Ít nhất 10 người Nhật trong số này đã đổ bộ lên nhóm đảo tranh chấp. Động thái này ngay lập tức làm bùng nổ các cuộc biểu tình phản đối Nhật hôm 18-8 ở một số thành phố lớn tại Trung Quốc như Bắc Kinh, Tây An, Vũ Hán, Hàng Châu, Thâm Quyến, Thanh Đảo, Thẩm Dương, Cáp Nhĩ Tân… Những người biểu tình đã tuần hành, hô khẩu hiệu: “Nhật Bản hãy cút khỏi Điếu Ngư đảo”, “Tương lai của nước Nhật đang bị đe dọa”.
Hãng thông tấn Kyoto cho biết các cuộc biểu tình chống Nhật đã trở nên bạo lực hôm 19-8. Hàng ngàn người tuần hành ở Thâm Quyến đốt cờ Nhật và kêu gọi tẩy chay hàng Nhật. Xe hơi và một vài cửa hàng Nhật bị đập phá. Trong khi đó một thông báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh: “Yêu cầu Nhật Bản ngay lập tức dừng các hành động làm tổn hại đến chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc, bất kỳ hành động đơn phương nào của Nhật Bản liên quan đến nhóm đảo đều là bất hợp pháp và không hợp lệ”.
Hàng ngàn người Trung Quốc biểu tình phản đối hành động của nhóm người Nhật ở Senkaku
Căng thẳng từ Dokdo/Takeshina
Một điểm nóng khác tại khu vực Đông Bắc Á trong những ngày qua là quần đảo Dokdo/Takeshima, nơi mà cả Seoul và Tokyo tuyên bố chủ quyền từ nhiều năm nay và Hàn Quốc có triển khai một lực lượng bảo vệ bờ biển nhỏ trên đảo.
Ngày 10-8, Tổng thống Lee Myung-bak của Hàn Quốc đã thực hiện chuyến thăm đảo Dokdo/Takeshima nhằm phản đối việc Nhật Bản tuyên bố chủ quyền với đảo này trong Sách trắng quốc phòng. Đây là tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc đặt chân đến Dokdo/Takeshima từ khi tranh chấp giữa hai nước xung quanh nhóm đảo bắt đầu cách đây vài thập niên.
Phái đoàn của Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak đến thăm quần đảo Dokdo đang tranh chấp gây nên làn sóng phản đối tại Nhật
Nhật Bản sau đó đã triệu đại sứ tại Seoul về nước nhằm phản đối chuyến đi này. Ngoại trưởng Nhật Koichiro Gemba nói chuỗi đảo này là “lãnh thổ của Nhật, xét cả về mặt lịch sử và luật quốc tế” còn Thủ tướng Nhật Noda cho rằng đây là hành động “vô cùng đáng trách”.
Sau chuyến thăm của Tổng thống Hàn Quốc, Nhật Bản dự kiến đưa Seoul ra Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) với mong muốn nhằm giải quyết tranh chấp dựa trên luật pháp quốc tế. Tuy nhiên, giới chức Hàn Quốc khẳng định nước này sẽ không chấp thuận đề nghị trên và sẽ áp dụng biện pháp cứng rắn nếu Nhật không rút lại đề xuất vừa nói.
Để khẳng định chủ quyền đối với quần đảo, ngày 13-8, các nhà hoạt động Hàn Quốc cùng với các sinh viên và ca sĩ nổi tiếng tham gia bơi tiếp sức 230km từ một cảng phía đông tới nhóm đảo Dokdo/Takeshima.
Mới đây, chính phủ Hàn Quốc công bố kế hoạch tập trận hỗn hợp Thủy quân lục chiến, Lục quân, Không quân và Cảnh sát biển trong tháng sau để “tấn công các tàu xâm phạm trái phép vào lãnh thổ Dokdo của chúng tôi” . Cuộc tập trận có sự tham gia của nhiều tàu chiến và máy bay quân sự thể hiện quyết tâm “bảo vệ Dokdo” của Hàn Quốc.
Ngoài căng thẳng Nhật-Trung, Nhật-Hàn thì Nga-Nhật cũng có tranh chấp tại quần đảo Kurils, vùng lãnh thổ phương Bắc trên biển Nhật Bản. Những tuyên bố chồng lấn và bất đồng giữa các nước nêu trên càng thể hiện rõ hơn bao giờ hết tầm quan trọng của Công ước của Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).
Phát biểu tại hội nghị kỷ niệm 30 năm ra đời Công ước, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon nhấn mạnh UNCLOS là một giải pháp công bằng và hiệu quả cho việc sử dụng nguồn tài nguyên của đại dương, hiện thực hóa một trật tự kinh tế công bằng, hợp lý, và giải quyết hiệu quả tình trạng bất ổn của các vùng biển trên thế giới.
Đình Nam tổng hợp