Vẫn biết là nước ta cần vay nợ để phát triển và có vay thì có trả, thế nhưng, khi nghe tin đồng hồ nợ công thế giới của tạp chí The Economist ngày 27-3 đã điểm nợ công của Việt Nam vượt con số 80 tỉ USD, với tổng dư nợ cả năm tăng 11,2%, chiếm 48% GDP thì không ít người bị giật mình. Chỉ tính từ tháng 1-2013 đến tháng 3-2014, nợ công của Việt Nam đã tăng thêm 9,887 tỉ USD, trung bình tăng gần 700 triệu USD/tháng. Nếu tính bình quân theo đầu người thì hiện nay mỗi công dân Việt Nam đang gánh 887,51 USD, tương đương gần 20 triệu đồng nợ công!
Nhìn lại năm 2013, sau nhiều năm vượt thu, lần đầu tiên số thu ngân sách Nhà nước (NSNN) cả năm đã không đạt dự toán thu cân đối ngân sách (giảm 63.630 tỉ đồng, tương đương 7,8% so với dự toán). Trong khi đó, nhu cầu chi và các chính sách, chế độ ban hành khá nhiều, tạo ra sức ép cho cân đối thu chi, không có đủ ngân sách cho một số khoản nợ. Bội chi NSNN và nợ công tăng nhanh, an ninh tài chính quốc gia chưa vững chắc. Đó là nhận định trong báo cáo thẩm tra của Quốc hội do ông Phùng Quốc Hiển – Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính – ngân sách trình bày tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XIII. Ủy ban Tài chính – ngân sách cho rằng Chính phủ cần có biện pháp tích cực để thực hiện chiến lược tài chính theo hướng: (1) Cơ cấu lại thu, chi NSNN, nhất là chi NSNN phải lấy hiệu quả là mục tiêu chủ yếu, xác định chi phải trên cơ sở nguồn thu; (2) Cải cách tiền lương phải đi đôi với việc sắp xếp lại bộ máy nhà nước tinh gọn, hiệu quả; (3) Xác định phạm vi bảo đảm của NSNN và quản lý chặt chẽ, minh bạch; (4) Tăng cường kỷ luật tài chính, chống thất thoát, lãng phí, tham nhũng.
Năm nay, Chính phủ lên kế hoạch vay trong nước 367.000 tỉ đồng, trong đó vay để bù đắp bội chi ngân sách nhà nước là 197.000 tỉ đồng; phát hành trái phiếu cho đầu tư là 100.000 tỉ đồng và đảo nợ khoảng 70.000 tỉ đồng. Kế hoạch rút vốn vay nước ngoài là 4.520 triệu USD, tương đương 95.800 tỉ đồng.Đồng thời, trái phiếu Chính phủ sẽ được phát hành ra thị trường vốn quốc tế.
Kế hoạch trả nợ của Chính phủ trong năm nay là 208.883 tỉ đồng, gồm trả nợ trong nước 159.683 tỉ đồng, trong đó phần chi trả nợ trực tiếp từ nguồn NSNN là 92.323 tỉ đồng và thực hiện vay mới để đảo một phần nghĩa vụ nợ đến hạn. Khoản trả nợ nước ngoài tương đương 49.200 tỉ đồng, trong đó nghĩa vụ trả nợ của các chương trình, dự án được cấp phát từ NSNN là 26.427 tỉ đồng và chi trả nợ của các khoản vay về cho vay lại là 22.773 tỉ đồng.
Nguyễn Thắng
