Từ chỗ chỉ muốn có một mái nhà để che mưa che nắng, ở nhiều nơi người ta còn dần nghĩ ra được khá nhiều hình thức mới lạ, hấp dẫn cho mái nhà: hoặc trang trí nó bằng những màu sắc rực rỡ, hoặc chỉ chuyên về một màu độc nhất vô nhị, và công phu hơn, còn tạo nên nhiều dáng vẻ ngộ nghĩnh cùng chức năng thú vị.
Rực rỡ nhất trong những mái nhà hiện nay trên thế giới có lẽ là nóc của những ngôi nhà ở thị trấn Beaune, vùng Bourgogne của Pháp.
Nơi này nổi tiếng có phong cảnh đẹp với những đồng nho trải dài tít tắp và những ngôi nhà lợp ngói cũng mang đa dạng sắc màu của nho.
Chúng được lợp theo hình học, thường là hình thoi, nút thắt, móc nối với nhau như một chùm nho, chỗ xanh, chỗ đỏ, hồng, đen. Thành thử trên một mái nhà hiện lên khá nhiều tông màu, họa tiết.
Từ thế kỷ 13, ở Beaune đã phổ biến mái nhà đa sắc do đây là một trung tâm sản xuất rượu vang của Pháp. Và để khoe thanh thế, ai nấy đều xây dựng nhà cửa lộng lẫy.
Mỗi nhà quy tụ hàng nghìn viên ngói dẹt chữ nhật sắp xếp cầu kỳ. Cùng màu sắc đẹp mắt, trên nóc còn thấy nhiều ô cửa như những chòi canh ấn tượng.
Sặc sỡ không kém, thậm chí ra đời trước một thế kỷ và là nhà thờ có mái nhiều màu nhất châu Âu là thánh đường St. Stephen ở thành phố Vienne của Áo.
Xuất hiện từ năm 1160, tòa thánh có một mái ngói dài tới 111m, với sáu màu và 230.000 viên ngói vảy cá, lợp theo kiểu khảm. Ở phần dài nhất, các hoa văn có hình chữ chi so le dạng sóng.
Tại phía nam và bắc, trên giàn đồng ca là họa tiết các chú chim ưng biểu thị cho vương triều Habsburg và huy hiệu thành phố Vienna và Cộng hòa Áo.
Vì mái dốc, lúc nào nó cũng được mưa rửa sạch. Bình thường nhìn vào mái, sẽ thấy một màu xanh êm ả như màu trời – mặt nước. Ngoài ra là các màu đỏ, hồng, vàng, dương, đen, trắng.
Là biểu tượng của sự uy nghi, huy hoàng, mái nhà này cùng tháp chuông cao 137m của thánh đường luôn là một thắng cảnh đông khách nhất Vienne.
Một điều ai cũng bất ngờ khi đến thăm thành cổ Dubrovnik của Croatia là sự giống nhau như đúc của các ngôi nhà, từ tường vôi trắng đến mái ngói đỏ. Không như nơi khác, ở đây nhất loạt có mái hình tam giác màu đỏ.
Việc dùng ngói đỏ đã xuất phát ít nhất từ thời Trung cổ tại các nước Bắc Địa Trung Hải, nhưng đến nay chỉ còn một số nơi, gồm cả Croatia là có cả một thành phố lợp ngói đỏ.
Tọa lạc cạnh một vùng biển xanh, lại có tường trắng, mái đỏ nhìn từ đâu cũng nhận ra những ngôi nhà. Tuy nhiên, đến năm 1991 vì cuộc chiến Nam Tư, hàng trăm công trình đã bị phá hủy, phải tu bổ lại song vẫn còn 20% nguyên vẹn cho du khách chiêm ngưỡng.
Cũng mang tường trắng nhưng mái xanh là nhà thờ tại hòn đảo Santorini – Hy Lạp. Ở Santorini, có hàng chục thánh đường có mái vòm màu xanh nước biển, được đẽo gọt trang nhã từ đá núi lửa, quét sơn. Trong đó lôi cuốn nhất là nhà thờ ba vòm tại Oia.
