Đầu tuần qua, Liên minh châu Âu (EU) khẳng định đã sẵn sàng tháo gỡ một số hình phạt dành cho Iran ngay sau khi các chuyên gia giám định thuộc Cơ quan Năng lượng hạt nhân quốc tế (IAEA) thông báo về việc Teheran thực hiện các điều khoản trong bản thỏa thuận mang tính lịch sử về chương trình hạt nhân. Bộ trưởng các nước EU nhân cuộc họp thượng đỉnh tại Brussels cho hay khối 28 nước thống nhất ủng hộ kế hoạch hành động liên kết được ký hôm 24-11 tại Geneva như một dấu hiệu chờ đợi bấy lâu nay về sự cam kết giữa tất cả các bên trong việc xây dựng uy tín và giảm thiểu căng thẳng đối với hoạt động hạt nhân tại Iran. Đồng thời, nhóm nước P5+1 tham gia thảo luận về hiệp ước với Iran (gồm Mỹ, Pháp, Anh, Nga, Trung Quốc và Đức) cho rằng đây là một bước đi đóng vai trò mấu chốt trong việc xóa bỏ mọi mối đe dọa về chạy đua quân sự tại khu vực Trung Đông vốn rất nhạy cảm. Theo thông cáo do nhóm bộ trưởng EU gửi đi, một khi Iran thực hiện những cam kết của mình một cách tích cực nhất, EU sẽ lập tức ngưng các trừng phạt ngay trong sáu tháng đầu tiên kể từ thời điểm IAEA đưa ra bản thông báo kết quả giám sát tình hình thực hiện cam kết của Iran và sẽ đề xuất thêm nhiều giải pháp dài hạn trong tiến trình đàm phán đa phương về sau.
Lệnh cấm vận tại Iran sẽ sớm được châu Âu dỡ bỏ
Theo cam kết Geneva, Teheran phải hạn chế việc làm giàu uranium đến mức thấp nhất nhằm áp dụng cho các mục đích năng lượng dân sự. Đồng thời, Iran cũng phải trung hòa những số lượng hạt nhân đang tồn đọng hiện có tỷ lệ làm giàu uranium ở mức 20%, vốn được xem là rất gần so với mức độ để sản xuất vũ khí. Đổi lại, như được giảm nhẹ một phần trừng phạt từ phía EU, quốc gia Hồi giáo này sẽ nhận được khoảng 7 tỉ USD từ các nguồn quỹ bị đóng băng trước đây, được phép trao đổi lấy vàng, kim loại quý và xe hơi từ châu Âu. Tuy nhiên, còn rất nhiều điều khoản trong bản cấm vận quốc tế vẫn chưa được bàn luận tới. Đó là chưa kể việc nhóm quan chức đại diện Teheran tham gia thảo luận tại Washington đã trở về nước hồi đầu tháng 12 sau khi Mỹ tiếp tục áp đặt các biện pháp trừng phạt 19 công ty và cá nhân vẫn làm ăn với Iran bất chấp lệnh cấm của Mỹ. Mới đây, giới chức cao cấp của chính phủ Mỹ cho rằng Washington vẫn chưa có ý định xem xét lại các trừng phạt đối với Iran trong thời gian trước mắt.
B. Trịnh theo AFP
