Tại Triển lãm ôtô Việt Nam 2013 (sẽ tổ chức tại TP. Hồ Chí Minh từ ngày 23 đến 27-10 tới), sân chơi của xe hạng sang (luxury car) đã không còn thuộc độc quyền của các thương hiệu đến từ nước Đức như Audi, BMW, Mercedes và Porsche.
Sự có mặt của Lexus và Infiniti từ đất nước Mặt trời mọc khiến phân khúc xe sedan hạng sang trở nên hấp dẫn hơn bao giờ hết. Hẳn mọi người còn nhớ rằng trước thập niên 1990, thế giới xe sang thuộc về người Đức với ba đại diện là Audi, BMW và Mercedes, nhưng rồi tất cả đã dần thay đổi.
Đối trọng Đông – Tây
Năm 1983, khi các nhà sản xuất xe hơi Nhật vẫn còn bị gắn chặt với mác “thương hiệu bình dân”, ông Eiji Toyoda – Chủ tịch Tập đoàn Toyota trong một cuộc họp giữa các lãnh đạo cao cấp của tập đoàn này đã đặt lên bàn một câu hỏi lớn: “Liệu chúng ta có thể tạo ra một mẫu xe hạng sang tốt nhất thế giới?”. Ngay sau đó, một dự án tuyệt mật mang tên F1 được âm thầm tiến hành. Cũng cần phải nói thêm là trước khi có F1,Toyotacũng có chút thành công với một số mẫu xe được xếp vào hàng cao cấp như Crown (model này đã khá phổ biến ở ViệtNamnhiều năm trước) hay Cressida, Supra. Tuy vậy, thương hiệu và logoToyotavẫn khiến những mẫu xe nói trên khó lọt qua khe cửa hẹp của thế giới xe thượng lưu mà Mercedes, BMW và Audi đã nhiều chục năm làm chủ. Gần 4.000 người, bao gồm 60 nhà thiết kế, 1.400 được biên chế trong 24 đội cùng 2.300 kỹ thuật viên, 220 công nhân, chưa kể gần 450 chuyên viên nhân bản đã được huy động vào dự án này với tổng vốn đầu tư hơn 1 tỉ USD. Tuy nhiên, phải đến đầu năm 1989, sản phẩm hoàn chỉnh đầu tiên của dự án F1 – chiếc Lexus LS (sedan) mới chính thức ra mắt người tiêu dùng thế giới tại Triển lãm ôtô Bắc Mỹ, khai sinh một thương hiệu mới của tập đoàn ôtô lớn nhất Nhật Bản. Chữ Lexus được ghép từ Luxury và Elegance (nghĩa là cao cấp và sang trọng). Ngoài ra, nó cũng được hiểu theo cách khác là sự ghép gọn cụm từ Luxury Export to US (hàng sang trọng xuất khẩu sang Mỹ). Logo của thương hiệu này cũng được cách điệu từ chữ L mang phong cách khá hiện đại.
Lexus RX350, Acura MDX, Infiniti FX30 – bộ ba xe sang Nhật Bản
Nhưng xem ra Toyota và Lexus vẫn chậm chân so với người đồng hương Honda. Tuy không xây dựng một dự án tầm cỡ như F1 nhưng Honda tỏ ra nhanh nhạy hơn với thị trường Mỹ, nơi các thương hiệu Nhật Bản dùng làm bàn đạp để tiến vào thị trường xe sang. Từ đầu thập niên 1980, khi các thương hiệu Toyota, Nissan, Honda của Nhật với ưu thế giá rẻ đang chiếm lĩnh thị trường Mỹ thì chính Tập đoàn Honda đã nhận thấy nhu cầu khách hàng tại đây về những dòng xe cao cấp phát triển nhanh mà cả Civic lẫn Accord cũng không đáp ứng kịp. Rất nhanh nhạy, các kỹ sư Honda bắt tay vào thiết kế mẫu xe mới có kích thước lớn hơn Accord, trang bị động cơ mạnh mẽ hơn và nội thất xa xỉ hơn. Để tách biệt khỏi “dòng xe bình dân”, một phân nhánh xe hạng sang mang tên Acura được thiết lập cùng với hệ thống đại lý phân phối riêng. Năm 1986, sản phẩm đầu tiên thuộc phân nhánh Acura đã ra mắt người tiêu dùng Mỹ. Đó là chiếc Legend sang trọng và ngay lập tức tạo nên cơn sốt tại đây. Năm 1987, lượng xe Acura bán ra tại Mỹ đã đạt 109.000 chiếc, dẫn đầu phân khúc xe sang. Chữ Acura được giải thích là sự phỏng theo từ “acu” trong tiếng Latin, có nghĩa là chính xác, tinh xảo. Logo của Acura cũng phù hợp với ý nghĩa ấy khi được cách điệu từ hình chiếc compa, một dụng cụ đo đạc chính xác.
Infiniti – thương hiệu xe sang của Nissan cũng ra đời trong xu hướng tương tự. Nếu đầu năm 1989 Lexus có chiếc LS thì tháng 11 năm đó, Nissan cũng trình làng chiếc Infiniti đầu tiên. Chữ Infinity trong tiếng Anh có nghĩa là vô tận. Logo của thương hiệu mang ý tưởng về con đường rộng mở với những chuyến đi bất tận.
