Phải nói ngay rằng đây không phải là những tiểu thuyết hư cấu hay chính trị… mà là tiểu thuyết thuần túy không chịu bất kỳ áp lực nào. Dưới đây là 3 ấn phẩm tiêu biểu trong danh sách Top 10 tiểu thuyết bán chạy nhất mọi thời đại vừa được tạp chí Toptenz.net (TTN) của Mỹ bình chọn và công bố.
Don Quixote (trên 500 triệu bản)
Xếp vị trí số 1 là tiểu thuyết Don Quixote của nhà văn Tây Ban Nha Miguel de Cervantes Saavedra. Ngoài kỷ lục “tia ra” bán được trên 500 triệu bản, ấn phẩm này còn có kỷ lục “trường tồn” qua nhiều thế kỷ, được nhiều độc giả khắp thế giới đón đọc. Don Quixote, hay Đông-ki-sốt hoặc Đôn Kihôtê, tên đầy đủ trong tiếng Tây Ban Nha El Ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha (Đông-ki-sốt, hiệp sĩ quý tộc tài ba xứ Mancha). Phần đầu được xuất bản năm 1605, phần thứ 2 ấn hành năm 1615.
Đây là một trong những tiểu thuyết viết sớm nhất bằng ngôn ngữ châu Âu hiện đại, có ảnh hưởng mang tính điển hình nhất trong danh sách các tác phẩm văn học Tây Ban Nha. Đồng thời, nó còn là một trong số ít tác phẩm với nhiều người đọc nhất trong văn học phương Tây. Theo một cuộc điều tra năm 2002 do Viện Nobel Na Uy thực hiện, Don Quixote là tiểu thuyết hay nhất, bán chạy nhất trong mọi thời đại. Còn theo xếp hạng của TTN, tính đến đầu tháng Giêng 2017, Don Quixote đã bán được trên 500 triệu bản.
Don Quixote kể về cuộc hành trình của Quixada, một quý tộc nghèo khoảng 50 tuổi ở miền Aragon và Castile, Tây Ban Nha hồi thế kỷ 15. Vào thời điểm những chuyện hoang đường phi lý về các hiệp sĩ rất thịnh hành. Quixada say mê những truyện này đến độ cuồng si, bỏ hết tiền ra mua truyện. Đầu óc Don Quixote lúc nào cũng đầy những ý tưởng mê hoặc, đánh đấm, thách đấu, thương vong, oán trách, tình tứ, dằn vặt, hay những người khổng lồ, những lâu đài tráng lệ, những thiếu nữ bị bắt cóc và các cuộc giải cứu người đẹp hào hùng. Mọi sự tầm thường trong con mắt và suy nghĩ của Don Quixote trở nên hoành tráng, mỗi chủ quán là một vị đại thần, mỗi người cưỡi la là một chàng hiệp sĩ, ả gái điếm thành công nương, quán trọ là lâu đài tráng lệ.
Vì nhiệm vụ của bản thân đối với cộng đồng, Quixada quyết định trở thành hiệp sĩ, chu du khắp nơi để cứu rỗi chúng sinh, diệt trừ yêu quái và những lũ khổng lồ, thiết lập trật tự và công lý, thử thách bản thân bằng các hiểm nguy như trong các truyện kiếm hiệp. Chàng đổi tên là Don Quixote de la Mancha (nhà hiệp sĩ Đôn Ki-hô-tê xứ Mancha) rồi nhờ một chủ quán, vốn xuất thân từ tầng lớp hạ lưu, phong cho mình là hiệp sĩ. Để có tiền đi hành hiệp, Don Quixote bán nhà cửa và vay nóng tiền từ bạn bè.
Mang theo bộ áo giáp của ông cha để lại đã bị han rỉ và thủng lỗ chỗ ra đánh bóng và đội vào, phong cho con ngựa gầy còm cao lênh khênh của mình cái tên rất kêu Rocinante (Chúa tể các loài ngựa). Để hợp mốt của một hiệp sĩ lang thang phải có một người tình xinh đẹp, chàng nghĩ đến một phụ nữ nông dân mà chàng yêu thầm từ hồi tuổi trẻ và đặt cho nàng cái tên Công nương Dulcinea del Toboso (Đuyn-xi-nê-a-người đẹp nhất trong những người đàn bà).
