Từ các tác phẩm văn học Liên Xô, cái tên Kazakhstan gợi lên trong lòng người ta hình ảnh thảo nguyên mênh mông với vó ngựa tung trời. Mấy chục năm trôi qua, đất nước lớn nhất vùng Trung Á có lẽ đã đổi thay nhiều, đã khác những trang sách xưa. Tuy nhiên du khách có dịp đến đây vẫn sẽ không phải thất vọng với một Kazakhstan hiện đại với nhiều vẻ đẹp tương phản đến ngỡ ngàng.
Một chút quá khứ ở Almaty
Almaty, thủ đô cũ của Kazakhstan chào đón chúng tôi bằng màu xanh cây cối và bầu không khí trong lành, vạn vật rạng rỡ dưới ánh nắng vùng cao. Dù là một trong những trung tâm kinh tế lớn nhất vùng Trung Á, Almaty vẫn giữ được vẻ khoáng đạt, yên tĩnh của thành phố nằm giữa đồi núi bao la.
Dạo quanh quảng trường Cộng Hòa, đặt chân vào khu thương mại sang trọng nằm trong tòa Tháp Đôi 48 tầng bề thế, du khách dễ tưởng mình đang ở một thành phố châu Âu nào đó. Các cửa hiệu thời trang, mỹ phẩm cao cấp tấp nập người ra vào. Trai thanh gái lịch Almaty ăn mặc rất thời trang, phong cách, cử chỉ giao tiếp của họ chẳng khác giới trẻ phương Tây là mấy.
- Xem thêm: Thăm thành phố cổ Bukhara vùng Trung Á
Vậy mà anh hướng dẫn viên cho biết rằng mặc dù chịu nhiều ảnh hưởng của văn hóa Tây Âu, đa số người trẻ Almaty vẫn giữ quan niệm truyền thống về đời sống gia đình. Đáng ngạc nhiên nhất là phần lớn thanh niên ở đây đều bằng lòng với những cuộc hôn nhân được sắp đặt bởi cha mẹ. Tại một đất nước có đến 135 sắc tộc với rất nhiều tôn giáo cùng tồn tại, việc chọn vợ chọn chồng mà chịu nghe theo ý phụ huynh xem ra sẽ tránh được nhiều rắc rối sau này!
Nơi cổ kính và nên thơ nhất của Almaty có lẽ là công viên Panfilov tọa lạc ngay trung tâm thành phố. Nhà thờ Zenkov lộng lẫy nằm trong công viên được xây từ thời Nga hoàng. Nhìn từ xa cứ ngỡ kiến trúc này được xây bằng đá, chỉ khi đến gần và nghe thuyết minh mới biết toàn bộ nhà thờ, kể cả phần móng đều được dựng hoàn toàn bằng gỗ, mà đặc biệt nhất là cả công trình không cần dùng tới một cái đinh nào. Nhà thờ Zenkov được coi là một trong tám công trình bằng gỗ độc đáo nhất trên thế giới. Bên trong thánh đường có nhiều hiện vật quý về lịch sử Kazakhstan qua các thời kỳ.
Khác với khu vực trung tâm tương đối náo nhiệt, những khu vực khác của thành phố Almaty khá im ắng với các đại lộ rộng thênh thang chạy qua những dãy nhà được xây dựng từ thời Liên bang Xô Viết. Ra khỏi thành phố vài chục cây số đã thấy những dòng sông uốn lượn, những dòng suối bọt tung trắng xóa, các hồ nước trong và nhiều vườn táo, vườn mơ, vườn anh đào trải dài trên thảo nguyên.
Cách trung tâm thành phố 129km, hồ Kaindy là một thắng cảnh nổi tiếng của Kazakhstan với khu rừng chìm dưới làn nước trong vắt. Hơn trăm năm trước, một trận động đất gây sạt lở nghiêm trọng khiến các hẻm núi trong vùng bị chặn, tạo thành một con đập tự nhiên.
Sau đó, nước mưa từ các thung lũng chảy dồn về đây tạo ra hồ Kaindy. Hồ Kaindy nổi tiếng vì phong cảnh núi non xung quanh rất đẹp, đặc biệt khu vực rừng ngập nước với những thân cây vân sam mọc chìm trong lòng hồ, ngọn nhô lên sinh trưởng tươi tốt trên mặt nước, nhìn xa rừng cây như cột buồm của những xác tàu đắm hay rừng giáo của đội quân bí ẩn nào đó.
Dù nước hồ rất lạnh ngay cả lúc mùa hè nhưng các cây cổ thụ trăm năm tuổi đó vẫn sừng sững với thời gian. Vào mùa đông, mặt hồ Kaindy bị đóng băng, người ta phải đập tan băng để cây cối dưới lòng hồ không chết vì “ngộp”. Vào khoảng thời gian này, hồ Kaindy trở thành thiên đường cho một số người đến đánh bắt cá hồi và lặn băng.