Mỗi mái đều có hình bán cầu tròn xoe, đậy trên hình bát giác. Sở dĩ nhà thờ và nhiều nhà dân của đảo đều sơn màu này vì chúng cho cảm giác bình yên, và tượng trưng cho bầu trời – mặt biển Hy Lạp.
Dù chỉ có một màu trắng muốt, ngôi đền Bông sen của thành phố New Dehli ở Ấn Độ mỗi ngày vẫn khiến 10.000 du khách phải trầm trồ khen ngợi vì có bộ mái và cả tòa nhà hình một đóa sen xinh đẹp.
Mái đền gồm 27 cánh hoa bằng đá trắng, xếp thành ba lớp, xòe về chín hướng trên chín thái hồ, cũng đồng nghĩa với chín chiếc lá.
Để làm ra những cánh hoa cong mượt, thợ xây đã phải dùng tới 10.000 viên đá ráp khít trên một khung sườn bê tông cao 40m và che được 2.500 người.
Ban ngày, bông hoa hiện lên dưới màu trắng tinh, song ban chiều bỗng chuyển sang màu tím huyền bí trong ánh hoàng hôn.
Sân quần vợt Qi Zhong ở thành phố Thượng Hải của Trung Quốc cũng có mái che là một bông mộc lan trắng, nhưng làm bằng thép và còn biết mở ra, đóng vào tùy thời tiết.
Khi mở, nó giống như một bông lan tám cánh, với mỗi cánh nặng hai tấn, và lúc đóng thì như một chiếc nắp của một cái bát hoặc một lá sen, che phủ hơn 30.000m2 khán đài. Thời gian mỗi lần rất nhanh, chỉ trong 8 phút.
Phần lớn nhà kính đều có hình hộp, riêng nhà kính của vườn Eden, hạt Cornwall của Anh, lại có hình cầu với mái là các kiến trúc dạng bong bóng xà phòng đan xen trên mặt đất.
Chúng được làm từ hàng trăm khung sắt năm cạnh, sáu cạnh, phủ nhựa và tạo nên mái che cho hai quần xã thực vật lớn nhất trái đất, thuộc vùng nhiệt đới và ôn đới, diện tích 1,56ha và 0,65ha. Vì bọc nhựa dẻo, bơm căng nên tám quả bóng rất mềm và điều hòa cực tốt ánh sáng, độ ẩm.
Không dừng tại đó, nơi đây còn có một nhà trưng bày mang tên The Core có mái hình hoa hướng dương, với những cánh hoa xoáy tròn, gồ ghề ngoạn mục.
Phần mái trên được làm bằng đồng chịu đựng mọi sự biến đổi khí hậu, và phần dưới được đóng từ gỗ với thiết kế xoắn ốc, lấy cảm hứng từ cách xếp mắt trên những quả dứa, quả thông nói chung là một công trình bắt chiếc thiên nhiên kỳ diệu.
Ngoại vi thành phố Rio de Janeiro của Brazil, cũng có một ngôi nhà nhỏ ven biển thoạt nhìn như một bông hồi sáu cánh, và ngắm kỹ thì là một bụi chuối trên hai tầng nhà.
Người chủ chọn hình lá chuối để làm mái vì đây là một loài cây nhiệt đới rất lớn, có thể che đầu vài người trong lúc mưa nắng.
Thổ dân Brazil thường dùng lá chuối để lợp nhà, song ở đây bộ mái được làm từ gỗ bạch đàn, vì có độ bền cao, chịu được nắng nóng lẫn ẩm ướt, ngoài ra còn mang lại dáng vẻ sang trọng.
Không chỉ xây dựng mái nhà như một thực vật, chung cư Waldspirale tại thành phố Darmstadt của Đức còn có dạng một rừng cây trừu tượng, với 12 tầng, uốn lượn trên một khúc quanh hình chữ U giống một hẻm núi, và trên tầng thượng trồng cây rậm rạp, tạo thành một mái nhà xanh.
