“Bằng các nốt nhạc, người nhạc sĩ sáng tác nên hàng triệu bản nhạc hay thì với các nốt hương, người ta cũng có thể sáng tạo những sản phẩm tinh dầu tuyệt vời, tất nhiên là bằng đam mê và nền tảng kiến thức”, anh nói. Đến nay, anh đã tạo ra hơn 2.000 công thức về tinh dầu, được sử dụng tại Si, bán cho các công ty về dược liệu hoặc theo chân thương hiệu Green Vietnam có mặt tại thị trường Nhật Bản và Hàn Quốc. Chúng tôi đã có một buổi hàn huyên về cơ duyên đến với tinh dầu của Nguyễn Quang Huy, Founder của Green Vietnam và Si Healing Gardens trong hương thơm của Jasfe, một loại cà phê vị nhài do anh chế biến.
___Từ một người kinh doanh thành công trong ngành thép, nhận những hợp đồng hàng triệu USD, anh lại rẽ hướng qua chăm sóc từng gốc tiêu, hái từng hoa bưởi để làm tinh dầu. Việc anh rẽ hướng như vậy là do đam mê đối với mùi hương hay do trải qua một biến cố nào đó?
Đam mê mùi hương có lẽ đã hình thành đâu đó trong đời, nhưng phải đến khi có biến cố tôi mới nhận ra. Từ nhỏ, trong hoàn cảnh nghèo khó, tôi đã rất nhạy cảm về mùi. Có những chiều đông Hà Nội, tôi đi lang thang và ngửi thấy mùi hương trầm, mùi xôi nếp từ nhà người ta, đến bây giờ tôi vẫn nhớ mãi. Tôi còn mê mùi những bánh xà bông Fa hay Camay (Pháp), nên hay bỏ vài miếng nhỏ vào túi quần hay cặp cho thơm. Tôi cũng hay hái trộm hoa bưởi tặng bạn gái, cả hoa tươi và hoa khô ép trong vở… Thích mùi thơm như vậy, nhưng tôi không nghĩ mình sẽ làm gì đó liên quan đến sở thích này.
Mùi hương là liệu pháp phi ngôn ngữ, để diễn tả những vấn đề bên trong con người. Ai cũng có nhu cầu được nói về những tổn thương, day dứt trong lòng mình, đôi khi không cần ai hiểu cả, chỉ cần có người lắng nghe là đủ. Trải qua nhiều biến cố lớn, cả về tài chính và tình cảm, tôi đôi khi cảm thấy tuyệt vọng vì không có người lắng nghe. Chỉ khi vùi mình vào mùi hương, tôi mới thấy mình được vỗ về, được sống trở lại.
Mùi hương là liệu pháp phi ngôn ngữ, để diễn tả những vấn đề bên trong con người. Ai cũng có nhu cầu được nói về những tổn thương, day dứt trong lòng mình, đôi khi không cần ai hiểu cả, chỉ cần có người lắng nghe là đủ.
___Người “tung hoành ngang dọc” trên thương trường cùng khả năng kiếm tiền dễ dàng như anh, ai cũng nghĩ là đủ thành công rồi, còn điều gì để day dứt nữa?
Tôi đã từng là người có tư duy kiếm tiền bằng mọi cách. Khi gia đình luôn bị đè nặng bởi món nợ lớn, mẹ và bốn anh em nhà phải làm mọi thứ để kiếm tiền. Tôi thì bất cứ thứ gì cũng hay ho là mua đầu chợ – bán cuối chợ để kiếm tiền. Sau đó thì cũng đến lúc tôi có tiền, với khả năng kiếm tiền rất nhanh, cùng các mối quan hệ xã hội rộng mở… Nhưng tôi không thấy hạnh phúc, ngày qua ngày là chuỗi áp lực, hết dự án khai thác khoáng sản, đầu tư lướt sóng bất động sản, cá độ… đến phải bán nhà trả nợ.
Tôi đã từng “chơi” với trầm cảm, nhưng thậm chí không nhận ra, vì cuộc sống cuốn đi, với những áp lực gia đình, công việc không rời ra được. Khi biết tới tinh dầu, học về tinh dầu và Aromatherapy (liệu pháp tinh dầu), tôi mới nhận ra vấn đề của mình. Tinh dầu với những cái chạm mùi hương đầy yêu thương, đã giúp tôi qua những lúc chông chênh, tìm lại phút giây cân bằng.
