Suốt tuần qua, tin tức nóng hổi chiếm gần hết báo chí, các đài truyền hình Hoa Kỳ là hình ảnh hàng nghìn người từ ba quốc gia ở vùng Trung Mỹ là El Salvador, Guatemala và Honduras đang kéo về biên giới phía bắc Mexico đi tìm “Giấc mơ Mỹ” bằng con đường thâm nhập bất hợp pháp.
Tổng thống Trump đã điều lực lượng vệ binh quốc gia và cả quân đội về biên giới phía nam giáp ranh với Mexico để trực chiến. Mạnh hơn nữa là có thể Mỹ sẽ đóng cửa biên giới với Mexico để ngăn chặn. Có vẻ những hành động và lời đe dọa của ông Trump chưa đủ mạnh, cho nên dân tứ xứ vẫn tiếp tục vượt qua lãnh thổ Mexico. Tính đến cuối tuần qua, đoàn người còn cách biên giới Mỹ khoảng 1.000km.
Quả thật đây là vấn đề nan giải, vì ai cũng biết chắc chắn rằng nếu đoàn người đó vượt qua biên giới, vệ binh quốc gia và quân đội vì lý do nhân đạo sẽ chẳng bao giờ nổ súng. Và nếu dòng người này vượt được biên giới, sẽ có nhiều đoàn di dân khác tiếp bước theo sau.
Hàng trăm người theo chân đoàn di cư đầu tiên đã tới biên giới Hoa Kỳ băng qua một con sông từ Guatemala. Một máy bay trực thăng cảnh sát bay lượn trên không, trong khi đó những người di cư hăm hở thành những nhóm lớn lội qua sông Suchiate đục ngầu – theo Dailymail.
Kênh Noti 7 của Guatemala đưa tin rằng có một người đàn ông đã chết đuối và phát sóng một đoạn video cho thấy một người đàn ông đang kéo xác một người khác từ dưới con sông lên. Về phía Mexico, những người di cư bị bao vây và hộ tống bởi các sĩ quan mặc cảnh phục màu đen trong tiếng còi báo động.
Đoàn di dân thứ hai, được cho là đã trang bị bom và súng, đã vượt qua Mexico hôm 29-10 bất chấp sự hiện diện hùng hậu của lực lượng cảnh sát.
Nhóm di dân này tới biên giới Guatemala đã đông đúc hơn nhóm đầu. Bộ Nội vụ Guatemala cho biết cảnh sát đã bị thương khi nhóm di dân vượt qua các rào cản biên giới là cây cầu Guatemala. Theo chính quyền Mexico, những di dân đã tấn công các trạm kiểm soát bằng đá, chai thủy tinh, pháo hoa và đột nhập vào một lối nhập cảnh cuối tại Mexico, nhưng họ bị đẩy lùi, một số di dân mang súng và bom xăng.
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Mexico Alfonso Navarrete Prida than thở về điều mà ông gọi là một sự “liều lĩnh bạo lực” như một cơn bão tràn qua biên giới, cáo buộc đoàn di dân đã để cho những người cao tuổi, phụ nữ mang thai và trẻ em đi phía trước, đặt những người này vào nguy cơ bị đè bẹp. “May mắn thay, điều đó không xảy ra” – ông Alfonso cho biết.
Bộ Quốc phòng Mỹ đã điều động hơn 5.200 binh lính đến khu vực đường biên giới với Mexico trong lúc hàng nghìn người di cư từ khu vực Trung Nam Mỹ đang hướng về nước này.
Số lượng binh lính lớn hơn nhiều so với dự kiến ban đầu là chỉ khoảng 800 đến 1.000 quân nhân. Với số lượng này, lực lượng quân đội có mặt ở khu vực biên giới Tây Nam của Mỹ còn cao hơn số lượng binh lính đang đóng quân ở Syria và Iraq – báo Wall Street Journal so sánh.
Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis cũng cho phép sử dụng những nguồn lực quân sự khác cho nhiệm vụ tại biên giới Mỹ – Mexico như vũ khí, trực thăng, máy bay, hàng rào và dây kẽm gai.
Tuy nhiên, có nhận định việc đưa quân đội đến trấn giữ biên giới có thể mang lại ít hiệu quả vì những người di cư cho biết họ sẽ xin tỵ nạn vào Mỹ.
Theo luật pháp quốc tế, Mỹ có trách nhiệm xem xét yêu cầu tỵ nạn nếu người đó chạy trốn khỏi bạo lực ở quê hương mình. Nếu yêu cầu tỵ nạn là có căn cứ, họ sẽ được cho phép tỵ nạn.
Theo BBC, quyết định sử dụng quân đội ở khu vực biên giới là một quyết định hiếm hoi. Thông thường, những hoạt động này do các lực lượng vệ binh quốc gia – là những quân nhân phục vụ bán thời gian – để đáp ứng với những tình huống khẩn cấp trong nước.
