Chuyên mục Người Việt Nam năm châu trên VNExpress mới đây có một bài viết của tác giả Hoàng Thanh Phong rất đáng cho các bậc cha mẹ lưu tâm để giúp con em mình khả năng hội nhập với xã hội văn minh.
Hoàng Thanh Phong viết: “Gần đây nhiều vụ du học sinh bị tấn công ở nước ngoài như Nga, Mỹ, Australia… đã dấy lên sự quan ngại cho học sinh, sinh viên Việt Nam ở nước ngoài và phụ huynh ở Việt Nam.
Người dân lên án và chính phủ các nước liên quan cũng đã ra tay tìm và trừng phạt loại tội phạm đó. Nhưng không mấy người công khai nói lên nguyên nhân sâu xa của vấn đề này và tìm cách khắc phục.
Tôi hiện sống ở Bắc Mỹ và nhận thấy một trong nhiều nguyên nhân dẫn đến việc tấn công du học sinh, trong đó có học sinh Việt Nam, là thái độ của một số du học sinh đã châm lửa cho thành phần quá khích.
Rất nhiều lần, tôi đã chứng kiến và cảm thấy ái ngại vì hành vi của du học sinh, nhất là các em nam. Ở xứ sở tôi đang sống người ta rất lịch sự, tôn trọng nhau, tôn trọng người già, trẻ em và phụ nữ. Ở nơi công cộng người ta rất trật tự, tự giác chấp hành luật pháp, nhường nhịn nhau theo thứ tự ưu tiên xã hội. Vậy mà, không ít lúc tôi thấy du học sinh không thèm xếp hàng ở trạm giao thông công cộng. Có em vì sợ trễ giờ hay sao mà chạy ào vào đứng ngay đầu hàng người đang xếp, trước bao nhiêu cặp mắt ngơ ngác của người khác. Nhiều khi trên xe buýt tôi thấy du học sinh châu Á ngồi ngay trên các ghế ưu tiên cho người già và trẻ em và thản nhiên ngồi đó khi mà những người già và phụ nữ thì đứng.
Khi các em đi thành nhóm thì các em nói chuyện lớn tiếng, cười nói ồn ào, mặc những người khác rất im lặng và trật tự. Cách ăn mặc và đầu tóc của nhiều em lại rất dị hợm, làm nhiều người nhìn với ánh mắt không thiện cảm. Tôi từng gặp nhiều lần du học sinh lên xe buýt mà không mua vé, tay cầm một cái vé cũ, úp úp mở mở, để đánh lừa tài xế (làm như thể là người đi vé tháng) tranh thủ chạy ào lên xe khi hành khách đang vào xe, và tài xế đã phải lôi em đó tống cổ ra ngoài. Tôi thật thấy xấu hổ vì hầu hết các em đó nhìn ngoại hình là đoán được người Việt hoặc người Hoa.
Nhiều du học sinh nữ sang đây không phải vì mục tiêu chính là đi học, các em hay lui tới những nơi tụ tập, cố tìm cách làm quen, mồi chài con trai ở đây để ở lại theo diện kết hôn”.
Theo như tác giả Hoàng Thanh Phong, những hình ảnh và hành vi như vậy đã gây ác cảm cho nhiều người bản xứ, đặc biệt là các thanh niên quá khích. Do đó, những vụ tấn công du học sinh châu Á có phần xuất phát từ hành vi của chính du học sinh Việt Nam. Rất tiếc là trong nhiều cuộc tấn công, nạn nhân là các em ngoan hiền, không phải là du học sinh xấu, vì bọn tấn công cứ nhắm vào học sinh châu Á, không cần biết người tốt kẻ xấu là ai.
Việc du học hiện nay là chính đáng nếu như bản thân học sinh và gia đình có điều kiện đi học nước ngoài để được giáo dục cái hay, những văn minh tiến bộ mà trong nước chưa đáp ứng được. Ngược lại, nhiều người đua đòi, đi du học để khoe khoang, hoặc bố mẹ kiếm nhiều tiền quá làm con cái hư hỏng nên tống khứ ra nước ngoài, hoặc đi tìm cơ hội định cư… thì việc đó có thể gây hại cho người khác, đặc biệt là những du học sinh đứng đắn.
Bài viết có tính báo động này rất chính xác và được sự chia sẻ của rất nhiều người, trong đó có cả các du học sinh.
Một du học sinh ở Quảng Châu (Trung Quốc), nơi mà số lượng du học sinh Việt Nam đông thứ ba sau Hàn Quốc và Thái Lan, cho biết ý thức của sinh viên người Việt rất kém, thường xuyên bị nhắc nhở về việc gây ồn ào hay mở nhạc to làm ảnh hưởng đến việc học tập người khác… Tuy nhiên không ít du học sinh hình như không còn biết xấu hổ khi bị người ta nhắc nhở.
Một bạn trẻ từng đi du học nhận định người ta yêu hay ghét mình là do cách sống và cư xử của mình nhiều hơn là màu da, sắc tộc. Trong thời gian du học, anh có kết bạn với nhiều sinh viên bản xứ và nghe được họ phàn nàn về cách hành xử của sinh viên châu Á, trong đó có du học sinh Việt Nam. Tuy vậy họ vẫn coi trọng những sinh viên nào biết hòa đồng và thích ứng với văn hóa của họ. Thế cho nên mỗi gia đình chúng ta khi cho con em đi du học nên tìm hiểu kỹ hơn về văn hóa giao tiếp, đừng để người Việt bị đánh giá thấp chỉ vì những cá nhân thiếu hiểu biết.
Một sinh viên Việt Nam đã định cư ở Mỹ được mấy năm và hiện đang học Trường South Seattle Community College nói rằng: “Tôi rất lấy làm xấu hổ khi thấy các em du học sinh Việt Nam nói chuyện ồn ào trong thư viện trường rất tự nhiên, thậm chí chửi thề rất “ngọt” trong từng câu nói! Cũng may là những người chung quanh không hiểu. Tuy học cùng lớp, trong khi các bạn sắp xếp lại bàn ghế thì nhóm du học sinh Việt Nam vẫn điềm nhiên ngồi chơi, cười nói rôm rả. Mình là người Việt mà nói thật không hề có chút thiện cảm nào với các bạn này”.
Văn hóa giao tiếp của du học sinh Việt Nam ở nước ngoài từng được thể hiện qua nhiều câu chuyện không hay tại các thành phố lớn như Singapore, Tokyo… Cùng là người châu Á cả nhưng sinh viên chúng ta khác họ rất nhiều.
Minh Tâm tổng hợp