___Vậy cơ duyên nào mà anh bắt đầu tìm hiểu về Aromatherapy và làm về tinh dầu?
Tinh dầu là một bước đi về sau này. Còn ban đầu, tôi quan tâm tìm hiểu về dược tính của cây là từ một lần ngộ độc thực phẩm ở Gia Lai. Khi làm về xây dựng, đặc biệt là kết cấu thép, tôi thường rong ruổi khắp nơi, từ Bình Thuận, Tây Nguyên, Tây Ninh, Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Đồng Nai, sang Campuchia… Trong một lần thưởng thức rượu ở Gia Lai, tôi bị ngộ độc nằm bẹp dí, sốt và nôn ói. Trạm y tế xã ở khá xa, cây cầu chúng tôi vừa đổ bê tông chưa đi ngay được. Tôi bèn gọi điện cho một tiến sĩ ngành dược mới quen biết. Ông ấy hỏi: “Cậu đang ở đâu?”, thay vì hỏi về triệu chứng hoặc chỉ cho tôi ngay loại thuốc cần uống. Rồi ông cho tôi bài thuốc là hỗn hợp hạt tiêu, gừng, cà phê và đậu xanh, giã ép lấy nước uống. Tôi uống đến lần thứ hai thì khỏi.
Câu hỏi của người bạn theo tôi nhiều năm sau đó, giúp tôi ngộ ra nhiều điều. Dược liệu quan trọng nhất là phải từ nguồn nguyên liệu sẵn có, dễ tiếp cận. Khi làm về chiết xuất từ cây, tôi cũng chọn những thế mạnh có sẵn của Việt Nam, đó là cà phê và hạt tiêu. Với sự hỗ trợ của những người anh trong ngành dược, tôi nghiên cứu về piperine – chiết xuất từ hạt tiêu, có tác dụng an thần, giảm đau, kháng viêm…. Tôi mua một rẫy hạt tiêu ở Cẩm Mỹ, đầu tư chu đáo cho nguồn nhân lực và chuẩn bị đánh giá chứng chỉ GlobalGap.
Chiết xuất Piperine tôi làm lúc đó gần như “độc quyền”, rất có tiềm năng. Nhưng việc đi rất sâu vào hạt tiêu được bạn bè quốc tế “để mắt”. Một số tập đoàn về tinh dầu lớn của Mỹ và Nhật liên hệ, nhưng tôi từ chối, vì họ không cho sử dụng tên thương hiệu của mình trên sản phẩm. Từ năm 2014, tôi mới bắt tay vào chiết xuất tinh dầu, từ hạt tiêu rồi mở rộng sang các loại thực vật khác. Đến cuối năm 2017, tinh dầu hạt tiêu, bồ hòn, bạc hà, bưởi… đã được nghiên cứu tại các phòng lab của Hàn Quốc và bán ra thị trường.
Từ năm 2014, tôi mới bắt tay vào chiết xuất tinh dầu, từ hạt tiêu rồi mở rộng sang các loại thực vật khác. Đến cuối năm 2017, tinh dầu hạt tiêu, bồ hòn, bạc hà, bưởi… đã được nghiên cứu tại các phòng lab của Hàn Quốc và bán ra thị trường.
___Tại sao lại phải gửi sản phẩm sang nghiên cứu ở phòng lab Hàn Quốc, Mỹ, trong khi anh có thể hợp tác với các trường đại học trong nước để tiết kiệm chi phí?
Tôi đã có thời gian hợp tác với các trường đại học trong nước, nhưng nhận lại là sự hời hợt, gượng gạo của những người nghiên cứu. Người anh trong nghề giới thiệu cho tôi làm việc với một số nhà nghiên cứu người Việt tại Mỹ và Pháp, nhưng tôi thất vọng nhận ra sự ích kỷ và khôn lỏi của giới cho trí thức trong ngành…
___Thị trường tinh dầu năm 2014 còn sơ khai, nhưng đến nay thì thị trường đã cạnh tranh gay gắt, ngay cả trong nước chứ chưa nói đến nước ngoài. Tinh dầu của anh sẽ cạnh tranh bằng cách nào?
