Giấc mơ (Le Rêve) của Pablo Picasso. Tác phẩm này không chỉ nổi tiếng vì giá cao ngất mà còn bởi câu chuyện hài hước đến khó tin chung quanh nó. Số là năm 2006, Cohen đồng ý mua bức Giấc mơ với giá 139 triệu USD từ ông trùm sòng bạc Mỹ Steve Wynn. Thế rồi khi đem tranh ra cho một số bạn hữu xem trước khi bán, tỉ phú Wynn sơ ý chạm mạnh cùi chỏ vào tranh, khiến mặt tranh thủng một lỗ khá to, phải phục chế tốn 90.000 USD và do đó giá trị tranh bị sụt giảm hàng chục triệu USD. Năm 2013, Cohen và Wynn liên lạc lại với nhau sau sự cố và Cohen phải trả đến 155 triệu USD mới sở hữu được Giấc mơ, cũng là giá kỷ lục của tranh Picasso lúc đó.
– Bức tượng Người chỉ tay (L’Homme au doigt) của Alberto Giacometti. Tác phẩm của nhà điêu khắc Thụy Sĩ được Cohen mua với giá 141,3 triệu USD tại nhà Christie’s New York vào tháng 5-2015.
– Bức tranh Lá cờ (Flag) của họa sĩ Mỹ Jasper Johns vốn đã vẽ hàng chục bức tranh lấy cảm hứng từ quốc kỳ Mỹ, song bức trong sưu tập của Cohen là một trong số rất ít thuộc sưu tập tư nhân. Ông đã mua tranh vào năm 2010 với giá được cho là lên đến 110 triệu USD.
Cohen còn mua tác phẩm Chó bong bóng (Balloon Dog) màu vàng của Jeff Koons với giá không được tiết lộ, song một con chó bong bóng tương tự màu cam của Koons đã được bán với giá 58,4 triệu USD vào năm 2013. Một thương vụ nổi tiếng nữa là khi Cohen mua một con cá mập được ngâm trong bể chứa chất bảo quản – tác phẩm kỳ quái có tên Cái chết không thể xảy ra về mặt vật chất trong tư duy của người nào đó đang sống (The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living) của nghệ sĩ trẻ người Anh Damien Hirst vào thập niên 1990, với giá được cho là trong khoảng 8-12 triệu USD…
- Lê Bản
