Trong bảng báo cáo Music 360 của Nielsen năm 2012, YouTube là nguồn nghe nhạc chính của tuổi teen ở Mỹ. Trong độ tuổi từ 13 tới 17, có đến 64% nghe nhạc qua YouTube, sau đó là radio, iTunes, đĩa CD, Pandora (dịch vụ nghe nhạc miễn phí chỉ sử dụng được tại Mỹ, Úc và New Zealand). Đáng ngạc nhiên, trong số người trưởng thành được khảo sát, băng cassette lại là nguồn nghe nhạc nhiều hơn nhiều dịch vụ trực tuyến khác như Spotify, dịch vụ nghe nhạc từ Yahoo, AOL, eMusic và Rhapsody. Người trưởng thành nghe cassette còn nhiều hơn cả đĩa nhựa, vốn đang hồi sinh và khởi sắc trong những năm gần đây.
Nhưng có lẽ, với công bố mới đây của Music Vault, tình hình sẽ ít nhiều thay đổi. 13 ngàn đoạn video, dài khoảng 2.000 giờ của các phần diễn live, chủ yếu trong thập niên 60 đến 80 sẽ được tải lên YouTube, thông qua kênh Music Vault trên này. “Sau hai năm phục hồi, chuyển đổi, mix và làm master hàng ngàn băng từ nhiều nguồn lưu trữ khác nhau của chúng tôi, chúng tôi cực kỳ hào hứng và tự hào chia sẻ kho tàng rộng lớn này với cộng đồng âm nhạc YouTube”, Bill Antonucci, biên tập nội dung của Music Vault phát biểu.
Bob Dylan – Joan Baez – Santana: những tên tuổi đã từng làm việc với Bill Graham, biệt danh Wolfgang
Những tên tuổi được liệt kê trong danh sách của Music Vault đều là những cây đa cây đề của làng nhạc: The Who, Bob Dylan, The Grateful Dead, James Brown, Bruce Springsteen… Bên cạnh những buổi diễn cũ xưa kia, Music Vault vẫn cập nhật nhạc mới, cả các nhóm indie như Deer Tick, St. Vincent, Fleet Foxes cho tới Metallica, Limp Bizkit. Có vẻ như trong năm thập niên qua, bạn bỏ lỡ một buổi diễn quan trọng nào đó đều có thể tìm kiếm được từ Music Vault. Fan sẽ có được góc nhìn như đang ngồi hàng đầu tại các phần diễn rock&roll xuất sắc nhất từ trước đến giờ: Bruce Springsteen trong chuyến lưu diễn Darkness Tour năm 1978, The Who diễn ở Tanglewood năm 1970, The Allman Brothers tại Fillmore East năm 1970. Đây là những đoạn bắt lại hình ảnh các nghệ sĩ huyền thoại đang ở đỉnh cao.
Những bản video rung lắc với âm thanh xột xẹt chắc chắn không có trong kho tàng lần này bởi 13 ngàn video này được đảm bảo có chất lượng tốt hơn. Tiếng tăm mà Music Vault có được là “đích đến cho những video buổi diễn chất lượng cao cho mọi thế hệ”. Fan trẻ sẽ có thể trải nghiệm cảm giác được xem các nhóm nhạc kinh điển đang ở thời hoàng kim còn ba mẹ của họ thì sống lại cảm giác hứng thú khi xem lại những buổi diễn mà họ đã từng thật sự có mặt.
Mới được tung ra vài tháng trước đây nhưng Music Vault đã là một nguồn nhạc đáng gờm với một ngàn video hiếm hoi được up lên YouTube từ đó đến nay. Giờ đây, thêm cỡ 12 ngàn video nữa và hứa hẹn còn tăng thêm trong thời gian tới. Các đoạn video mà Music Vault tải lên không chỉ là những bài hát lẻ trích ra từ phần diễn live mà đôi khi là cả buổi diễn trọn vẹn như buổi diễn của Aretha Franklin năm 71 ở Fillmore West hay của Joe Cocker ở Loreley năm 83.
Mỗi tuần, Music Vault sẽ có một playlist riêng, ví dụ như hiện tại có Leading Ladies of Rock, Best of Neil Young, Legendary Drummers, Face-Melting Guitar Solos. Các playlist này được quảng cáo là do chính tay các biên tập của Music Vault lựa chọn, thay vì sử dụng các thuật toán như YouTube vẫn làm. Bên cạnh đó, Music Vault còn hợp tác với Daytrotter và Paste Magazine nên vẫn chia sẻ các video của hai đối tác này trong kênh của mình.
Music Vault được sở hữu bởi cửa hàng bán kỷ vật online Wolfgang’s Vault. Wolfgang vốn là biệt danh của Bill Graham, một người tổ chức biểu diễn tiếng tăm với sự nghiệp kéo dài từ thập niên 60 đến tận 90. Nhiều nhóm nhạc lừng danh trong thập niên 60 như Jefferson Airplane, Big Brother & the Holding Company, Country Joe and the Fish và Grateful Dead đều biểu diễn dưới sự sắp xếp của Wolfgang. Sau đó, trong thập niên 70, Bob Dylan, Neil Young, Joan Baez, Santana đều có show do ông tổ chức. Khi tổ chức show, Wolfgang thật sự quan tâm đến cả người xem lẫn nghệ sĩ, được xem như người tổ chức show đầu tiên đảm bảo có nhân viên y tế tại các buổi diễn lớn. Ông đã quản lý nhóm Jefferson Airplane trong thời gian ngắn và giữ vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ Santana và Eddie Money trong thời gian đầu sự nghiệp.
Chính việc tổ chức các buổi diễn này đã giúp Wolfgang có trong tay rất nhiều tư liệu, cả âm thanh lẫn hình ảnh. Kho tàng này được “bóc dỡ” dần dần: bộ sưu tập hình chụp được tung ra trước, tiếp đó là poster, quần áo rock rồi đến các băng ghi âm. Concert Vault ra mắt năm 2003, khai thác những gì mà Công ty Bill Graham Presents lưu giữ, ghi âm tại các điểm diễn như Fillmore East và Winterland trong khoảng thời gian 1965-1999. Bạn có thể nghe được Muddy Waters chơi slide guitar trong một đêm nóng bức năm 1969 ở Newport thế nào, có thể nghe lời giới thiệu của Bill Graham dành cho nhóm Allman Brothers ở Fillmore East. Từ năm 2009, việc kinh doanh của Wolfgang’s Vault đã bắt đầu mở rộng với việc thêm một ngàn phần ghi âm từ 919 nghệ sĩ vào thư viện vốn đã có 500 băng ghi âm của mình. Giá cho việc download là từ 7,98 đến 8,98 USD cho định dạng MP3 và 12,98 USD cho định dạng chất lượng cao Flac. Ngoài ra có thể mua gói thành viên cả năm giá 48 USD, trong đó có thẻ quà tặng đã 50 USD, giảm giá khi mua các kỷ vật hoặc download, thêm nữa có thể nghe trực tuyến (streaming) không giới hạn ở chất lượng 192K. Video Vault được tung ra năm 2011, khai thác những băng hình vô giá mà Wolfgang thu thập được.
Trí Quyền