Với chủ đề “Home”, một triển lãm khá đặc biệt đang diễn ra tại Bảo tàng Mỹ thuật TP. Hồ Chí Minh (97A Phó Đức Chính, Q.1, từ 29-9 đến 10-10-2017), giới thiệu những sáng tác mới của hai nữ họa sĩ Laura Federici và Nguyễn Đạm Thủy, người trước đến từ nước Ý xa xôi, người sau khá quen thuộc trong giới nữ hoạt động nghệ thuật tại thành phố này. Triển lãm cũng là thành quả bước đầu của một dự án nghệ thuật cùng tên, được tiến hành nhân kỷ niệm ba năm thành lập Tổng Lãnh sự quán Ý tại TP. Hồ Chí Minh.
Laura Federici cho biết: “Đó là một hành trình tôi mơ ước từ rất lâu. Tôi đã hình dung một chiếc thuyền lớn xuất phát từ bùn lầy, từ đất đai, trong ánh sáng trắng, không màu mè… Ở đó, bầu trời và mặt nước chạm vào nhau. Một hình ảnh cổ kính, mờ nhạt và không rõ ràng như trong bộ phim Super 8(*); từ góc nào trong tâm thức tôi nó hiện lên tôi không rõ, nhưng đó là những gì tôi đã tìm kiếm ở Việt Nam, trên sông Cửu Long. Trong nhiều năm tôi mơ về chuyến đi này, đã lên chương trình và sau đó đã hoãn lại vài lần. Và rồi nó cũng đến. Tôi đã ở đây…”.
Laura Federici đã cùng làm việc với Đạm Thủy trong dự án có tên tiếng Anh là “Home” (có thể hiểu là ngôi nhà của gia đình mỗi người, là “tổ ấm” hay rộng hơn nữa là “quê nhà” và còn là “mái ấm thế giới”). Trong quá trình thực hiện dự án, Laura Federici đã sống và làm việc trong ngôi nhà của Đạm Thủy tại TP. Hồ Chí Minh và cùng nhau tham gia nhiều hoạt động cộng đồng như dạy vẽ cho lớp vẽ thiếu nhi được tổ chức hằng tuần tại nhà của Đạm Thủy, đưa các em đến xem tranh tại Bảo tàng Mỹ thuật…, và cùng sáng tác. Trong nhận định của bà Cecilia Piccioni, Đại sứ Ý tại Việt Nam và bà Carlotta Colli, Tổng Lãnh sự Ý tại TP. Hồ Chí Minh thì từ chỗ là hai người hoàn toàn xa lạ, nhờ làm việc cùng nhau, sống bên nhau, hai nữ họa sĩ đã sớm kết nối với nhau trong quá trình thực hiện dự án. Họ không chỉ trao đổi với nhau về nghệ thuật mà cả về cuộc sống, về con người thật của mình, từ đó tác phẩm của họ có sự ảnh hưởng lẫn nhau và làm phong phú cho nhau. Có thể nói hai nữ họa sĩ đã cùng “song tấu”, làm thành “một khúc hoan ca đầy màu sắc”. Trong ngôi nhà của Đạm Thủy, Laura Federici “thấy mình được chào đón và chiều chuộng như một người họ hàng từ xa đến; chúng tôi làm việc vai kề vai mỗi ngày, vẽ trên những tấm toan, cảm xúc trong công việc đã xâm nhập vào chúng tôi”. Cuộc sống ở trong nhà, nhịp điệu của đêm và cả những khi thức giấc giữa đêm đều in dấu trong những bức tranh họ vẽ.
Thật ra, dự án “Home” còn mang ý nghĩa sâu xa hơn một cuộc triển lãm thông thường. Dự án còn là một hành trình trải nghiệm của cảm xúc và sự sáng tạo nhằm mang lại những giá trị về hiểu biết lẫn nhau, chấp nhận nhau và hội nhập. Đây cũng là giá trị cốt lõi trong quan hệ hữu nghị giữa nhân dân hai nước Ý và Việt Nam. Quan hệ giữa người với người chính là “ngôi nhà” chung quý báu mà Việt Nam và Ý đều cam kết cùng nhau nuôi dưỡng và phát triển. Hơn thế nữa, dự án còn kêu gọi nâng cao nhận thức bảo vệ ngôi nhà quan trọng nhất của chúng ta là Trái đất.
Nữ họa sĩ Laura Federici chào đời ở Roma năm 1966. Sau khi tốt nghiệp khoa kiến trúc, cô quyết định chuyển sang hoạt động mỹ thuật: vẽ tranh, làm video art. Từ năm 1998 đến 2013, cô đã có hàng chục triển lãm cá nhân tại Ý, năm 2014 đã triển lãm tại Pháp và gần đây là tại Bảo tàng Macro ở Roma. Ngoài ra, cô còn dự rất nhiều triển lãm nhóm tác giả tại Ý, Mỹ, Trung Quốc, Syria… Sống ở Roma nhưng Laura Federici thường đến với Syria, đất nước đang trải qua chiến tranh khốc liệt. Ở đó, cô tổ chức triển lãm và làm các workshop tại Damascus và tại Aleppo, vùng đất gần như bị hủy diệt trong chiến tranh. Năm 1999, cô thực hiện 12 cảnh hoạt hình cho bộ phim Un Amore (Một mối tình) của đạo diễn Gianluca Tavarelli, tác phẩm đoạt giải tại Liên hoan phim Nice – New York – San Francisco. Nhật ký Mekong là dự án nghệ thuật mới nhất của Laura, được thực hiện tại Đồng bằng sông Cửu Long.
Tại triển lãm, bên cạnh loạt tranh mới sáng tác với chủ đề Mekong mà màu sắc và nhịp điệu thể hiện những cảm xúc mãnh liệt của Laura trước cảnh sắc và cuộc sống sôi động của một vùng sông nước Nam bộ, nữ họa sĩ còn giới thiệu với công chúng Sài Gòn xê-ri tranh vẽ thành phố Roma, quê nhà yêu dấu của cô. Trong khi đó, tranh của Đạm Thủy là tình cảm dung dị của cô trước hình ảnh thân thương ở những vùng quê còn lam lũ, những mái nhà êm đềm trên sông rạch Cửu Long, những ngôi nhà cổ kính ở Hội An, hay có khi chỉ là những tàu lá chuối, chú chim bói cá lẻ loi, những bến nước đơn sơ…
Sau TP. Hồ Chí Minh, triển lãm “Home” sẽ được đưa ra Hà Nội và dự án “Home” tiếp tục tiến hành với việc Nguyễn Đạm Thủy sẽ sang Ý sống và vẽ trong thời gian tới. Nữ họa sĩ không giấu được niềm vui khi báo tin này.
(*) Super 8 là một bộ phim khoa học viễn tưởng ly kỳ của Mỹ năm 2011 do J. J. Abrams đạo diễn, đồng sản xuất với Steven Spielberg, đã công chiếu tại Việt Nam vào tháng 6-2011 và được phát nhiều lần trên các kênh chiếu phim nước ngoài (HBO, Star Movies…).
- Như Hoa
