Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang có chuyến thăm Mỹ cấp nhà nước đầu tiên, trong bối cảnh quan hệ Mỹ – Trung căng thẳng vì một loạt các vấn đề liên quan tới các chính sách kinh tế, các cuộc tấn công mạng và những bất đồng vì các tranh chấp lãnh thổ tại châu Á.
Trong các cuộc hội đàm, hai nhà lãnh đạo đã nhất trí về an ninh mạng và biến đổi khí hậu, nhưng bất đồng về nhân quyền và các tranh chấp lãnh thổ.
Trong cuộc họp báo chung sau đó, ông Obama cho biết các cuộc hội đàm của họ bao gồm cuộc thảo luận thẳng thắn về các tranh chấp lãnh thổ ở châu Á – Thái Bình Dương, nhất là các căng thẳng ngày càng gia tăng ở Biển Đông, nơi Trung Quốc tranh chấp chủ quyền với vài quốc gia Đông Nam Á. Ông nói: “Tôi đã chuyển tới Chủ tịch Tập Cận Bình những lo ngại lớn của chúng tôi về việc cải tạo đất, việc xây dựng và quân sự hóa các khu vực tranh chấp. Điều này khiến các quốc gia trong khu vực càng khó giải quyết hơn các bất đồng một cách hòa bình”.
Trung Quốc đã nhiều lần khẳng định các đảo nhân tạo mà nước này xây dựng trên các bãi ngầm có thể được sử dụng để phòng thủ quân sự. Giới phân tích cho hay các bức ảnh vệ tinh cho thấy Bắc Kinh đã hoàn thành một đường băng quân sự dài trên một đảo nhân tạo và đang xây dựng hai đường băng khác.
Đô đốc Harry Harris, tư lệnh các lực lượng Mỹ tại Thái Bình Dương, cho biết Trung Quốc đang xây dựng các nhà chứa máy bay trên bãi Chữ Thập, dường như là phục vụ các máy bay chiến đấu chiến thuật.
Tuy nhiên, ông Tập Cận Bình bác bỏ rằng việc quân sự hóa đang diễn ra tại đó và nhấn mạnh rằng Trung Quốc cam kết tự do hàng hải trong khu vực và giải quyết các tranh chấp thông qua đối thoại. Ông nói Bắc Kinh và Washington có chung lợi ích trong vấn đề này.
Tuy nhiên, các nhà phân tích tại Washington và giới chức Mỹ cho hay Trung Quốc đã bắt đầu quân sự hóa các đảo nhân tạo và vấn đề chỉ là Bắc Kinh sẽ đưa bao nhiêu thiết bị quân sự tới đó.
Các chuyên gia Mỹ nói các bức ảnh vệ tinh chụp đầu tháng này cũng cho thấy Trung Quốc đang tiến hành công tác nạo vét quanh các đảo nhân tạo, một tháng sau khi Bắc Kinh khẳng định đã ngừng cải tạo đất.
Tạp chí Quốc phòng Jane’s ngày 20-9 đã đăng tải các bức ảnh vệ tinh chụp bãi Chữ Thập cho thấy Trung Quốc đã hoàn thành đường băng tại đây và đang tiến gần tới việc đưa nó vào hoạt đông. Theo báo này, việc hoàn thành đường băng trên bãi Chữ Thập cho phép Trung Quốc đẩy nhanh việc xây dựng cơ sở hạ tầng và bắt đầu các cuộc tuần tra trên các đảo nhân tạo.
Đ.N (DNSGCT)