Từ đây, Don Quixote đã làm nhiều việc mà chàng cho là nghĩa hiệp. Trải qua hàng loạt cuộc phiêu lưu vui nhộn, cuối cùng, một người hàng xóm Don Quixote đã lập mưu để Don Quixote về nhà, anh ta hóa trang thành hiệp sĩ để đánh nhau với Don Quixote với điều kiện “nếu Don Quixote thua thì không được làm hiệp sĩ nữa”. Với bài này, sau khi thua Don Quixote mới chịu trở về nhà. Cho tới tận khi lìa khỏi cõi đời, Don Quixote mới thấm thía được sự viển vông, hoang tưởng do những những cuốn truyện hiệp sĩ mà bản thân từng đọc và để lại di chúc khuyên mọi người không nên bắt chước mình.
Với nội dung hấp dẫn tiểu thuyết Don Quixote ngay từ khi ra đời đã được bạn đọc mến mộ, đã qua 6 lần tái bản trong năm đầu tiên, nhưng chính tác giả Cervantes lại không thu được nhiều lợi ích vật chất từ sản phẩm này khi ông qua đời vào năm 1616. Sau cái chết của Cervantesông, tiểu thuyết lại càng bán chạy hơn và vẫn còn phổ biến đến tận ngày nay. Năm 2005, kỷ niệm 400 năm ngày ra đời của Don Quixote, 10 nhà xuất bản đã phát hành một phiên bản mới.
Riêng phiên bản của Học viện Hoàng gia Tây Ban Nha đã bán hết veo toàn bộ 600.000 cuốn trong hai tháng đầu phát hành tại Tây Ban Nha và khu vực Mỹ Latinh. Để cộng dồn số ấn phẩm Don Quixote từ năm 1605, trang tin Lovereading.co.uk (Anh) đã tiến hành cuộc khảo nghiệm, kết quả, Don Quixote đã được dịch sang 25 thứ tiếng và đã qua 963 kỳ phát hành với tổng cộng hơn 500 triệu bản.
Harry Potter và Hòn đá Phù thủy (107 triệu bản)
Harry Potter và Hòn đá Phù thủy (Harry Potter and the Philosopher’s Stone) xếp vị trí thứ 5 là cuốn đầu trong loạt tiểu thuyết Harry Potter, đồng thời là tiểu thuyết đầu tay của nữ văn sĩ người Anh J. K. Rowling, được Bloomsbury xuất bản lần đầu vào năm 1997. Nội dung kể về Harry Potter, một cậu bé phù thủy khám phá năng lực phép thuật của mình qua việc kết thân với những người bạn mới cũng như chạm trán với những những gây hấn từ đối thủ của mình ngay trong năm học đầu tiên tại Học viện Ma thuật và Pháp thuật Hogwarts. Bằng sự giúp đỡ từ bạn bè, Harry chiến đấu chống lại sự trở về của Chúa tể Hắc ám Voldemort, kẻ đã sát hại cha mẹ cậu nhưng lại thất bại khi toan giết Harry khi cậu mới một tuổi.
Harry Potter và Hòn đá Phù thủy giành hầu hết các giải thưởng về sách ở Anh quốc do độc giả nhỏ tuổi bình chọn cũng như một số giải thưởng khác ở Hoa Kỳ. Tác phẩm đứng đầu danh sách tiểu thuyết bán chạy nhất trong tháng 8 năm 1999 của Thời báo New York và liên tục nằm trong tốp đầu của danh sách này trong suốt phần lớn hai năm tiếp theo (1999 và 2000). Truyện đã được dịch ra ít nhất 67 thứ tiếng cũng như được chuyển thể thành phim ảnh vời cùng tên gọi.
Tiểu thuyết nhận được phản hồi rất tích cực dành cho trí tưởng tượng, sự hài hước, phong cách đơn giản và thiết kế nội dung thông minh của Rowling, mặc dù vẫn còn một số ít phàn nàn rằng những chương cuối có vẻ hơi vội vàng. Tiểu thuyết đã được so sánh với tác phẩm của Jane Austen, một trong những tác giả yêu thích của Rowling, Roald Dahl – người viết phần lớn truyện dành cho trẻ em trước khi Harry Potter ra đời, và nhà văn cổ người Hy Lạp Homeros. Trong khi một vài nhà bình luận cho rằng cuốn sách đi ngược với những câu chuyện về trường nội trú thời Victoria và Edward, những có người lại đánh giá truyện được đặt vào đúng thể loại trong thế giới hiện đại bằng việc bổ sung thêm các yếu tố đạo đức và xã hội đương đại.
