Nhật báo kinh tế Pháp Les Echos cuối tuần qua dẫn thông tin từ kết quả điều tra của Phòng Thương mại Liên minh châu Âu cho thấy thời kỳ vàng son cho doanh nghiệp châu Âu tại Trung Quốc đã chấm dứt.
Theo báo cáo, các doanh nghiệp châu Âu đang hoạt động tại quốc gia đông dân nhất thế giới phải chịu hai bất lợi: tăng trưởng của nền kinh tế thứ hai thế giới bị chững lại và ngày càng bị phân biệt đối xử so với các doanh nghiệp địa phương. Ba lĩnh vực bị tác động nặng nề nhất do khó thâm nhập vào thị trường là cơ khí, dược phẩm và truyền thông đại chúng.
Có đến 56% trong số những người trả lời cuộc thăm dò nhận định hoạt động kinh doanh của họ tại Trung Quốc ngày càng khó khăn hơn, tăng thêm 5% so với năm 2015 và 57% cho rằng các pháp chế về môi trường được áp dụng để chống các doanh nghiệp nước ngoài.
Nguyên nhân đầu tiên được nêu trong kết quả điều tra là tác động của việc chính quyền kiểm soát truy cập internet gây bất bình trong giới doanh nhân nước ngoài. Bản báo cáo ghi rõ: “Dường như Bắc Kinh luôn phản ứng theo hướng ngược lại khi ban hành các đạo luật về an ninh, thường rất mơ hồ và bóp nghẹt việc truy cập internet đến mức trừng phạt các công ty trong nước cũng như quốc tế”.
Lý do thứ hai là quyền sở hữu trí tuệ. Dù có một đạo luật quy định vấn đề này nhưng rõ ràng là không được tôn trọng trên thực tế. Trong bối cảnh này, không có gì ngạc nhiên khi các doanh nghiệp châu Âu và Mỹ chỉ dám tin một cách hạn chế vào những lời hứa mở cửa của chính phủ hay cam kết giảm sản xuất dư thừa công nghiệp, từ ngành công nghiệp nặng như lĩnh vực thép, than, xi-măng đến ngành sản xuất xe hơi hay phân phối.
Thứ ba, Trung Quốc đang mất dần khả năng cạnh tranh do lương của người lao động tăng cao và giá bất động sản ngày càng đắt.
Trái với một châu Âu rộng tay chào đón các nhà đầu tư Trung Quốc, Bắc Kinh lại ngày càng bảo hộ doanh nghiệp nội địa. Les Echos cho biết Liên minh châu Âu đang đàm phán với Trung Quốc một hiệp ước về đầu tư. Mỹ cũng đi theo cách này và thảo luận về vấn đề trên trong Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ – Trung lần thứ tám vừa diễn ra tại Bắc Kinh trong hai ngày 6 và 7-6 để yêu cầu chính phủ Trung Quốc mở cửa cho các doanh nghiệp Hoa Kỳ.
Trong một cuộc khảo sát khác, Phòng Thương mại Liên minh châu Âu ở Trung Quốc cho biết 70% công ty hội viên của họ nói môi trường kinh doanh đã trở nên kém thân thiện hơn. Có rất nhiều mối lo ngại về những chính sách công nghiệp của Trung Quốc và sự minh bạch của tiến trình hoạch định chính sách của Bắc Kinh.
Bên cạnh đó, luật lệ mới được ban hành hồi tháng 4-2016 về việc quản lý các tổ chức phi chính phủ (sẽ có hiệu lực vào tháng 1-2017) làm cho các tổ chức phi chính phủ – từ các trường đại học, những hiệp hội chuyên nghiệp cho tới các tổ chức nghiên cứu – cảm thấy lo ngại là họ sẽ không thể giúp Trung Quốc giải quyết hàng loạt các vấn đề từ kinh tế cho tới xã hội.
N. Nam (DNSGCT)