Trước những lời trầm trồ của chúng tôi dành cho vẻ đẹp thiên nhiên trước mặt, anh hướng dẫn viên tỏ ý tiếc vì hôm sau đoàn sẽ đến Astana, thủ đô mới của Kazakhstan bằng máy bay. Theo lời anh phải đi đường bộ thì du khách mới chiêm ngưỡng được thiên nhiên phong phú với những nét tương phản thú vị: “Có thể hôm nay bạn đi qua một vùng núi cao tuyết phủ kín đỉnh, hôm sau bạn lại gặp những rừng thông bạt ngàn, và vài tiếng đồng hồ sau, bạn sẽ lang thang giữa vùng đồi cát mênh mông đến chân trời”.
Astana, niềm kiêu hãnh mới của Trung Á
Cách Almaty một ngàn cây số, thủ đô Astana nằm giữa sa mạc ở phía Bắc Kazakhstan khiến nhiều người trong đoàn phải bất ngờ. Nếu Almaty vẫn còn dáng vẻ của một thành phố kiểu Xô Viết thì Astana lộng lẫy, hiện đại theo kiểu Các Tiểu vương quốc Ả Rập.
Trở thành thủ đô từ năm 1997, Astana gần như được xây dựng mới hoàn toàn với rất nhiều kiến trúc ấn tượng. Dù chỉ có hơn nửa triệu dân (gần bằng một phần ba dân số Almaty), Astana sở hữu những công trình quy mô khổng lồ như để chứng tỏ tiềm lực tài chính của quốc gia. Du khách đến đây không thể không đi thăm cung điện hay còn gọi là kim tự tháp Hòa Bình.
Để mô tả tính thống nhất trong cộng đồng người Kazakhstan, đất nước này thường sử dụng hình ảnh kim tự tháp: Cho dù nguồn gốc văn hóa, tín ngưỡng hay dân tộc khác nhau trong các cộng đồng dân cư, song Kazakhstan luôn là một khối thống nhất như kim tự tháp. Bên trong kim tự tháp Hòa Bình có bảo tàng văn hóa quốc gia, thư viện văn học tôn giáo tâm linh, nhà hát opera với sức chứa 1.500 người và sáu khu vực nghiên cứu sáu tôn giáo lớn nhất thế giới.
Về đêm, hàng vạn ngọn đèn màu chiếu lên kim tự tháp khiến công trình tỏa sáng lấp lánh như một ngọn núi nhỏ được dát kim cương. Khi nhìn kỹ hơn vào lớp thủy tinh lát bên ngoài công trình, du khách sẽ nhìn thấy những hình ảnh chim bồ câu được in chìm rất nghệ thuật.
Cao nhất Astana là Khan Shatyr – căn lều cao nhất, lớn nhất thế giới. Gọi là “lều” do hình dáng bên ngoài của nó, chứ thực chất công trình này là một khu phức hợp mua sắm – giải trí khổng lồ cao 170m, chi phí xây dựng lên tới 260 triệu USD. Với diện tích 140.000m2, Khan Shatyr có sức chứa hơn 10.000 người. Lều được làm bằng ba lớp nhựa trong suốt đặc biệt, cho phép ánh sáng bên ngoài chiếu sáng cả năm tầng bên trong.
Sự thay đổi thời tiết ở Astana hết sức khắc nghiệt, có thể xuống đến -35 độ C vào mùa đông và lên 40 độ C vào mùa hè. Kết cấu, vật liệu của Khan Shatyr có tác dụng điều hòa nhiệt độ rất lớn, khiến công trình thành nơi “ẩn náu” cho cư dân trong những ngày nóng bức hay giá lạnh khủng khiếp. Bên cạnh các khu vui chơi thông thường, Khan Shatyr còn có bãi biển nhân tạo với cát trắng dừa xanh như thật. Buổi tối lên đèn, căn lều nổi bật trên nền trời như một ngọn hải đăng khổng lồ.
Không xa ngôi lều vĩ đại, Ak Orda, thánh đường Hồi giáo đồ sộ ốp cẩm thạch trắng toát như một tác phẩm nghệ thuật luôn nổi bật giữa nền trời Trung Á xanh thẳm. Thánh đường này có thể chứa một vạn người cầu nguyện cùng lúc. Bên cạnh Ak Orda là nhà hát trung tâm mới khánh thành có hình dáng mô phỏng của những cánh hoa sắp bung nở…
Ngoài các công trình văn hóa tôn giáo, tòa nhà trụ sở quốc hội và nhiều khách sạn ở Astana đều là những công trình kiến trúc đáng tham quan. Theo lời hướng dẫn viên, chúng tôi chỉ mới được ngắm nét đẹp hiện đại mà chưa đi sâu vào thảo nguyên để chiêm ngưỡng thiên nhiên tuyệt vời của Kazakhstan, đó là lý do rất đáng để cả đoàn sẽ phải gặp lại anh lần nữa!
