Hoạt động âm nhạc Mỹ vào những ngày cuối hè năm nay thật khác biệt, bởi sự nhẹ nhàng mà dòng nhạc dân ca (folk) mang lại. Càng khác biệt hơn khi sự nhẹ nhàng đó lại đang “đốt cháy” các bảng xếp hạng âm nhạc danh giá của Billboard. Nhắc đến nhạc dân ca người ta thường nghĩ trước tiên đến một thể loại nhạc dùng để chỉ những ca khúc được truyền miệng trong dân gian, những ca khúc của tầng lớp bình dân hay những ca khúc không rõ người sáng tác. Tuy nhiên cách hiểu đó chỉ là định nghĩa của dòng dân ca truyền thống (traditional folk) – một nhánh của dân ca trong khi theo thời gian, cho đến nay dòng nhạc dân ca đã được người yêu nhạc hiểu một cách đa dạng hơn. Bắt đầu từ giữa thế kỷ XX, các nghệ sĩ của Mỹ, Anh và châu Âu đã thổi hơi thở đương đại vào dòng dân ca truyền thống tưởng chừng như xưa cũ của nước họ, giúp thể loại này được hồi sinh dưới cái tên dân ca đương đại (contemporary folk) – để phân biệt với dân ca truyền thống. Từ đó các dòng nhạc pha trộn lấy cơ sở là dân ca như folk rock, electric folk hay folk metal đã ra đời.
“Pha trộn” cũng là hướng đi của hầu hết các nghệ sĩ theo đuổi dân ca đương đại hiện nay. Bởi nếu tinh tế, họ vừa có thể tạo ra những bản thu khác biệt nhờ chất tinh túy trong âm điệu từ những nhạc cụ folk truyền thống của phương Tây (như đàn accordion, đàn banjo, đàn mandolin…), vừa giúp cho những bản thu ấy đủ sức thuyết phục về mặt thương mại. Như những dòng nhạc cùng phong cách như bluegrass hay country, dân ca đương đại mang đến cho người nghe một cảm giác nhẹ nhàng bởi chất nhạc lấy nhạc cụ dân ca truyền thống của phương Tây vốn không nặng về cường độ thanh âm làm điểm nhấn. Thú vị là vào những ngày sôi động cuối cùng của mùa nhạc hè 2012, những sản phẩm dân ca “nhẹ nhàng” ấy lại gây sóng gió trên bảng xếp hạng âm nhạc của Mỹ nói riêng.
Cái tên đáng chú ý nhất hiện nay là Mumford & Sons (M&S), nhóm nhạc folk rock đến từ nước Anh. Được khán giả yêu nhạc biết đến khi gây được tiếng vang bằng album đầu tay Sigh No More (2009) và những đĩa đơn trích từ nó được đánh giá cao như Little Lion Man hay The Cave, tính đến nay M&S đã sáu lần được đề cử Grammy. Phong cách âm nhạc của nhóm gây thiện cảm bởi những bản thu đậm tính tự sự, giàu cảm xúc và lời hát sâu sắc. Đầu tháng Tám vừa qua, M&S tung đĩa đơn mới nhất I Will Wait trích từ album thứ hai mang tên Babel vào thị trường Hoa Kỳ và nhận được những phản hồi khả quan tại đây. Tạp chí Entertainment Weekly nhận xét: “Với những đoạn hát được lặp lại, tiếng kèn cor (kèn horn – NV) bay bổng, tiếng trống mãnh liệt cùng lời hát da diết, ca khúc gợi nhớ đến bản thu The Cave từng được đề cử Grammy của nhóm”. Về mặt thương mại, ngay trong tuần đầu tiên ra mắt I Will Wait đã đạt vị trí 23 trên bảng xếp hạng Billboard Hot 100. Album Babel của M&S sẽ ra mắt vào cuối tháng Chín sắp tới, gồm 12 ca khúc do Markus Dravs – người đã chắp cánh cho thành công của Sigh No More – đảm nhận vai trò sản xuất. Tuy chỉ mới xuất hiện trên các cửa hàng nhạc số của iTunes dưới hình thức đặt trước nhưng Babel đang gây sốt, hứa hẹn một con số bán ra ấn tượng.
Một bản dân ca khác đang gây chú ý trên các bảng xếp hạng của Billboard là Home do Phillip Phillips – quán quân mới nhất của American Idol (AI) thể hiện. Sau khi Phillip trình diễn Home trong đêm chung kết AI mùa thứ 11 và phát hành ca khúc này thành đĩa đơn chiến thắng vào thời điểm cuối tháng Năm, giới phê bình đã tỏ ra sửng sốt bởi chất lượng chuyên môn của nó và đánh giá đây là bài hát chiến thắng xuất sắc nhất cho đến nay trong lịch sử chương trình. Tạp chí âm nhạc Spin khen ngợi: “Hay một cách choáng váng, đặc biệt đối với một bài hát chiến thắng của AI vốn có khuynh hướng làm người nghe cảm thấy lúng túng ghê gớm”. Home nhanh chóng trở thành bản hit trên thị trường Mỹ ngay khi vừa ra mắt, bán được đến 278.000 bản trong tuần đầu tiên. Không lâu sau đó ca khúc này được đài truyền hình NBC (Hoa Kỳ) sử dụng làm nhạc nền trong các bản tin về Olympic London 2012. Động tác này đã giúp Home “tăng nhiệt” trở lại trên Billboard Hot 100 và hiện lên đến hạng chín, trong khi lượng bán nhạc số đã vượt qua ngưỡng một triệu bản. Tuy đang rất thành công với dân ca cũng như từng dành nhiều lời khen ngợi cho các tác giả của Home, nhưng nam nghệ sĩ 22 tuổi Phillip Phillips lại cho biết dân ca không phải là định hướng âm nhạc của anh. Thay vào đó quán quân AI hướng theo dòng jazz và alternative rock.
Bức tranh của dân ca đương đại năm nay tiếp tục được tô vẽ bởi thành công bước đầu của những ban nhạc tân binh như Of Monsters and Men đến từ Iceland cũng như The Lumineers đến từ Mỹ. Nếu như The Lumineers đang tập trung vào thị trường trong nước khi gây chú ý với album đầu tay The Lumineers (hạng 14 Billboard 200), thì Of Monsters and Men tỏ ra “toàn cầu” hơn khi album đầu tiên My Head Is An Animal lọt vào bảng xếp hạng của tám quốc gia (hạng năm tại Canada và hạng sáu tại Mỹ).
- Trường Chinh
