Sau khi dịch Coronavirus mới bùng phát, ngoài việc bùng nổ mua sắm trên mạng, tránh tiếp cận trực tiếp thì livestream, karaoke livestreaming và reality TV (truyền hình thực tế) đã trở thành phương tiện tương tác và kiếm tiền của những người biết thích nghi với tình thế, đặc biệt là tại các điểm nóng. Cách làm này rất hiệu quả vì nó giúp kết nối với thế giới bên ngoài và duy trì hoạt động giải trí trên qui mô rộng. Covid-19 cho thấy việc kinh doanh trên mạng sẽ tiếp tục và phát triển hơn nữa.
Cơ hội chưa từng có cho các livestreamer
Xu hướng các chương trình giải trí quay sang online được gọi là “cloud variety shows” để nói về những tác phẩm được thực hiện ngay trong phòng khách như hát, nhảy múa, tập thể dục… Nhiều kênh truyền hình và dịch vụ online như Hunan TV, iQiyi, Tencent Video và Youku đều tham gia xu hướng mới với hàng chục gameshow thực hiện từ những căn phòng thay vì tại trường quay như trước.
Trước dịch bệnh Covid-19 có hơn 425 triệu tài khoản livestreamer tại Trung Quốc. Nay con số đó đã tăng mạnh. Nhiều gameshow truyền hình được duy trì trong khán phòng không có khán giả. Các ngôi sao truyền hình thực tế không thể ra ngoài ngôi nhà của mình đã tìm được giải pháp duy trì công việc. Trung Quốc là quốc gia có công nghệ livestream lớn nhất thế giới.
Thành phố Vũ Hán, nơi bùng phát dịch bệnh do virus Covid-19 đầu tiên, là “cái nôi livestreaming”. Hàn Quốc và Nhật Bản cũng có phong trào livestream rất phát triển. Buôn bán trên mạng, giới thiệu ca khúc mới và nhiều hoạt động khác đã sử dụng khá tốt livestream. Vì vậy, khi virus mới phát triển, buộc hàng trăm triệu người phải tự cách ly để bảo vệ mình và cộng đồng tại nhà, livestream đã trở thành phương tiện thay thế tuyệt vời. Nó phát triển nhanh với mức độ chóng mặt trên các dịch vụ mạng xã hội của Trung Quốc và của nước ngoài như Youtube, Facebook, Instagram.
Các loại hình giải trí mới đã tạo bước chuyển về cách đưa những gameshow và chương trình thực tế phổ thông trên truyền hình đến với khán giả, tránh được sự gián đoạn. Các khán giả ngồi trước TV, trước điện thoại thông minh và máy tính bảng tại nhà có thể xem dễ dàng những chương trình truyền hình, gameshow yêu thích và xem livestream của cả người nổi tiếng lẫn người bình thường quay trong ngôi nhà của họ. Nghe họ hát, hướng dẫn cách sống chung với dịch bệnh, dạy nấu ăn, tập thể dục, thậm chí cả thi đấu thể thao trên sân không khán giả.
Ví dụ chương trình “Ai hít đất được nhiều nhất”. Khi lượng khán giả giải trí online tăng mạnh, các đài truyền hình phải tăng cường phục vụ họ trên các kênh và trang web online. Những chương trình truyền hình và gameshow thường diễn ra tại hội trường đầy ắp khán giả nay chuyển sang hội nghị video với những người tham dự ở xa tương tác với nhau trong thế giới ảo. Nhưng lượng khán giả theo dõi không hề giảm, thậm chí tăng vì họ không còn phương tiện giải trí nào khác, ngoài TV và các thiết bị thông minh. Tháng 1.2020 vừa qua, những livestream từ 2 bệnh viện tại Vũ Hán đã có lượng người theo dõi cao bất thường.
Nhiều ca khúc mới được ghi tại nhà ca sĩ và post lên mạng vì họ không thể đến phòng thu âm. Chương trình thực tế phổ thông Singer theo thông lệ ca sĩ sẽ biếu diễn trước khán giả trong trường quay và ban giám khảo. Nhưng từ ngày 21.2, khán giả truyền hình thấy ban giám khảo và các thí sinh tham gia chương trình ngay tại nhà mình. Trang web tin tức The Sixth Tone sắp thêm chương trình mới Street Dance of China với người dự thi được yêu cầu dự tuyển bằng video nhảy múa tự quay tại nhà gửi cho ban tổ chức.
Các kênh truyền hình vào cuộc
Nhận thấy “cơn sốt livestreaming” và kỷ lục số khán giả theo dõi, nhiều chương trình truyền hình mới và cũ được đưa lên các dịch vụ phát online (online streaming service). Ví dụ chương trình mới Games at Home cho phép những người phải ngồi nhà thấy cách những người khác tìm niềm vui và sự khuây khoả trong nỗi lo toan và căng thẳng.
