Một nghiên cứu về những một cuộc hẹn hò cho thấy có đến 45% cơ may nhận được sự đồng ý, 83% duy trì mối quan hệ sau lần gặp đầu tiên, 5% bị từ chối và 41% cho biết vẫn sẵn sàng đưa ra đề nghị mới cho dù tin rằng sẽ bị đối tượng khước từ lần nữa. Phát hiện này cho thấy, giống như các loài vật khác, con người sẵn sàng chấp nhận thất bại để xác lập một quan hệ tình cảm.
Khác biệt nam nữ về tình bạn
“Phụ nữ và đàn ông không thể là bạn bè chí cốt vì khác biệt giới tính là rào cản lớn. Họ không thể là bạn bè chí cốt như cách nghĩ thông thường mà chỉ có thể là bạn bè chí cốt với ám ảnh tình dục” – Harry “phán” như thế trong bộ phim When Harry Met Sally sau khi được thông báo Sally xem quan hệ của hai người chỉ là đơn thuần là bạn bè.
Trước đó, Sally liệt kê danh sách những người đàn ông cô chỉ xem như bạn bè chứ không phải bạn tình. Thông điệp của cô rất rõ ràng: tình bạn giữa đàn ông và đàn bà vẫn có thể hình thành mà không cần sự hấp dẫn giới tính. Nhưng là đàn ông, Harry không đồng ý như thế. Anh không tin có quan hệ nam nữ sâu đậm nào là “trong sáng” và không bị lợn cợn bởi yếu tố tình dục. Vậy ai đúng ai sai? Khác biệt ở đây là định nghĩa không giống nhau của nam và nữ về “vùng tình bạn” (friend-zone).
Chính khái niệm khác nhau về “vùng tình bạn” đã giải thích cách hai giới tính thẩm định về quan hệ tình dục và quyết định làm bạn với giới tính khác. Khi tìm cách kết bạn với ai đó tức là chúng ta chấp nhận cả “rủi ro” lẫn “phần thưởng”, giữa “được” và “mất”.
Đàn ông thường bị hấp dẫn bởi người khác giới tính hơn phụ nữ, ngay khi cả hai đều xem mối quan hệ chỉ là “bạn bè”. Đàn ông cũng thường tự tin quá mức về sức hấp dẫn của họ đối với phụ nữ, trong khi phụ nữ thường đánh giá thấp sức hấp dẫn của nam giới đối với họ.
Nhận định này được chứng minh trong một nghiên cứu. Những đối tượng nam và nữ được đề nghị tự đánh giá về sức hấp dẫn lẫn nhau và nghĩ thế nào về sức hấp dẫn của người khác phái đối với mình sau một cuộc tiếp xúc ngắn. Kết quả: đàn ông thường ước tính quá sức hấp dẫn của họ đối với phụ nữ. Ngược lại, phụ nữ thường đánh giá thấp sức hấp dẫn của đàn ông đối với họ.
Những người tự đánh giá có sức hấp dẫn cao cũng tự tin về quan tâm tình dục của đối tượng đối với mình. Việc tự tin quá mức về sức hấp dẫn của bản thân sẽ dẫn đến bất trắc trong quan hệ, còn tự đánh giá quá cao sức hấp dẫn của bản thân sẽ dẫn đến từ chối đối tượng, tức là đánh mất một mối quan hệ mà lẽ ra đã được xác lập nếu khiêm tốn hơn! “Một khi chúng ta mong đợi một điều gì đó, chúng ta muốn nó xảy ra.
Nếu bạn nghĩ có ai đó thực sự hấp dẫn giới tính với mình, bạn sẽ tìm kiến thêm những yếu tố khác để quan sát. Giống như một người dùng hành động chồm về phía trước hay cười điệu đàng để biểu cảm tình dục mà không nhận thấy rằng người đối diện sẽ ngả về sau để tránh né thay vì đón nhận” – giáo sư Antonia Abbey dạy môn Tâm lý xã hội tại Đại học Wayne State University chuyên nghiên cứu về các loại quan hệ, nói.
“Kịch bản hẹn hò”
Trong giai đoạn 2 của thí nghiệm, các nhà nghiên cứu mời những người tham gia xem một cuộc trò chuyện nam nữ đang diễn ra và cho điểm mức độ hấp dẫn của bên này đối với bên kia. Những người xem nam giới đứng về phía người đàn ông trong cuộc trò chuyện tin rằng người phụ nữ thích anh ta hơn là cô ta nhận định.
Trong khi những người xem nữ đứng về phía người nữ và tin rằng hai bên không có nhiều hấp dẫn với nhau. Như vậy, cả Harry và Sally đều đúng. Lý do nằm ở khác biệt giới tính. Một số nghiên cứu tập trung vào trao đổi giữa những cặp có phát sinh tình cảm với nhau. Họ gọi đây là “kịch bản hẹn hò”. Kịch bản sẽ tiết lộ những tình huống dẫn đến thành công hay thất bại trong việc “truy tìm tình yêu”. Họ cũng phát hiện vai trò của những “mặc định” có sẵn về đối tượng.
“Trong tương tác nam nữ, đàn ông thường tìm kiếm các dấu hiệu hấp dẫn giới tính hơn là phụ nữ vì nam giới được sinh ra để nhận trách nhiệm dẫn dắt mối quan hệ. Trong khi phụ nữ ở thế thủ thì đàn ông ở thế tấn công và nhận gánh nặng trong việc xác đính mối quan hệ sẽ đi đến đâu” – Abbey nói.
