Bộ Xây dựng dẫn số liệu từ báo cáo của các địa phương gửi về cho thấy sau năm năm triển khai thí điểm, tính đến hết quý II-2013 cả nước chỉ có 126 trường hợp người nước ngoài mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam, tập trung chủ yếu tại các địa phương phía Nam như TP.HCM, Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Dương, Khánh Hòa… Phân tích cụ thể hơn, báo cáo cho hay, chiếm khoảng 80% trong số 126 trường hợp nói trên là các cá nhân nước ngoài, tập trung vào các cá nhân kết hôn với công dân Việt Nam. Còn cá nhân nước ngoài trực tiếp đầu tư vào Việt Nam hoặc giữ chức danh quản lý trong doanh nghiệp chiếm tỷ lệ khoảng 15%. Cá nhân đang làm việc trong lĩnh vực kinh tế – xã hội có trình độ đại học trở lên chiếm khoảng 5%. Đây là con số quá ít mà nguyên nhân là giá nhà ở Việt Nam tương đối cao cùng với điều kiện mua bán còn phức tạp nên nhiều người nước ngoài đã chọn phương án thuê nhà để ở.
Nay Bộ Xây dựng đề xuất cho các quỹ đầu tư nước ngoài, các ngân hàng nước ngoài, các chi nhánh, văn phòng đại diện của doanh nghiệp nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam cũng được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam(trừ các tổ chức ngoại giao, các tổ chức phi chính phủ). Còn đối với cá nhân, quan điểm của Bộ là cho phép tất cả các đối tượng được cấp visa vào Việt Nam từ ba tháng trở lên được mua và sở hữu nhà ở tại Việt Nam.
Quan điểm thông thoáng này còn đề nghị cho tổ chức, cá nhân nước ngoài được mua và sở hữu cả căn hộ chung cư và nhà ở riêng lẻ với khuôn viên đất mỗi một nhà ở không quá 500m² gắn liền với quyền sử dụng đất thuê trong các dự án phát triển nhà ở thương mại, dự án khu đô thị mới hoặc tại các dự án bất động sản du lịch tại Việt Nam.
Lần sửa đổi này, Bộ Xây dựng cũng đề nghị bổ sung thêm một số quyền của chủ sở hữu như cho phép cá nhân nước ngoài được tự mình hoặc hợp tác với chủ đầu tư (bên bán nhà ở) cho thuê, khai thác, sử dụng nhà ở đã mua. Tuy nhiên, không cho phép tổ chức, cá nhân nước ngoài được vay tiền của các tổ chức tín dụng đang hoạt động tại Việt Nam để mua nhà ở tại Việt Nam.
Lường trước khó khăn trong quản lý, Bộ Xây dựng đề xuất chỉ cho phép tổ chức, cá nhân nước ngoài mua không quá 30% số lượng căn hộ trong một tòa nhà chung cư thương mại của dự án để hạn chế trường hợp hình thành các khu phố ngoại kiều.
Dự kiến, Bộ Xây dựng trình Quốc hội xem xét thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 19/2008/QH12 trong một kỳ họp thứ 6 vào cuối năm 2013 và sẽ có hiệu lực thi hành ngay từ đầu năm 2014 cho đến khi Luật Nhà ở (sửa đổi) được thông qua và có hiệu lực thi hành vào giữa năm 2015.
- Gia Minh
