Với thị trường nhạc Việt, dường như tuổi thọ của phong cách, hình ảnh ca sĩ cũng ngắn như chính xu hướng nghe nhạc vội của đa phần khán giả hiện nay.
Áp lực không hề nhỏ đối với những sự thay đổi của ca sĩ cả hình thức lẫn âm nhạc. Liệu đã có mấy cái tên thành công trên con đường thích nghi với xu hướng “làm mới” liên tục ấy?
Thay áo mới… là xong
Phải chăng những người làm nghệ thuật, đặc biệt là ca sĩ trong vòng quay 365 ngày quá vội, luôn tâm niệm và tuyên bố cho mỗi lần ra mắt album, liveshow chính là sự đổi mới, thay đổi không ngừng. Khán giả mấy ai quan tâm ca sĩ ấy đang làm mới điều gì? Hiệu quả sau cùng vẫn là bài hát đó có thành hit, và cái tên ca sĩ ấy có xuất hiện đầy trên các pano quảng cáo phòng trà hằng đêm, hay trong các show ca nhạc truyền hình hot mỗi tháng? Nhưng trong chính con đường tự thân phải chọn một điểm làm mới, băn khoăn giữa dòng, đã và đang phải chọn lựa đã khiến không ít ca sĩ tỏ ra loay hoay: Sáng tạo nghệ thuật, thể nghiệm hay chỉ làm mới hình ảnh và chọn dòng nhạc đương thời để theo đuổi?
Những ca sĩ trẻ đã cho thấy họ có thể làm mới liên tục, đặc biệt là hình ảnh thay vì chất lượng sản phẩm bên trong. Đương nhiên, tức thời tạo nên những cái tên hot, nhưng xu hướng làm mới diện mạo đã nảy sinh ra nhiều câu chuyện xung quanh hình ảnh của ca sĩ trẻ trong suốt một thời gian dài. Các biểu tượng như công chúa, hoàng tử, Lọ lem, hot girl, hot boy… không phản ánh được vị thế về năng lực sáng tạo của các nhân tố mới trong âm nhạc sáng tạo, mà chính là sự khủng hoảng có thật về chính bản thân những ca sĩ trẻ đó, khi mà họ chưa thể định hình cho mình một dòng nhạc cụ thể hơn. Khán giả tò mò về một hình xăm mới của thần tượng Uyên Linh, mái tóc vàng hoe của Văn Mai Hương sau khi chia tay Lê Hiếu, từ hình ảnh teen ca sĩ chuyển thành quý ông lịch lãm của Noo Phước Thịnh… Có sức ảnh hưởng đó, nhất là với các bạn trẻ quan tâm đến gu thời trang của ca sĩ họ thích, nhưng thực tế đó chỉ là việc diện lên một “chiếc áo” mới chứ chưa thực sự phản ánh một đỉnh cao, hay sự thay đổi về âm nhạc thực sự.
Với người nổi tiếng, hình ảnh là không thể tách rời và làm nên sự chú ý giữa đám đông. Vì vậy, không ít cái tên đã đánh bóng hình ảnh của họ bằng cách thay đổi ngoạn mục, phục sức hàng hiệu… Ngược lại, dòng nhạc, phong cách sáng tạo đôi khi chỉ dừng ở vạch xuất phát ban đầu. Công chúa Bong bóng Bảo Thy, sau một thời gian dài vật lộn để thoát khỏi cái tên công chúa, chứng minh mình là ca sĩ trưởng thành nhưng sau cơn bão chống hát nhép, Bảo Thy cho thấy cô vẫn còn là một ca sĩ teen đích thực khi giọng hát không đủ để khán giả coi cô là ca sĩ chuyên nghiệp. Thay vì hát nhạc pop ballad, thì nay pha một chút Dance thành Dance Pop vài bài đủ để biểu diễn, không ít ca sĩ cho rằng họ đã làm mới dòng nhạc của chính mình. Trong khi đó, một sản phẩm ấn tượng, đủ sức làm nên câu chuyện mới, đầy đủ tính thể nghiệm, sáng tạo thì chưa thể có được.
Sa đà vào việc phục sức hơn là chăm chút cho tài năng, khán giả đã bắt đầu có xu hướng tinh chọn những gì họ muốn nghe. Ca sĩ dần phân hóa trong chính công cuộc đổi mới hình ảnh của họ: Hình ảnh thời thượng, hay dòng nhạc thời thượng? Tất cả đều khó chiếm được cảm tình của công chúng. Tuy nhiên, trong xu hướng làm mới liên tục đó, vẫn có những cái tên đủ sức thuyết phục người nghe bởi sáng tạo của họ chứa đựng yếu tố mới, sự quan tâm về mặt chuyên môn hơn việc chỉ là hình thức bên ngoài.
