Một triển lãm tranh vẽ với chủ đề Việt Nam đang diễn ra tại gallery Martel ở Paris, là kết quả từ chuyến đi đến xứ sở hình chữ S bên bờ Biển Đông của họa sĩ người Ý Lorenzo Mattotti, cũng là tác giả tập sách du lịch Việt Nam do Công ty thời trang Louis Vuitton xuất bản vào tháng 5-2014. Được Louis Vuitton đặt hàng, bậc thầy về truyện tranh và vẽ minh họa Lorenzo Mattotti đã đến Việt Nam lần đầu tiên vào mùa xuân năm 2012. Ngoài yếu tố là hướng tới năm 2014, năm kỷ niệm 40 năm quan hệ ngoại giao Pháp – Việt, sự lựa chọn điểm đến Việt Nam cho tập sách du lịch này còn phù hợp với ý định của Mattotti: khám phá một vùng đất mới mà ông chưa từng đặt chân đến.
Một bộ sưu tập tác phẩm nghệ thuật đích thực
Theo Julien Guerrier, giám đốc xuất bản sách du lịch Louis Vuitton, những phản hồi đầu tiên về tập sách và tác giả của nó là “trên cả tuyệt vời”: bộ sưu tập các tranh minh họa được Mattotti vẽ trong sách dường như đặc biệt thích hợp với ông, cho thấy tài năng cũng như sự xuất sắc về mặt kỹ thuật và thủ pháp tạo hình đa dạng của ông: Mattotti đã vẽ bằng bút chì, bằng mực trên giấy thủ công, bằng pastel và với nhiều phong cách khác nhau những gì ông quan sát, ghi nhận bằng trái tim mình. “Tôi không muốn biên soạn một quyển sách đơn điệu về hình thức lẫn nội dung mà muốn đạt đến một sự pha trộn sắc màu sao cho phản ánh được xứ sở này”. Và vì thế không chỉ vẽ biểu hình, Mattotti còn “chơi” cả hội họa trừu tượng cho một tập sách du lịch!
Như nhận định của Julien Guerrier, qua những tác phẩm đã vẽ về Việt Nam, Lorenzo Mattotti đã bước ra khỏi kỹ thuật vẽ truyện tranh và vẽ tranh minh họa để đạt tới “nghệ thuật thị giác đích thực”. Từ những dự định sẽ vẽ gì tại Việt Nam, chẳng hạn như vịnh Hạ Long – một kỳ quan thiên nhiên mới của nhân loại, ông đã tìm thấy cảm xúc nghệ thuật. Và không chỉ có di sản thiên nhiên thế giới ấy, có thể thấy rõ là Lorenzo Mattotti đã bị mê hoặc bởi nhiều đề tài khác: vùng cao Tây Bắc với cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, ngoạn mục và những người dân tộc thiểu số trong trang phục đầy màu sắc; những dòng sông đầy sức sống ở Tây Nam bộ với những chiếc thuyền chở khẳm hàng hóa xuôi ngược ngày đêm; sự sống động trong đời sống thường nhật ở những đô thị lớn dù đã toàn cầu hóa nhưng vẫn mang các yếu tố đặc trưng bản địa như Hà Nội; sinh hoạt thường nhật ở các vùng quê còn nghèo khó hay ở các chợ, đặc biệt là loạt tranh tuyệt đẹp ông vẽ các chợ bán vải của Sài Gòn hôm nay… Những ấn tượng đậm nét từ chuyến đi khám phá Việt Nam đã được Mattotti dựng lại trong bộ sưu tập 120 bức tranh và như ông thổ lộ: “Chuyến du hành ấy đã giúp cho đôi mắt tôi tinh khiết”.
Một tên tuổi lớn của truyện tranh thế giới
Lorenzo Mattotti sinh ra ở TP. Brescia của nước Ý năm 1954 nhưng được một gia đình người Pháp ở Paris nhận làm con nuôi. Lớn lên, ông theo học khoa kiến trúc ở Venice nhưng bỏ dở, chuyển sang sáng tác truyện tranh, lĩnh vực mà ông hiện là một tác giả tiêu biểu ở phương Tây. Nhiều bộ truyện tranh của ông đã được phổ biến khắp thế giới từ thập niên 1980 đến nay, có bộ lấy cảm hứng từ các truyện cổ tích, đồng thoại của tuổi thơ, có bộ dựa theo tích truyện của các nhà văn nổi tiếng như Mark Twain, Lewis Carroll, Robert Louis Stevenson, Edgar Allan Poe… Năm 2003, với bộ tiểu thuyết bằng tranh Dr Jekyll & Mr Hyde vẽ theo nguyên bản cùng tên của Robert Louis Stevenson, Lorenzo Mattotti đã đoạt giải thưởng mang tên Will Eisner (được coi là giải Oscar trong ngành công nghiệp truyện tranh ở Mỹ) dành cho các sáng tạo trong lĩnh vực truyện tranh. Với bộ truyện tranh Eugenio cho tuổi thơ, ông còn nhận được giải thưởng lớn tại Triển lãm lưỡng niên Bratislava về tranh minh họa. Sự khác biệt trong truyện tranh của Lorenzo Mattotti – như ông từng nói – ở chỗ ông luôn cố gắng tạo ra “những câu chuyện bí ẩn”, bắt nguồn từ “sự phi lý của hình vẽ” hơn là “tính logic của câu chuyện”.
Lorenzo Mattotti còn được biết đến trong lĩnh vực thiết kế quảng cáo, poster cho các sự kiện lớn như Liên hoan phim Cannes và vẽ bìa, minh họa cho các tạp chí hàng đầu thế giới nhưThe New Yorker, Cosmopolitan, Vogue, Le Monde Vanity Fair. Tranh của Mattotti cho thấy ông chịu ảnh hưởng của nhiều tên tuổi lớn như Kandinsky, Klee và Bacon.
Tháng 5-2014, bộ phận xuất bản của Công ty thời trang Louis Vuitton lần đầu tiên cho ra mắt loạt sách du lịch, giới thiệu các thành phố New York, London, Paris và đảo Easter (thuộc Chile). Thay vì dùng ảnh minh họa, sách sử dụng tranh của các họa sĩ đồng thời cũng là người dẫn chuyện, tác giả của sách.
Được bán với giá đắt (45 euro, tức là gần 2 triệu đồng), sách được bạn đọc ưa thích và đánh giá cao. Chính thành công của loạt sách đầu tiên khiến Louis Vuitton tiếp tục xuất bản loạt sách thứ hai gồm hai tập, một tập về Việt Nam (tác giả là Lorenzo Mattotti), quyển kia về thành phố du lịch nổi tiếng Venice của nước Ý do bậc thầy truyện tranh manga Nhật Bản Jirô Tanigutchi thực hiện. Ngoài các bản in thông thường, mỗi tập sách du lịch còn có 50 ấn bản đặc biệt bọc bìa da, kèm một bức tranh nguyên bản với chữ ký của tác giả.
- Lê Bản