Xung quanh tòa nhà, còn thấy những dải màu vô cùng rực rỡ như cầu vồng hoặc hoa văn của đá và các vòm cây trong mùa thay lá. Để lên tới mái, có thể đi cầu thang hoặc leo bờ dốc vì chung cư cũng được làm dưới dạng một cái dốc thoai thoải.
Thực sự là một khu rừng, một vườn treo trên cao là tòa nhà Hội nghị quốc tế thành phố Fukuoka của Nhật Bản.
Nhằm tạo ra một công viên bách thảo, đem lại màu xanh và không khí trong lành cho thành phố, chính quyền sở tại đã làm nên một tòa nhà có bộ mái như ruộng bậc thang chia 14 bậc, tương ứng với 14 tầng trồng cây.
Tổng diện tích bề mặt trồng cây lên tới 100.000m2. Và mỗi tầng chứa khoảng 3 nghìn cây thuộc 120 loài. Vừa có hoa thơm, cỏ lạ, chim hót suốt ngày, nó vừa có khí hậu mát rượi, thấp hơn nhiệt độ trong vùng ít nhất 2oC.
Nhà hát Opera Sydney ở bang New South Wales của Australia cũng là một kiến trúc độc đáo, có mái như những vỏ sò dính kết trên cát, với mười mảnh đồ sộ và trắng muốt tựa đá, được đúc từ bê tông, lát gạch sáng bóng.
Phải cần 2.194 miếng bê tông, mỗi miếng nặng 15 tấn và hơn 1 triệu viên gạch Thụy Điển, diện tích khoảng 1,6ha để tạo nên mái nhà dài 183m, rộng 120m và cao 67m.
Tuy rằng mất tới 14 năm xây dựng, và chi phí đến 102 triệu đôla Australia, song bù lại đây là một công trình đẹp nhất Sydney, hàng năm thu hút 8 triệu khách.
Một căn hộ ở thủ đô Mexico City của Mexico lại có kiến trúc của một chú ốc anh vũ. Cả ngôi nhà là một vỏ ốc to sụ, bằng lưới thép phủ bê tông cho các bức tường cong và rãnh xoắn rất tự nhiên.
Trong nhà có khá nhiều hốc hang và trên miệng ốc, nơi mặt tiền, cửa ra vào là một bức tường trổ vô số ô kính màu rực rỡ như một bức khảm, lấy cảm hứng từ một tác phẩm của kiến trúc sư Antoni Gaudi.
Cảm hứng của công trình trên chính là tòa nhà Casa Batllo tại thành phố Barcelona của Tây Ban Nha. Là bậc thầy về khảm, Antoni Gaudi đã tạo nên rất nhiều ngôi nhà khảm gốm, nhưng hoành tráng nhất vẫn là Casa Batllo, với phần mái ấn tượng, giống lưng một chú rồng.
Cả phần trên của tòa nhà gồm mái và lan can được làm như xương sống một con khủng long có nhiều sừng, vảy gai góc.
Một bên sống lưng của nó được lợp ngói, bên còn lại khảm gốm sứ. Màu sắc rất linh hoạt từ xanh, đỏ tới tím, vàng và nhờ tráng men có thể lấp lánh dưới nắng, cho cảm giác nó đang ngọ nguậy sống động.
Không chỉ diễn tả một quái vật hùng dũng, tòa nhà còn gợi nhớ tới điển tích thánh George triệt hạ loài rồng để cứu nhân loại khỏi bóng tối.
Tongkonan là một kiểu nhà sàn truyền thống của đảo Sulawesi ở Indonesia. Đặc trưng của nó là một bộ mái hình sừng trâu, yên ngựa hoặc thuyền vĩ đại.
Ở mặt tiền, lối vào và thậm chí quanh nhà còn có các cây cột gắn hàng chục cặp sừng tùy theo chiều cao công trình, mà thường là 6 – 8m.