“Bình cũ rượu mới” vẫn hay
Điều kỳ lạ trong showbiz Việt chính là càng đi đường dài, ca sĩ càng ít chú trọng thay đổi hình ảnh của họ. Thay vào đó, họ cố gắng tìm ra một ê-kíp sản xuất uy tín, đủ sức thay đổi âm nhạc của mình hơn là chạy theo hình ảnh như gương mặt mới. Những cái tên như Mỹ Linh, Hồng Nhung, Mỹ Tâm, Đàm Vĩnh Hưng, Lệ Quyên, nhóm 5 Dòng Kẻ… đã làm rất tốt và trên hết họ đã chứng minh sự tồn tại của họ trong đời sống âm nhạc đến ngày hôm nay không chỉ bằng hình ảnh của diva, hay ngôi sao nhạc nhẹ mà chính là các sản phẩm có tính thời điểm, đúng chất và có thay đổi đi chăng nữa cũng có sự tính toán kỹ lưỡng.
Không thể phủ nhận sự thành công của album Chat với Mozart của ca sĩ Mỹ Linh. Vẫn cô ca sĩ tóc ngắn, với dáng vẻ tròn trịa, không quá chạy theo kiểu dáng thời thượng, hình ảnh Mỹ Linh từ ngày thành công với Hà Nội đêm trở gió đến nay không khác nhiều, duy chỉ có các sản phẩm của cô mỗi giai đoạn cho thấy sự khác biệt. Sau Chat với Mozart, Mỹ Linh gần như yên lặng để chuẩn bị cho một dự án âm nhạc dài hơi, và dự án đó đã thực sự chứng minh đẳng cấp một ca sĩ chuyên nghiệp. Khi đĩa than Tóc ngắn Acoustic với chủ đề “Một ngày” được giới thiệu, khán giả đã phải tìm nghe bởi Mỹ Linh đã chọn một chất liệu vốn dĩ rất quen thuộc tưởng chừng bị lãng quên là đĩa than cho phong cách Acoustic. Đặc biệt hơn cả, album còn được hoàn thiện (mastering) bởi bàn tay của chuyên viên âm thanh tại Hollywood – Doug Sax. Trong một album, Mỹ Linh đã cho thấy nhiều tham vọng hơn trong sự sáng tạo không ngừng, đó là tính truyền thống, vẻ đẹp của cách hát thuần chất kết hợp sự tinh tế, độc đáo của kỹ thuật hiện đại.
Ở một phương thức làm mới khác, Hồng Nhung gây được cái nhìn mới khi bất ngờ đến với nhạc điện tử trong album Vòng tròn. Album này giúp Hồng Nhung thể hiện một góc nổi loạn trong giọng hát của mình, dòng nhạc quen thuộc được thế chỗ, thay vào đó là nét hiện đại, cách tân nhưng vẫn đủ sức để Hồng Nhung không lạc lõng, tẻ nhạt. Cũng có ca sĩ, chọn phương thức đào sâu hơn một “con đường” mà mình đã đi từ đầu, đẩy lên đỉnh cao, đó chính là mục đích rất khó khăn. Không ai khác, nhóm 5 Dòng Kẻ đã chọn cách làm mới này thông qua album và sản phẩm kèm theo có chủ đề là Yêu. Sự chia tay thêm một thành viên, với 5 Dòng Kẻ, đó là con đường không mấy thuận lợi, nhưng ở âm nhạc world music mà nhóm đã chọn, album Yêu vẫn thể hiện khá đầy đủ diện mạo, phong cách nhóm phát triển từng ngày.
Cùng với cách phát triển theo hướng chuyên sâu, ca sĩ cũng có những ngã rẽ mà sự thành công cũng khiến họ bất ngờ. Chạm đến dòng nhạc Bolero, hai giọng hát Đàm Vĩnh Hưng và Lệ Quyên một lần nữa cho thấy các sản phẩm âm nhạc được thực hiện nghiêm túc, có chiều sâu và tư duy đúng mực vẫn luôn hấp dẫn, mang lại thành công không nhỏ. Rõ ràng, những bản Bolero tạm gọi là kinh điển thì không thể nào được xem là mới, nhưng chính sự thông minh, tính toán có ý tưởng và đầu tư về mặt hòa âm phối khí tốt, đến nay Đàm Vĩnh Hưng và Lệ Quyên vẫn là hai ca sĩ có ngã rẽ thành công nhất với dòng nhạc này.
Làm mới là nhu cầu thiết thân của ca sĩ để duy trì lâu dài sự yêu mến của khán giả. Nhưng với thói quen của công chúng hiện nay, đôi khi nỗ lực ấy lại phần nhiều chịu ảnh hưởng của thời gian hơn là sự sáng tạo của cá nhân người nghệ sĩ. Tuy nhiên, phần tinh lọc bên trong của các sản phẩm âm nhạc luôn giúp củng cố thêm vị trí của họ trong làng giải trí chứ không phải là những sự thay đổi hình thức bên ngoài.