Tờ nhật báo Quảng Châu có bài viết về “sự phổ thông mang tính hiện tượng của những chương trình thực tại ảo (cloud reality show)”, nơi các nghệ sĩ biểu diễn chỉ cần một smartphone hay một máy tính và một mạng internet tốt là có thể đưa sản phẩm của mình đến với công chúng, có tính phí hoặc miễn phí. Nếu đưa lên YouTube hoặc các dịch vụ tương đương, họ có thể thu được nhiều tiền, thậm chí rất nhiều tiền nếu đáp ứng được thị hiếu khán giả.
Ngay nhóm ca nam 7 thành viên của BTS Hàn Quốc cũng tận dụng phương pháp này để tồn tại tronng thời điểm không thể huy động được khán giả và không có doanh thu từ vé bán ra. Livestream hầu như không có giới hạn cho sự sáng tạo và có thể khai thác nhiều lĩnh vực. Từ ngày 8.2, chương trình mới dạy nấu ăn dài 1 giờ hàng ngày Eat Well được đưa lên dịch vụ Youku (giống như YouTube) tại Trung Quốc đã nhận được phản hồi rất tích cực.
Eat Well mời những người nổi tiếng livestreaming những thứ họ nấu cho buổi ăn trưa ngay trong nhà bếp gia đình. Tencent Video giới thiệu chương trình hàng ngày mới Good Time at Home, trong đó những người nổi tiếng được mời livestreaming trực tiếp với khán giả từ nhà mình. Tương tự, giữa tháng 2, trang web phổ thông iQiyi bắt đầu phát chương trình hát karaoke tại nhà Karaoke at Home với các ca khúc và ca sĩ yêu cầu được thể hiện từ nhà.
- Xem thêm: Bất an vì công nghệ giả dạng Deepfake
Chương trình Games at Home có các thí sinh thi tài ngay trong nhà họ mà không cần đến phim trường. Nhiều chương trình truyền hình thích nghi nhanh với cách ly và các nhà sản xuất chương trình truyền hình thực tế nhanh chóng thay đổi cách đưa sản phẩm đến với công chúng. Dĩ nhiên, việc tuyên truyền phòng chống dịch theo quy định của chính quyền chiếm khá lớn thời lượng phát sóng. Các tin tức đặc biệt về dịch bệnh chiếm chỗ của giải trí vào giờ cao điểm.
Vai trò của Vũ Hán trong cơn sốt livestream
Vũ Hán vốn được xem là “thủ đô livestream” nay phát triển thêm nhờ được trải nghiệm đầu tiên không khí cách ly. Trước đó, thành phố đã nổi tiếng là “quê hương của những livestreamer Trung Quốc”. Liên hoan Douyu hàng năm ở Vũ Hán là cơ hội cho các livestreamer kiếm tiền. Nay liên hoan tạm ngừng nên các vloggers phải tìm ra cách khác để duy trì hoạt động.
Tờ South China Morning Post cho biết từ tháng 11.2019 các công ty đã đầu tư hàng triệu USD vào thành phố với hy vọng sẽ có thêm những sáng kiến công nghệ mới làm đòn bẩy cho nền kinh tế. Tháng 12.2017, Vũ Hán đã xây dựng làng livestream kiến trúc kiểu châu Âu có đủ chỗ cho 100 livetreamer hành nghề một lúc. Vũ Hán là quê hương của một số dịch vụ livestream lớn nhất Trung Quốc, kể cả “đầu tàu” Douyu.
Sau ngày Vũ Hán bị phong toả, các nhật ký video bắt đàu nở rộ trên mạng. Nhiều người cố ghi lại cuộc sống hàng ngày của họ trong sự cách ly. Ví dụ nhật ký Sống cô độc trong thành phố im lặng hay Anh ấy được đưa vào bệnh viện 3 giờ trước khi chết. Vì đi tiên phong nên chính quyển Hồ Bắc cũng dẫn đầu trong việc dề ra các qui luật về livestreaming. Tháng 2.2018, tỉnh đã ban hành các tiêu chuẩn dành cho dịch vụ livestreaming và livestreamer.
Ví dụ phụ nữ bị cấm ăn mặc hở hang, đồ lót khi livestreaming. Những livestreamer bỏ qua những qui định sẽ bị trừng phạt. Vì vậy, bất chấp cơ hội mới và có lượng khán giả nhiều hơn, các livestreamer tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và các quốc gia khác vẫn phải hết sức thận trọng nếu không muốn bị phạt hay bị ngồi tù vì đưa lên mạng những thứ chính phủ không cho phép, nhất là tại các tâm dịch.
