Sau “mùa Xuân Ả Rập”, Bắc Phi và Trung Đông còn nhiều bất ổn
Sau thắng lợi của “mùa Xuân Ả Rập” với sự hỗ trợ của Mỹ và phương Tây, các nước Tunisia, Ai Cập, Libya, Yemen tiếp tục rơi vào tình trạng bất ổn. Các cuộc biểu tình chống Mỹ nổ ra, nhất là sau khi một bộ phim được coi là báng bổ đạo Hồi được một công dân Mỹ phổ biến rộng rãi. Riêng tại Ai Cập, bản Hiến pháp mới do tân Tổng thống Mohamed Mursi đề xuất tuy gặp phản ứng quyết liệt của công chúng, vẫn được đưa ra để trưng cầu dân ý. Tại Trung Đông, những ngày trung tuần tháng 11-2012, cuộc xung đột đầy bạo lực và chết chóc đã nổ ra giữa Israel và tổ chức Hamas. Ngày 22-11, do sức ép của Mỹ và Liên đoàn Ả Rập, với sự trung gian của Ai Cập, hai bên xung đột thỏa thuận ngưng bắn sau khi mức thương vong đã lên đến hàng trăm. Ngày 29-11-2012, một tin vui lan tỏa trong cộng đồng người Palestine khi Đại hội đồng LHQ, bằng đa số phiếu 138/193, công nhận Palestine là “nhà nước quan sát viên” của tổ chức quốc tế này, với những quyền lợi tuy chưa bằng một nước hội viên chính thức nhưng cũng hơn trước rất nhiều.
Phiên họp Đại hội đồng LHQ nâng Palestine lên vị thế “nhà nước quan sát viên”
Tình trạng thất nghiệp tại khu vực eurozone lên đến mức kỷ lục
Năm 2012, eurozone (khu vực đồng euro) vẫn không hồi phục nổi sau những cuộc khủng hoảng nợ công kéo dài từ năm trước. Một trong những yếu tố tác động mạnh lên nền kinh tế eurozone là giá lương thực, thực phẩm tăng cao, có lúc lên đến mức kỷ lục so với nhiều năm trước đây. Nhiều nước eurozone phải áp dụng chính sách thắt lưng buộc bụng, khiến cho đạo quân thất nghiệp ngày càng đông. Hy Lạp và Tây Ban Nha có tỷ lệ thất nghiệp cao nhất (lần lượt 25,1% và 25,8%). Năm 2012, tại châu Âu đã diễn ra kỳ Thế vận hội (Olympic London) tốn kém nhất trong lịch sử, với kinh phí ước tính 9,3 tỉ bảng Anh.
Biểu tình chống chính sách khắc khổ tại châu Âu
Năm của những cuộc bầu cử quan trọng trên thế giới
Năm 2012, nhiều cuộc bầu cử quan trọng đã diễn ra tại Mỹ, Pháp, Nga, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc… Sự tái đắc cử của đương kim Tổng thống Mỹ Barack Obama trước ứng viên đảng Cộng hòa Mitt Romney trong cuộc bầu cử ngày 6-11-2012 phần nào nói lên sự tin tưởng của đa số người dân Mỹ với chính sách của chính quyền thời gian qua. Tuy nhiên, ông Obama sẽ phải đối đầu với nhiều thách thức, với một tình hình thuế khóa đi xuống, sự phân hóa trong cơ quan lập pháp có thể ngáng trở các hoạt động của chính quyền do ông lãnh đạo. Ông Obama đã tiếp xúc, thảo luận với các đại diện của đảng Cộng hòa chiếm đa số trong Hạ viện Mỹ để tìm ra những đối sách có được sự đồng thuận cao nhất. Tại Nga, trong cuộc bầu cử ngày 4-3-2012, đương kim thủ tướng Nga Wladimir Putin đã đắc cử tổng thống trong làn sóng biểu tình của các nhóm đối lập để phản đối điều mà họ gọi là “gian lận bầu cử”. Dù sao thì sự chọn lựa ứng viên Putin của phần đông cử tri Nga cũng dự báo một tương lai chính trị không có những thay đổi lớn, ít nhất là trong thời gian tới. Tại Pháp, thắng lợi của ứng viên thuộc đảng Xã hội Pháp François Hollande trước đương kim Tổng thống Nicolas Sarkozy nói lên sự mất tin tưởng của người dân Pháp vào các chính sách hiện hành. Họ hy vọng đảng Xã hội lên cầm quyền lần đầu sau 17 năm sẽ cải thiện nền kinh tế vốn đang trì trệ. Tại Bắc Kinh, ngày 15-11-2012, ông Tập Cận Bình đã được bầu làm Tổng bí thư đảng Cộng sản Trung Quốc và Chủ tịch Quân ủy Trung ương. Theo nhận định của nhà bình luận Cao Trí Khai ở Bắc Kinh, tân Tổng bí thư đảng Cộng sản Trung Quốc là một người rất thận trọng, không dễ thể hiện cảm xúc, nhất là trước công chúng. Những gì đang diễn ra trên chính trường Trung Quốc và tại Biển Đông cho thấy chính sách của nước này hiện vẫn không có gì thay đổi.
Bà Park Geun-Hye, tân Tổng thống Hàn Quốc
Hai cuộc bầu cử quan trọng khác tại châu Á đã diễn ra vào tháng 12-2012. Ngày
16-12, trong cuộc bầu cử Hạ viện Nhật, đảng Dân chủ Tự do (LDP) của cựu Thủ tướng Shinzo Abe đã chiến thắng áp đảo, đủ để đứng ra thành lập tân chính phủ và ông Abe sẽ trở lại ghế Thủ tướng năm năm sau khi ông đột ngột từ chức vào tháng 9-2007. Ông Abe là người trung thành với giải pháp phát triển điện năng bằng năng lượng hạt nhân và điều này có thể tiếp tục tạo sự phân hóa trong đời sống chính trị Nhật Bản. Tại Hàn Quốc, kết quả bầu cử ngày 19-12 mang lại chiến thắng cho nữứng viên Park Geun-Hye thuộc đảng Thế giới Mới (con gái của cựu tổng thống Pak Chung Hy) và bà sẽ trở thành nữ tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc. Tân tổng thống sẽ phải giải quyết những vấn đề trong nước như sự quá tải về giáo dục, nhu cầu nhà ở của các công dân trẻ và kế hoạch cung ứng việc làm cho những người lao động trung niên. Về mặt đối ngoại, tân Tổng thống Hàn Quốc đã nhận được lời cam kết tăng cường mối quan hệ song phương của Tổng thống Mỹ Obama và ông Abe, người sẽ đảm nhận cương vị Thủ tướng Nhật.
Lê Nguyễn tổng hợp
