Táo bón là trạng thái đi tiêu phân khô cứng, buồn đi mà không đi được, phải rặn mạnh, thời gian đi tiêu lâu hoặc nhiều ngày mới đi tiêu. Trong điều kiện ăn uống bình thường, người bệnh có thể dễ dàng nhận ra táo bón qua các biểu hiện như ít đi ngoài, đau bụng, đau đầu và đặc biệt là khó nhọc khi đi ngoài. Bệnh táo bón trên lâm sàng khá nhiều, nhất là ở người già và người béo, nhưng gần đây, tình trạng táo bón trong giới trẻ, nhất là những người làm việc nơi công sở đang gia tăng, số người bị táo bón ngày càng lớn.
Nguyên nhân gây táo bón có thể là: (1) Do thói quen sinh hoạt không khoa học (ăn nhiều đạm, ít chất xơ, uống ít nước, ít vận động); (2) Thường xuyên bị mất ngủ, bị stress hoặc sử dụng thuốc tây (thuốc ngủ, thuốc hạ huyết áp, thuốc chống trầm cảm, chống dị ứng, thuốc chữa dạ dày…) vốn có tác động phụ gây táo bón; (3) Lười đi cầu, nén hoặc nhịn việc đi cầu, tóm lại là thói quen đi đại tiện không đều; (4) Hút thuốc lá, uống quá nhiều trà và cà phê. Đối với trẻ em, chứng táo bón thường do chế độ ăn không đủ nước và chất xơ. Những trẻ thường xuyên dùng thức ăn nhanh, giàu chất béo (gà rán, khoai tây chiên, trà sữa) và đường (kẹo, nước ngọt có gas) có thể bị táo bón thường xuyên hơn.
Ngoài việc gây phiền phức trong cuộc sống, táo bón làm suy giảm chức năng tuyến giáp và là nguyên nhân của bệnh trĩ. Nếu như tình trạng táo bón kéo dài, phân cứng cộng thêm quá trình co thắt nhu động ruột dễ gây nên tổn thương niêm mạc đại tràng, dẫn tới tình trạng viêm đại tràng. Nhiều trường hợp nặng có thể gây nên tình trạng thủng đại tràng rất nguy hiểm.
Để điều trị táo bón, cần chú trọng thay đổi chế độ ăn uống và lối sống, nhất là thường xuyên vận động, tập thể dục. Trẻ bị táo bón phải được điều trị sớm, tránh biến chứng về sau. Điều trị táo bón là một quá trình lâu dài, người bệnh phải kiên nhẫn thực hiện lời khuyên của thầy thuốc và nên theo những chỉ dẫn dưới đây:
- Ăn nhiều rau củ và trái cây để tăng cường chất xơ. Chất xơ trong thực phẩm làm khối lượng phân tăng lên đáng kể sẽ kích thích vận động đường ruột, lại có thể bảo lưu thủy phần, tránh phân quá khô.
- Ăn nho khô. Loại thực phẩm này chứa nhiều chất xơ nên là món ăn công hiệu cho người bị táo bón.
- Uống đủ nước để làm mềm phân, trung bình hai lít mỗi ngày.
- Ăn chuối tiêu, ít nhất mỗi ngày một quả.
- Dùng loại thức ăn có tác dụng nhuận trường như mật ong, bơ, sữa bò… Khi nấu ăn nên cho thêm vào món ăn một chút dầu thực vật.
- Ăn thêm thức ăn chứa vitamin nhóm B như các loại đậu, khoai lang, khoai tây, đu đủ… để thúc đẩy nhu động ruột. Quả mơ, củ cải, cải thảo, bầu, giá đỗ cũng giúp trị táo bón.
- Kiêng rượu mạnh, trà đặc, cà phê.
- Uống một ly sữa ấm trước khi đi ngủ để giúp cơ thể dễ dàng bài tiết những chất cặn bã ra bên ngoài vào sáng hôm sau.
- Buổi sáng mới thức dậy nên uống một ly nước ấm, sau đó đi bộ khoảng vài phút.
- Chỉ ăn khi đói, không nên ăn thành nhiều bữa và mỗi bữa ăn nên cách nhau bốn giờ. Không ăn quá nhiều loại thức ăn trong một bữa ăn.
- Tập thể dục đều đặn.
- Ngủ đủ giấc, khoảng tám giờ mỗi ngày.
- Đi đại tiện kịp thời, không nên nhịn lâu.
- Thùy Lâm theo healthylivingmagazine