Tôi không cạnh tranh với ai và cũng không ai cạnh tranh với tôi, cả trong và ngoài nước. Vì tôi không bán tinh dầu, mà bán sản phẩm từ tinh dầu. Tinh dầu chỉ là một nguyên liệu, không phải là sản phẩm. Tôi sử dụng tinh dầu với tỷ lệ từ 10-15% để tạo ra sản phẩm chăm sóc da, chăm sóc sức khỏe tinh thần. Tinh dầu hay bất cứ loại dược liệu nào, phải sử dụng đủ và đúng mới hiệu quả và an toàn. Suy cho cùng thì không có một viên thuốc trị được bách bệnh. Chẳng hạn, muốn trị xoang mũi dị ứng, thì cần sử dụng đến bốn loại chiết xuất khác nhau, không chỉ riêng tràm trà. Thay vì bán cho khách hàng bốn chai tinh dầu, mà tôi sẽ blend (phối trộn) với tỷ lệ đúng, để cho họ một sản phẩm vừa đủ và an toàn. Đó là điểm khác biệt để sản phẩm của tôi được bán với giá cao mà không bị cạnh tranh.
___Việt Nam là một nước có lợi thế về các cây tinh dầu, sao lại không thể cạnh tranh với các nước?
Thực tế, chúng ta chỉ có lợi thế ở một số vùng và một số loại cây nhất định. Chẳng hạn như một số vùng miền Trung có 10 tháng nắng như Ninh Thuận, Bình Thuận, Nha Trang, cây bạc hà sẽ có mùi thơm đậm và ngọt. Hay ưu thế của tần lá dày là có thể thay thế cây cỏ mà có hàm lượng tinh dầu cao. Còn lavender, tràm trà, hoa hồng… thì Việt Nam có trồng cũng không đạt chất lượng do vị trí địa lý, khí hậu không phù hợp. Lavender trồng ở Đà Lạt không cho loại tinh dầu chất lượng như hoa trồng ở Pháp, Ba Lan, Hungary, Bulgaria… Chúng ta có thể dùng tinh dầu bạc hà của Việt Nam để phối trộn với tinh dầu lavender mua từ Hungary, để cho một sản phẩm chất lượng cao nhất, thay vì bán thô hoặc cạnh tranh với họ.
Hơn 30 năm trước, Mỹ đã nghiên cứu sâu về hạt tiêu, quế cũng như các gia vị quen thuộc. Ấn Độ, Trung Quốc và các nước châu Âu đã làm tinh dầu từ mấy chục năm qua, làm sao chúng ta có thể cạnh tranh về công nghệ. Việt Nam cũng khó cạnh tranh về giá, vì ở một số nước, cây tinh dầu được trồng để phủ xanh đồi trọc hoặc tận dụng những rẻo đất bờ bao. Như ở Thái Lan, người ta trồng sả ở khu bờ bao nuôi trồng thủy sản, nên chi phí đất gần như bằng 0. Ngoài ra, ở nước ngoài, tinh dầu chỉ là một phụ phẩm trong quá trình sản xuất. Người ta tạo tinh dầu bưởi từ vỏ và hoa sau khi đã sử dụng quả để làm nước ép. Tinh dầu được chiết xuất liền với quy trình thu hoạch nên giá rẻ hơn người Việt đi thu mua nguyên liệu.
Nói tóm lại, nếu xem tinh dầu là sản phẩm thì khó mà cạnh tranh với thế giới. Chỉ có thể sử dụng tinh dầu như một nguyên liệu, phối trộn với các chiết xuất khác từ thực vật, để làm ra sản phẩm độc đáo khác biệt, thì mới có giá trị gia tăng lớn mà không bị cạnh tranh trực tiếp. Nhưng để làm được như vậy, bạn phải là người đam mê, tâm huyết, có kiến thức nền tảng, mới biến tinh dầu thành sản phẩm độc quyền có giá trị. Nếu không thì cũng chỉ tạo ra những sản phẩm gây hại nghiêm trọng cho sức khỏe cộng đồng.
___Mọi người thường nghĩ rằng tinh dầu hay các sản phẩm từ tinh dầu rất dễ sử dụng, ít gây hại cho sức khỏe. Anh lại cho rằng nó có thể gây hại cho cộng đồng, tại sao vậy?