Tình hình thị trường xe sang Mỹ tháng 8-2013
Cả Acura, Lexus và Infiniti đều tăng tốc mà không gặp bất cứ cản trở nào trên đất Mỹ để rồi nhanh chóng thống lĩnh thị trường xe sang tại đây trong suốt thập niên 1990. Năm 1990, Acura dẫn đầu số xe sang bán được tại Mỹ (138.000 chiếc), gần gấp đôi kết quả của người đứng thứ hai là Mercedes (78.000 chiếc), vượt xa BMW và Lexus (64.000 chiếc). Sau đó, thị trường chứng kiến sự tăng tốc dũng mãnh của Lexus sau những cố gắng đầu tư đáng giá củaToyota. Mãi tới năm 2011, do ảnh hưởng của động đất và sóng thần, tiếp đó là cuộc thu hồi lớn các sản phẩm bị mắc lỗi, Lexus mới chịu để mất vị trí số 1 trong nhóm xe hạng sang bán chạy nhất trên thị trường Mỹ. Như vậy, đến thời điểm đó, ít ra thương hiệu này cũng đã chinh phục được người Mỹ suốt 11 năm.
Hiện tại, cuộc đua giữa các thương hiệu hạng sang tại Mỹ, nơi thị trường xe hạng sang đứng thứ nhì thế giới, vẫn đang gay cấn với cuộc rượt đuổi vị trí số 1 của Mercedes cùng BMW đến từ Đức và Lexus đến từ Nhật Bản. Mặc dù các thương hiệu xe sang Đức đã chớp thời cơ khi các đối thủ Nhật Bản bị khủng hoảng để nâng cấp các sản phẩm của họ nhưng Lexus cũng biết cách phục hồi nhanh. Khoảng cách của bộ ba này hiện không nhiều. Tính hết bảy tháng đầu năm nay, Mercedes đang đứng ở vị trí số 1 với 165.598 chiếc đã bán ra, kế đó là BMW (164.474 chiếc) và Lexus tạm đứng thứ 3 với 141.446 chiếc. Tuy nhiên, điều đáng nói là số xe Lexus bán được trong tháng 7 tăng tới 26% so với cùng kỳ năm trước, gấp đôi mức tăng trưởng của Mercedes và BMW. Trong tháng 8 vừa qua, Lexus đã lấy lại vị trí số 1 với 17,9% thị phần so với 14,8% của Mercedes và 14,7% của BMW. Cadillac giữ vị trí thứ 4 với 12,1% thị phần, Acura giữ vị trí thứ 5 với 10,2% thị phần. Chỉ sở hữu 7,1% thị phần, Infiniti chịu xếp dưới Audi một bậc, ở vị trí thứ 7 trong bảng xếp hạng các thương hiệu xe sang bán chạy nhất tại Mỹ trong tháng 8-2013. Bảng phân tích thị trường xe sang ở Mỹ dưới đây cho thấy sự so kè giữa các thương hiệu đến từ Đức và Nhật rất rõ.
Vẫn còn nhiều thách thức ở các thị trường khác
Thành công tại thị trường Mỹ nhưng cả Lexus, Acura lẫn Infiniti lại chưa tìm kiếm được hào quang này chính tại Nhật và châu Âu, nơi các định kiến về xe sang ngặt nghèo hơn thị trường Mỹ. Lexus chịu “đội sổ” trong số 30 thương hiệu xe dẫn đầu thị trường châu Âu trong tháng 8 vừa qua (Audi thứ 2, BMW thứ 6 và Mercedes thứ 7), nhưng vẫn còn hơn Acura, riêng Infiniti không chen chân được vào nhóm này. Tại Trung Quốc – thị trường xe sang lớn nhất thế giới hiện nay, tình hình khả quan hơn mặc dù quan hệ chính trị Trung – Nhật gây ảnh hưởng không nhỏ tới kết quả kinh doanh của các thương hiệu Nhật tại đây. Theo đánh giá của tạp chí Forbes, Lexus hiện đứng thứ 3 trong bảng xếp hạng, dưới Audi (thứ 1) và BMW (thứ 2), nhưng trên Mercedes (thứ 4) và Infiniti (thứ 9), còn Acura không lọt được vào top 10.
Vài năm qua, cả Lexus, Acura và Infiniti đã đều lăn bánh tại Việt Nam thông qua con đường nhập khẩu không chính hãng. Các dòng xe sedan của Lexus như ES, IS, LS, crossover như RX330, RX350 hoặc thể thao địa hình như GX460, LX570… đã khá thường xuyên hiện diện trên đường phố. Trong khi Acura phổ biến nhất là dòng thể thao địa hình MDX thì Infiniti được biết đến ở ViệtNamcũng chủ yếu qua dòng crossover và SUV như G37, FX35, QX56… Chuẩn bị được phân phối chính hãng tại ViệtNam, Lexus và Infiniti đang là một ẩn số trên thị trường xe hạng sang. Một nhà phân phối xe hạng sang nhận định chắc chắn sẽ có một cuộc đổi ngôi ở phân khúc này, đặc biệt khi có mặt Lexus – một thương hiệu xe sang được khá nhiều người tiêu dùng, nhất là ở khu vực phíaNam, tín nhiệm và chờ đợi.
Thủy Phạm
