Được gọi là “Tổng thống nghèo nhất thế giới” nhưng Jose Mujica, Tổng thống Uruguay chứng minh mình là người giàu – giàu lòng nhân ái, khi mới đây đã rộng lượng cho một thanh niên lạ mặt đi nhờ xe. Anh thanh niên Gerhald Acosta kể lại hôm 15-1, anh đã đứng rất lâu bên đường, vẫy khoảng 25-30 xe nhưng không ai dừng lại cho đi nhờ. Cuối cùng một chiếc xe Volkswagen Beetle 1987 màu xanh đã dừng lại và khi lên xe anh mới nhận ra cặp đôi tốt bụng cho anh quá giang hóa ra là Tổng thống Uruguay Jose Mujica và vợ của ông, đệ nhất phu nhân Lucia Topolansky. Gerhald thuật lại với tờ El Observador (Uruguay) rằng anh không ngờ mình được tổng thống cho đi nhờ xe, thậm chí còn cho chụp ảnh kỷ niệm và sau đó anh đã đăng tải trên Facebook của mình. “Khi ra khỏi xe tôi đã cảm ơn họ thật nhiều, không phải ai cũng sẵn lòng cho người lạ đi nhờ xe, nhất là khi người đó là tổng thống”.
Vợ chồng Tổng thống Mujica nổi tiếng nhờ cách sống khiêm tốn của họ. Mujica, một cựu lãnh đạo du kích cánh tả Tupamaro, nổi tiếng vì từ chối sống ở dinh tổng thống sau khi ông nhậm chức vào năm 2010 và tiếp tục sống trong một trang trại xiêu vẹo mà vợ ông đứng tên. Ông từng tuyên bố chiếc xe Beetle màu xanh, được định giá 1.800 USD là tài sản duy nhất của mình. Và hằng tháng, ông hiến tặng phần lớn số lương của mình, 11.000 USD cho quỹ từ thiện dành cho những người vô gia cư. Ông đã chịu “mất đi” 550.000 USD trong năm năm qua, chấp nhận chỉ lấy mức lương 775 USD/tháng – thấp hơn cả thu nhập trung bình của người dân nước này.
Chia sẻ về cuộc sống của mình, nhà lãnh đạo này nói: “Người ta gọi tôi là tổng thống nghèo nhất thế giới. Nhưng tôi không thấy mình nghèo. Người nghèo là những kẻ luôn cố gắng bằng mọi cách để đạt tới cuộc sống xa hoa, muốn nhiều và nhiều hơn nữa… Đây là vấn đề thuộc về tự do. Nếu anh không có quá nhiều tài sản thì có nghĩa là không phải làm việc suốt đời như một nô lệ và vì thế sẽ có nhiều thời gian dành cho bản thân”. Ông từng trả lời phỏng vấn trên Al Jazeera: “Tổng thống là một quan chức cấp cao, là người được bầu để thực hiện chức năng điều hành. Ông ta không phải là một vị vua, không phải là một vị thần. Ông cũng không phải là bác sĩ phù thủy của một bộ lạc người biết tất cả mọi thứ. Ông ta là một công chức. Tôi nghĩ rằng cách sống lý tưởng là sống như đại đa số người dân, đại diện họ điều hành đất nước và phục vụ họ”.
Dưới sự lãnh đạo của ông và trước đó là người tiền nhiệm Tabaré Vásquez, Uruguay làm nên nhiều kỳ tích trong suốt hơn 10 năm qua: Kinh tế bùng nổ dựa trên nền tảng nông nghiệp vững chắc, tỷ lệ đói nghèo giảm từ 40% xuống còn 12%, lương trung bình tăng 50% và hố ngăn cách giàu – nghèo trong xã hội đã được thu hẹp. Quan trọng hơn, quy mô kinh tế tăng 75% đã cho phép chính quyền đẩy mạnh chi tiêu xã hội, hướng đến bảo đảm an sinh xã hội cho người dân. Đơn cử như về giáo dục, mỗi học sinh ở Uruguay đều được cấp một máy tính xách tay riêng.
Mujica được người dân thân ái tặng biệt danh “Tổng thống cấp tiến”. Chính ông là người ký thông qua các điều luật, cho phép kết hôn đồng tính và nạo phá thai dưới 12 tuần tuổi, với một lời biện minh đơn giản: Không ai ủng hộ phá thai, nhưng thực tế là phụ nữ cần đến nó.
Đặc biệt, dưới sự lãnh đạo của Mujica, Uruguay là nước đầu tiên trên thế giới hợp thức hóa việc sản xuất và mua bán cần sa. Ông nhận định: cách tiếp cận cuộc chiến chống ma túy ở Mỹ Latinh trong 80 năm qua đã hoàn toàn thất bại đó là buôn bán ma túy bất hợp pháp đã làm mục ruỗng chính quyền ở nhiều nước như Mexico, Honduras, Guatemala. Dưới một góc nhìn thực tế, ông cho rằng Uruguay cần hành động theo cách khác: Luật hóa việc mua bán cần sa mà ở đó chỉ nhà nước mới được kinh doanh mặt hàng đặc biệt này.
Khôi Minh (DNSGCT)