Nhưng đối với những cặp đồng tính nữ (lesbian) thì sao? So sánh với những cặp đồng tính nam (gay men), “kịch bản hẹn hò” đồng tính nữ tập trung vào sự thân mật hơn là tình dục. Còn đối với những cặp lưỡng tính, dù sự hấp dẫn tình dục với nhau không bằng những cặp bình thường, vẫn còn một số điểm giống nhau.
Một cặp phụ nữ lưỡng tính cư xử giống như một phụ nữ bình thường trong cuộc hẹn. Đó là không chủ động phát sinh sự thân mật. Một nghiên cứu cho thấy những quan hệ cùng giới tính sẽ mang lại môt số lợi ích. Phụ nữ thường nhận được sự bảo vệ từ bạn bè khác giới hơn là đàn ông nhận được từ phụ nữ, và phụ nữ xem đây là “cái lợi của mối quan hệ khác giới”.
Cả nam và nữ đều cho biết quan hệ khác giới đã giúp họ có thêm kinh nhiệm về “chiến thuật hấp dẫn đối tượng”. Nói rõ hơn, xác lập một quan hệ khác giới là điều quan trọng nếu muốn hiểu thêm về quan hệ nam nữ. Nhận được sự bảo vệ của người khác giới là “thôi thúc” có từ quá khứ xa xôi của loài người. Một vợ một chồng không có nghĩa là sống với nhau cả đời.
Một người mẹ có thể có những người con khác cha, và việc nuôi con luôn cần sự bảo vệ và nguồn lực từ đàn ông. Bằng cách có con với nhiều đàn ông và thu hút tình bạn của những đàn ông khác, người phụ nữ sẽ nhận được sự bảo vệ của nhiều người đàn ông trong cùng một thời điểm.
Để hấp dẫn nhiều người đàn ông, đôi khi phụ nữ chỉ cần phát ra những tín hiệu đơn giản nhất. “Lời khuyên là nên cưới một người nhưng cuộc sống phức tạp hơn thế. Vì vậy, cả đàn ông và phụ nữ đều muốn có thêm những quan hệ tình dục ngắn hạn như một chiến lược có lợi cho mình” – giáo sư April Bleske-Rechek thuộc Đại học Wisconsin-Eau Claire nói.
Thất bại và thành công của đề nghị hẹn hò
Cũng có sự khác biệt tinh tế giữa mối quan tâm tình dục và quan tâm tình cảm. Một nghiên cứu cho thấy theo quy luật nói chung, đàn ông thường đánh giá quá mức quan tâm tình dục trong khi đàn bà lại xem nhẹ nó. Tuy nhiên, quy luật này không áp dụng đối với những kẻ yêu nhau thực sự.
Phát hiện đã giải thích tại sao con người thường hiểu sai về một mối quan hệ do quá tập trung vào các ý đồ ngắn hạn ‘quen cho vui” thay vì các mối quan hệ lâu dài. Những dấu hiệu tình yêu đích thật chỉ được “nhận diện” khi bạn tin rằng đối tượng có “quan tâm tình dục” đến mình. Còn nếu không, bạn sẽ không nhận thấy nó và mối quan hệ sẽ dừng lại ở mức tình bạn đơn thuần.
Xét về mặt tiềm thức, chúng ta bị người khác hấp dẫn ngay trong cái nhìn đầu tiên và tin rằng tình cảm sẽ phát triển dần dần thành tình yêu với người mình thích. “Bạn bè khác phái còn độc thân thường dễ bị hấp dẫn bởi nhau. Nhưng đàn ông bị ám ảnh bởi tình dục nhiều hơn phụ nữ. Họ muốn tình bạn biến thành tình yêu nếu không có gì cản trở” – Bleske-Rechek nói.
Ngay cả những người đàn ông “dị dạng tình dục” cũng không khác đàn ông bình thường. Họ thích phụ nữ hấp dẫn cơ thể hay trí tuệ. “Nhưng tình bạn thường làm cho cuộc sống gia đình khó khăn hơn nếu chồng bạn có một người bạn khác phái quá hấp dẫn – Bleske-Rechek nói – Cách nay 10 năm, tôi rơi vào trường hợp này khi mơ thấy chồng nói chuyện với một người phụ nữ xinh đẹp, cao ráo có con học cùng trường.
Chồng cô ta thấp bé, còn chồng tôi thì cao. Tôi nghĩ sức hấp dẫn giữa hai người là không cưỡng lại được. Rõ ràng cô ấy là đối thủ tiềm năng của tôi! Đánh thức chồng dậy tôi kể lại câu chuyện và anh cười, hỏi: ‘Thế em muốn chúng ta chỉ có toàn những người bạn ít hấp dẫn sao?’ Tôi trả lời: em thích những người bạn giống như mình, hấp dẫn và có thể hỗ trợ cho nhau.
- Xem thêm: Khi tình dục không còn vì sinh sản
Tuy nhiên, nói thì dễ nhưng sống chung với suy nghĩ này mới khó. Nếu chồng bạn có một người bạn khác phái hấp dẫn bạn sẽ hiểu điều này”. Nhiều người cảm thấy hối tiếc khi bỏ mất cơ hội xác lập quan hệ tình cảm hơn là không mới mời đối tượng đi chơi với mình. “Bị từ chối là nỗi đau nhưng trò chơi tìm kiếm không báo giờ kết thúc. Nó giống như “thú đau thương”. Kỳ vọng được chấp nhận luôn lớn – Samantha Joel, giáo sư tại Đại học Western Ontario, nói – Càng bị từ chối, thành công cáng xứng đáng hơn”.