Tháng 6 năm 2013, Nhà xuất bản Giáo Dục Việt Nam ra mắt sản phẩm sách giáo khoa điện tử Classbook dưới hình thức của một chiếc máy tính bảng chuyên dụng cho mục đích học tập, cài đặt sẵn nội dung trọn bộ sách giáo khoa phổ thông đã được bổ sung các nội dung tương tác đa phương tiện.
Thời điểm đó Classbook đã thu hút sự chú ý của đông đảo mọi người. Sản phẩm được ghi nhận như một bước tiến trong việc áp dụng công nghệ vào giáo dục.
Bước đầu được giáo viên, học sinh và phụ huynh đón nhận nhưng hơn ba năm qua, nhóm phát triển Classbook vẫn liên tục tìm kiếm những ý tưởng và cách làm mới để khái niệm sách giáo khoa điện tử trở nên phổ cập hơn.
Anh Phạm Thúc Trương Lương, Giám đốc Công ty cổ phần Sách điện tử Giáo dục, một trong những người rất tâm huyết với dự án Classbook, cho biết:
So với sách giáo khoa giấy thì Classbook được biên tập và phát triển thêm nhiều nội dung đa phương tiện, với những hình ảnh, chú thích, đoạn âm thanh, video, trò chơi, các thí nghiệm mô phỏng, các đoạn hội thoại ghi âm, đánh vần, từ điển và đặc biệt là các bài tập tương tác, giúp cho việc học trở nên thú vị, dễ dàng hơn và giáo viên có thể tự đánh giá mức độ tiếp thu kiến thức của học sinh.
Chẳng hạn như khi học về tác phẩm Lão Hạc, học sinh có thể thỏa sức tưởng tượng khi nghe giọng đọc truyền cảm của cô giáo. Học sinh cũng sẽ có thể xem trích đoạn phim chuyển thể từ tác phẩm này, qua đó các em sẽ dễ hình dung về khung cảnh làng quê cũng như cuộc sống của người dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám…
Hẳn là có một ý nghĩa đặc biệt để nhóm phát triển Classbook theo đuổi ý tưởng này?
Sách giáo khoa điện tử là sản phẩm có tính xã hội cao. Hơn 22 triệu học sinh và hơn 1 triệu giáo viên phổ thông đều là đối tượng Classbook muốn hướng đến. Công nghệ thông tin và truyền thông đã và đang thay đổi mọi mặt cuộc sống của chúng ta.
Mạng internet cũng thúc đẩy một nền giáo dục mở, nơi người học được tiếp cận với vô vàn nguồn thông tin và tri thức, trong một không gian mà mọi khoảng cách đều rút ngắn thành một cái nhấp chuột và thời gian thì không phụ thuộc vào múi giờ họ sống.
Từ đó, con người có thể mở mang hiểu biết và phát triển phương pháp tư duy nhanh hơn. Tuy nhiên ở trường, cách học của các em học sinh không thay đổi nhiều so với thế hệ phụ huynh. Đó là đọc sách giáo khoa, nghe thầy cô giảng và chép lại những gì trên bảng vào vở.
Chúng tôi muốn thay đổi cách tiếp nhận kiến thức của các em. Sách giáo khoa điện tử tương tác sẽ giúp cho việc dạy và học trở nên lý thú và dễ hiểu hơn với những thông tin mở rộng bổ ích. Đồng thời những bài tập trắc nghiệm được chấm tự động cũng giúp học sinh tự đánh giá mức độ hiểu bài của mình.
Tại sao Nhà xuất bản Giáo Dục lại phát triển sách giáo khoa điện tử?
Nhiều nhà xuất bản từ lâu đã cung cấp các học liệu điện tử như những nội dung gia tăng cho sách giấy, đóng gói trên đĩa CD đi kèm hoặc cho tải về qua internet.
Tuy nhiên, cùng với sự phổ cập của các thiết bị cá nhân như máy tính bảng và điện thoại thông minh, sách giáo khoa điện tử đã được thiết kế để không chỉ là những nội dung bổ trợ mà thực sự là một ấn phẩm được phát hành đồng thời với bản in.
Mỗi loại hình xuất bản đều có những ưu việt riêng và người dùng có thể sử dụng song song cả hai phiên bản.
Nhìn nhận đây là xu thế tất yếu của sách giáo khoa trong tương lai, nhà xuất bản Giáo dục đã chủ động và quyết tâm trong việc phát triển và thử nghiệm sản phẩm Classbook.
