Với 546 phiếu thuận và chỉ 28 phiếu chống, ngày 12-5, Nghị viện châu Âu (EP) đã thông qua nghị quyết bác bỏ việc trao quy chế kinh tế thị trường cho Trung Quốc. Đây là kết quả ngoài mong đợi của Trung Quốc khi mà nước này hy vọng sẽ được Liên minh châu Âu (EU) chính thức trao quy chế kinh tế thị trường vào cuối năm nay.
Nghị quyết nêu rõ năng lực sản xuất dư thừa và xuất khẩu các mặt hàng giá rẻ của Trung Quốc đang gây ra “những hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường, tình hình kinh tế xã hội” cho các nước thành viên EU. Nghị quyết trên cũng cho biết có tới 56 trong tổng số 73 biện pháp chống bán phá giá hiện nay của EU là nhằm vào các sản phẩm nhập khẩu từ nền kinh tế lớn thứ hai thế giới này. Việc có trao quy chế kinh tế thị trường cho Trung Quốc hay không được coi là một quyết định chiến lược ảnh hưởng tới tương lai của nền kinh tế châu Âu.
Theo quy định, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cho phép các nước thành viên quyền được công nhận hoặc phủ nhận một quốc gia thành viên khác có nền kinh tế thị trường hay không. Cho tới nay, EU vẫn chưa trao quy chế này cho khoảng 15 quốc gia, trong đó có Trung Quốc.
Ngay từ khi Trung Quốc gia nhập WTO năm 2001, EU đã coi nền kinh tế Trung Quốc không phải là kinh tế hàng hóa. Kể từ đó, Bắc Kinh đã tiến hành những cải cách để rồi sau đó nhận được thỏa thuận với EU rằng tổ chức này sẽ xem xét về trao quy chế kinh tế thị trường cho Trung Quốc vào cuối năm 2016. Tuy nhiên, quy chế này có được tự động công nhận hay không và điều kiện để được công nhận là gì thì thỏa thuận trên không đề cập rõ.
Một nghiên cứu của Viện Chính sách Kinh tế (EPI) cho thấy lượng nhập khẩu tăng trong trường hợp công nhận kinh tế thị trường cho Trung Quốc sẽ cắt giảm sản lượng đầu ra của EU từ 114-228 tỉ euro mỗi năm, tương đương với việc giảm 1 – 2% GDP của EU, điều này dẫn đến khoảng 1,7 đến 3,5 triệu việc làm có thể bị mất trong các ngành công nghiệp cạnh tranh với hàng nhập khẩu. Hiện nay, ngành công nghiệp EU đã mất hàng ngàn công ăn việc làm, phần lớn do sự tác động của năng suất dư thừa từ Trung Quốc và hệ quả là phá giá. Các ngành công nghiệp bị ảnh hưởng bao gồm phụ tùng động cơ xe, thép, gốm sứ, thủy tinh, nhôm, xe đạp và nhiều ngành khác.
K.M (DNSGCT)