Nhà nào cũng có mái dạng sừng, nằm san sát như một đàn trâu ngặm cỏ. Tất cả là vì trâu bò đóng vai trò quan trọng trong nền nông nghiệp của đảo.
Người ta cũng xem mái nhà Tongkonan như những chiếc thuyền hay yên ngựa, do họ cũng dùng thuyền để đi lại trên biển từ cách đây vài nghìn năm.
Dù có hình gì, mỗi bộ mái cũng rất vững chãi, được làm bằng tre và hiện nay là kẽm, chịu nổi gió giật dữ dội.
Trước năm 1931, Chrysler Building của thành phố New York của Mỹ đã từng là một tòa nhà cao nhất thế giới, tới 318,9m và sừng sững như một mũi giáo màu bạc đâm lên bầu trời.
Ngoài cao vô địch, nó còn có một cái mái cực kỳ tráng lệ theo phong cách Art-Deco cùng một biểu tượng sâu sắc.
Từ tầng thượng, ở chiều cao 274m, là mái nhà hình chóp, với bốn mặt được tạo thành bảy vòm cung, trên đó trổ các ô cửa hình tam giác như những tia nắng. Bảy vòm cung ấy lập thành bảy tầng trước khi lên tới cột ăng-ten như một tia nắng xa nhất.
Từ điều này, có thể thấy đây là một kim tự tháp mặt trời, có 28 vòng hào quang, 117 tia nắng bạc, song có thể biến đổi thành nhiều màu sắc dưới ánh dương.
Canh giữ tòa tháp ở mỗi mặt, còn có hai chú chim đại bàng là tượng trưng của sự thông thái, tự do và hòa bình.
Xuất phát từ mục đích làm giàn để thiết kế và thử nghiệm ôtô, xưởng ôtô mà nay là tòa nhà Lingotto tại quận Turin – Italy đều có các tầng như những băng chuyền vận chuyển xe hơi và trên mái là một đường đua, cho phép chạy thử xe mới.
Lúc đầu, các linh kiện sẽ được ráp ở tầng trệt và khi lên tới tầng thượng thì hoàn chỉnh. Vì thế, mái nhà này mỗi ngày đều sôi động như một tuyến phố, xe cộ đi lại nhộn nhịp. Hiện nay, việc sản xuất ôtô không còn nữa, song nó vẫn được dùng làm sân chơi của các bạn trẻ.
Có khá nhiều bể bơi trên mái nhà, nhưng không đâu ngoạn mục như khu nghỉ dưỡng Marina Bay Sands trên vịnh Marina của Singapore.
Bởi mái nhà của nó được thiết kế như một ốc đảo, vừa có vườn tược, vừa có bể bơi, khu ăn nghỉ liên hợp.
Nằm trên cao 67m, với tên gọi SkyPark, ốc đảo này có hình dạng một con tàu đang lượn vòng hoặc một chiếc ván lướt sóng đứng trên ba tòa tháp hình ba cỗ bài casino. SkyPark dài tới 340m, với sức chứa 3.900 người, hoặc đứng ngồi ngắm cảnh hoặc tắm trong một bể bơi 150m.
Ngoài ra, còn khá nhiều những mái nhà đặc sắc khác như mái nhà hình cây nấm ở Palm Springs – Mỹ, quả dứa Dunmore – Scotland, ốc xà cừ Isla Mujeres – Mexico, chim bay Ostrava – Cộng hòa Czech, chim phụng Ashgabat – Turkmenistan, ngỗng cái Kentucky – Mỹ, con mèo Tashiro – Nhật Bản, đám mây Melbourne – Australia, dải lụa Elciego – Tây Ban Nha, đàn guitar Fayetteville – Georgia, máy bay Abuja – Nigeria, nắp bồn cầu Suweon Triều Tiên, ngũ quan Kaatsheuvel – Hà Lan, bọt sủi Tourettes-sur-Loupe – Pháp…