Thời gian tới, khi có nhiều bộ sách giáo khoa khác nhau cho chương trình phổ thông, học liệu điện tử và các tiện ích công nghệ dành cho người dùng sẽ tạo ra những điểm khác biệt cho mỗi sản phẩm. Nhà xuất bản Giáo Dục muốn là đơn vị đi đầu trong hướng phát triển này.
Tại sao trước đây sản phẩm Classbook được tích hợp với máy tính bảng chuyên dụng, giờ lại là một ứng dụng có thể cài đặt trên các thiết bị cá nhân?
Thiết bị là điều kiện cần để khai thác sách giáo khoa điện tử. Chúng tôi nhìn nhận một trong những điểm mà phụ huynh, giáo viên và nhà trường đều sẽ quan tâm là các em học sinh sử dụng thiết bị của mình như thế nào.
Để tránh những hoạt động trên máy có thể làm sao nhãng việc học của các em hay làm phát sinh thêm công việc quản lý cho cha mẹ và thầy cô, chúng tôi quyết định thiết kế một mẫu máy tính bảng chuyên dụng cũng gọi là Classbook.
Thiết bị này cài đặt sẵn tính năng kiểm soát truy cập internet và quản lý các ứng dụng có thể cài đặt trên máy, đảm bảo rằng Classbook sẽ chỉ là một công cụ học tập.
Tuy nhiên, sau vài năm triển khai thử nghiệm, chúng tôi nhận ra rằng dù đây là ý tưởng tốt, nhưng gắn nội dung sách giáo khoa điện tử với một thiết bị cụ thể đã tạo ra rào cản cho việc tiếp cận sản phẩm.
Các cuốn sách điện tử có giá bán chỉ bằng 30% bản giấy, nhưng nếu tính thêm giá của chiếc máy phải mua, thì sẽ thành bất hợp lý, đặc biệt nếu người dùng đã có sẵn những thiết bị khác.
Từ năm 2015, chúng tôi dừng hướng phát triển phần cứng riêng, thay vào đó chúng tôi kết hợp với Samsung để đưa Classbook lên các thiết bị của hãng.
Hiện tại, ứng dụng tải và đọc sách điện tử Classbook có các phiên bản cho hệ điều hành Android, iOS và Windows. Người dùng có thể cài đặt ứng dụng tương ứng với loại máy và mua những cuốn sách họ cần từ kho trực tuyến classbook.vn.
Để sách giáo khoa điện tử được sự chấp nhận của thị trường sẽ là một hành trình lâu dài?
Đúng vậy. Chỉ mình sản phẩm là chưa đủ. Trên thế giới có một số mô hình triển khai sách giáo khoa điện tử khác nhau. Có nước coi đó là chính sách giáo dục với dự án quốc gia do chính phủ phát động như Hàn Quốc, Nhật Bản.
Các nước như Mỹ, Anh, Singapore thì có cách tiếp cận thị trường, nhà trường sẽ quyết định việc sử dụng học liệu điện tử nào cho từng môn học ở mỗi khối lớp.
Tuy nhiên, có ba nhóm nhân tố giữ vai trò quan trọng để việc triển khai sách giáo khoa điện tử thành công. Đội ngũ chuyên gia gồm tác giả, kỹ sư công nghệ, nhà khoa học sư phạm, biên tập viên và họa sĩ thiết kế sẽ góp phần tạo ra sản phẩm tốt.
Chính phủ và ngành giáo dục sẽ giúp kích hoạt việc sử dụng sách giáo khoa điện tử bằng tuyên truyền, chính sách và nguồn tài chính.
Nhưng then chốt nhất là người thầy. Họ sẽ thực sự đưa sách giáo khoa điện tử vào lớp học nếu kết hợp được sản phẩm này với phương pháp giảng dạy của mình.
Chặng đường dài, các điều kiện chưa thực sự thuận lợi và chúng tôi vẫn tiếp tục tìm thêm ý tưởng để hoàn thiện tổng thể mô hình Classbook.
Đương nhiên chúng tôi cũng không làm tất cả một mình. Trên nền tảng Classbook hiện chúng tôi đang cung cấp học liệu điện tử của nhiều đối tác khác nhau.
Ngoài ra còn một động lực nữa rất quan trọng đối với tôi. Tôi có những người dùng Classbook ngay trong gia đình mình.
Cảm ơn anh về những thông tin trên.