Ngày nay, với tiểu thuyết Harry Potter và Hòn đá Phù thủy, tiếng tăm Rowling nổi lên như cồn kèm theo khoản thu nhập lên tới 910 triệu USD. Cuốn đầu tiên trong loạt phim này đã bán được hơn 107 triệu bản vào năm 2010. Phần còn lại là hàng loạt phim Harry Potter cũng là những phim ăn khách, thu về bộn tiền. Tính đến năm 2013, trước khi phát hành The Child Cursed và Fantastic Beasts và Where to Find Them, đã có 450 triệu cuốn sách Harry Potter được in ra. Cùng nhiều giải thưởng cao quý J. K. Rowling còn được trao Huân chương Bắc Đẩu Bội tinh (2.2009) vì tài năng xuất chúng về văn học dành cho thiếu nhi. Năm 2010 bà được trao Giải Văn học Hans Christian Andersen.
Mật mã Da Vinci (80 triệu bản)
Mật mã Da Vinci (nguyên tác The Da Vinci Code) tiểu thuyết của nhà văn Mỹ Dan Brown được xếp vị trí cuối cùng (thứ 10), xuất bản năm 2003. Đây là một trong số những tiểu thuyết bán chạy nhất mọi thời đại, với 80 triệu bản tính đến tháng Giêng 2017, được dịch ra 44 ngôn ngữ. Nội dung có thể tóm tắt như sau, bằng những nỗ lực của giáo sư môn “Biểu tượng Tôn giáo” (Religious Symbology); Robert Langdon ở ĐH Harvard cùng Sophie Neuveu, cháu gái của Jacques Sauniere nhằm làm sáng tỏ cái chết bí mật của người quản lý nổi tiếng Jacques Sauniere ở Bảo tàng Louvre tại Paris.
Thi thể của Sauniere được tìm thấy sâu trong Bảo tàng Louvre trong tư thế tương tự như bức tranh nổi tiếng Người đàn ông Vitruvius (Vitruvian Man) của Leonardo Da Vinci, với một thông điệp bí ẩn viết cạnh, và một hình sao vẽ trên bụng bằng máu. Như tên của tiểu thuyết hàm chỉ, các thông điệp đầy ẩn ý từ các tác phẩm của Leonardo như Mona Lisa và Bữa tối cuối cùng (The Last Supper) xuất hiện xuyên suốt tác phẩm dẫn dắt manh mối làm sáng tỏ vụ án đầy bí ẩn và ma mị này.
Câu chuyện dẫn độc giả theo nhiều sự việc và mang tính đan xen, với nhiều tuyến nhân vật khác nhau, nhưng đều có liên quan đến vụ án. Chỉ vào lúc kết thúc, toàn cảnh câu chuyện mới trở nên rõ ràng, vì vậy độc giả bị cuốn hút từ đầu đến phút cuối.
Để làm sáng tỏ câu chuyện, Dan Brown đã lồng nhiều suy luận về các trò chơi đảo lộn chữ cái, hay cách chơi chữ với nhiều ngôn ngữ đã thất truyền, và cách giải thích các con số liên quan. Đáp án cuối cùng có liên quan mật thiết đến địa điểm cất giấu Chén Thánh (Holy Grail) và một hội kín bí mật là Tu viện Sion (Priory of Sion) và Hiệp sĩ dòng Đền (Knights Templar). Một tổ chức tôn giáo khác là Opus Dei cũng có liên hệ đến cốt truyện. Tác giả không kết luận điều gì, và cũng không lên án hoặc tố cáo ai, mà để cho độc giả tự diễn giải. Vì vậy, độc giả tuy đọc hết tiểu thuyết, mỗi người lại một cách hiểu khác nhau.
Mật mã Da Vinci nhận được nhiều phê bình khác nhau. Những người ủng hộ cho rằng tiểu thuyết mang tính sáng tạo, đầy kịch tính, làm cho người xem phải suy nghĩ. Người chỉ trích thì cho rằng quyển sách không chính xác. Tổng thể, Mật mã Da Vinci vẫn được xem là một tiểu thuyết bestseller, được ấn hành trực tuyến lẫn ấn phẩm in, với kỷ lục trên 80 triệu bản (ấn phẩm in) tính đến tháng Giêng 2017.