Không như mọi người nghĩ, việc sử dụng không đúng và an toàn, hệ quả xã hội để lại là rất lớn. Tôi sắp xây dựng một cộng đồng trên mạng xã hội nơi tập trung những người quan tâm đến hệ quả của tinh dầu đối với sức khỏe. Ngoài gây bỏng da, thì còn nhiều tác dụng phụ khác không biểu hiện ngay, như ngộ độc gan, ảnh hưởng hormone, kích thích não bộ… Chính vì vấn đề sử dụng an toàn và hiệu quả, mà tinh dầu rất khó để đưa lên các sàn giao dịch thương mại điện tử hiện nay tại Việt Nam. Mỗi ngày, tôi đều dành thời gian để chăm chỉ viết bài, trả lời tin nhắn tư vấn từng sản phẩm, giải pháp cho khách hàng.
Những người làm trong ngành dược liệu dễ thấy rằng, luật về cách ghi nhãn tại Việt Nam rất lỏng lẻo, đặc biệt là sản phẩm dành cho trẻ em hay những người nhạy cảm. Tại Hàn Quốc, các sản phẩm handmade đều phải làm ra bởi người có chứng chỉ liên quan. Sản phẩm handmade cũng phải được kiểm định bởi cơ quan chức năng trước khi được bán ra thị trường. Nếu chúng ta có sự quản lý tốt từ những khâu đầu, đặc biệt từ luật pháp, thì sẽ không để lại những hệ quả xã hội nặng nề, bệnh viện sẽ không quá tải. Mỗi người chúng ta nếu chủ động tìm hiểu sản phẩm trước khi sử dụng, thì sẽ không lãng phí sức khỏe, và không giành chỗ người khác trong bệnh viện.
Sức khỏe tinh thần là cái mà mọi người thường bỏ quên trong cuộc sống hiện đại. Giải quyết các vấn đề về tâm trí chính là giải quyết nguyên nhân gốc rễ, từ đó các vấn đề thân thể sẽ được cải thiện.
___Đây là lý do mà những chia sẻ trên facebook của anh rất đa dạng, nói nhiều về cách chăm sóc sức khỏe tinh thần hơn là tập trung bán hàng?
Sức khỏe tinh thần là cái mà mọi người thường bỏ quên trong cuộc sống hiện đại. Giải quyết các vấn đề về tâm trí chính là giải quyết nguyên nhân gốc rễ, từ đó các vấn đề thân thể sẽ được cải thiện. Tôi thường xuyên chia sẻ những thông tin hữu ích cho mọi người về cách giữ gìn sức khỏe một cách đơn giản, không đi sâu học thuật để dễ đọc dễ nhớ. Những thông tin về sản phẩm đã có trên website, mọi người đều tự tìm và đọc được. Việc của tôi là tìm cách để mọi người giải trí và thư giãn.
Hằng ngày, hằng tuần, tôi đều nhận được những tin nhắn cảm ơn, có khi vì sản phẩm tốt, có khi vì thông tin, hình ảnh của tôi đã giúp ích mọi người. Tinh dầu, hay mùi hương, giúp giảm căng thẳng, stress. Nhưng bản chất của Aromatherapy là cách tiếp cận tổng thể, có lộ trình, chứ không phải một liều thuốc để trị nhiều bệnh. Chẳng hạn, khi điều trị cho một người bị mất ngủ, tôi sẽ tìm hiểu rất nhiều vấn đề như nguyên nhân căng thẳng, vị trí giường ngủ, ánh sáng, thói quen sinh hoạt… Tinh dầu chỉ là một phần tác động nhanh vào trí não, hỗ trợ cho việc thư giãn và giác ngủ tốt hơn.
Thậm chí, tôi còn khuyến khích khách hàng trồng vài loại cây có mùi hương mình thích, không cần mua tinh dầu của tôi. Vì chỉ cần hãm vài lá tần dày lá lấy nước uống hay ngửi một bông hoa hồng mới nở cũng đủ hương thơm “pure and nature” mỗi ngày. Tôi cũng thường nhắc mọi người hãy chạm và ngửi mỗi ngày, để chúng ta không bỏ quên một mùi hương nào đó, cũng không bỏ quên sức khỏe của chính mình.
___Cảm ơn anh về những chia sẻ thú vị.
