Hầu hết những người yêu thích xế hộp trong những thập niên 1960-1970 đều nghe danh của chiếc DS do hãng Citroen của Pháp sản xuất. Với kiểu dáng độc đáo, sang trọng, chiếc DS được nhiều yếu nhân thời bấy giờ yêu thích.
Ngoài ra, xe DS còn được sử dụng trong một số phim nổi tiếng của Pháp như Fantômas mà vai chính do danh hài Louis de Funès đảm nhiệm. Sau đây là câu chuyện về chàng trai người Pháp, Pierre Jammes, người đam mê săn tìm xe DS cũ ở châu Á.
Định cư ở châu Á từ 20 năm nay, và hiện cư ngụ tại Bangkok (Thái Lan), Pierre Jammes rất yêu thích xe DS. Hơn 10 năm qua, theo chân các chuyến đi, anh không mệt mỏi săn tìm những chiếc xe DS bị bỏ quên ở những nhà xe hoang vắng. Những chiếc DS này thường ở trong tình trạng thảm hại, được Pierre say mê khôi phục để có thể trở lại lăn bánh trên đường.
Cần lưu ý rằng, đây không phải là những chiếc DS nhỏ làm mẫu, mà là những chiếc DS thật đúng với kích cỡ vốn có của nó, những chiếc DS đã từng làm rạng danh ngành công nghệ xe hơi của Pháp trong thập niên 1960 và 1970. Pierre Jammes giải thích: “Khi tôi còn là đứa bé, cha tôi đã có một chiếc DS như thế. Những nhà hàng xóm cũng vậy. Tôi nghĩ rằng niềm nhớ nhung, sự luyến tiếc quá khứ đã thúc đẩy tôi mua một chiếc DS tìm thấy ở Thái Lan. Đó là chiếc DSuper 5 đời 1972 mà tôi đã tốn nhiều công sức để phục hồi. Niềm vui lớn nhất của tôi là được lái nó chạy bon bon trên đường vào những ngày cuối tuần”.
Niềm đam mê của Pierre là khôi phục thiết kế ban đầu để mọi người có thể nhận dạng ra nó một cách dễ dàng. Pierre cho biết: “Từ 10 năm nay, tôi tận dụng những chuyến đi khắp các nước châu Á với quyết tâm tìm hiểu lịch sử, vết tích sản phẩn của hãng xe Citroen trong vùng, cũng như gặp gỡ chủ nhân vẫn còn khỏe mạnh của những chiếc DS”. Những cuộc săn tìm này thường là cuộc gặp gỡ thú vị đến tuyệt vời, thậm chí là những cuộc phiêu lưu. Pierre phải chấp nhận theo gót những người lạ, không quen biết, đến những nơi hẻo lánh, cách xa các khu du lịch, chỉ để khám phá vài ‘kho báu’ rỉ sét bị quên lãng trong nhiều chục năm qua.
Năm 1919, André Citroen tung ra thị trường nhãn hiệu xe hơi mang tên ông: Citroen. Thành công đến một cách nhanh chóng: năm 1024, xe hơi của hãng Citroen xuất xưởng đã đạt con số 50.000 chiếc. Năm 1931, xe của hãng Citroen đến với châu Á trong “Chiến dịch xâm nhập khu vực vàng” (Croisière Jaune) từ Beirut đến Bắc Kinh do chính André Citroen tổ chức.
Tháng 10 năm 1955, chiếc Citroen DS đầu tiên ra mắt tại phòng trưng bày xe hơi Paris. Đây quả thật là một cuộc cách mạng kỹ thuật và thẩm mỹ thời bấy giờ, và số lượng xe DS bán ra tăng vọt ngay lập tức. Vài trăm chiếc DS đã đến được các nước châu Á, dù đây không phải là thị trường truyền thống quan trọng của thương hiệu Citroen. Đây chính là những chiếc DS mà Pierre ráo riết săn tìm ở Việt Nam, Nhật Bản, Lào và Singapore.
Thị trường xe hơi tại các quốc gia này vốn bị chi phối bởi các xe của Hoa Kỳ và Nhật Bản. Pierre cho biết: ”Chiếc DS đã gặp phải không ít vấn đề ở châu Á. Dòng xe này được tung ra thị trường trước khi nó thật sự được hiệu chỉnh hoàn thiện. Chất lỏng thủy lực có tính ăn mòn đã gây ra rò rỉ và là nguyên nhân dẫn đến xe bị hỏng máy. Sự nồng nhiệt dành cho xe DS đã nhanh chóng lắng xuống. Thậm chí, ngày nay, nhiệt độ cao do máy phát ra cũng là vấn đề cần được khắc phục. Nhiên liệu bốc thành hơi khiến cho máy ngưng hoạt động. Đành phải chờ cho máy nguội bớt, mở ca pô, thậm chí vảy nước lên máy để cho máy giảm nhiệt và có thể khởi động trở lại. Vì thế, không nên lái xe DS vào những con đường thường bị tắc nghẽn mà nên chọn đường thông thoáng!” Nhiều chiếc DS được sửa đổi với nhiều lỗ thông hơi để thoát nhiệt ra ngoài hay bổ sung thêm quạt gió giải nhiệt. Phiên bản thủy lực, quá phức tạp để duy tu và bảo dưỡng tại các địa phương, đã được thay thế bởi mô hình hộp cơ khí.
Khôi phục hay bảo dưỡng xe DS ở châu Á ngày nay đòi hỏi rất nhiều thời gian và kiên nhẫn. Pierre cho biết: “Khó khăn nhất là tìm chuyên viên cơ khí am tường về thủy lực. Thường chỉ những bậc tiền bối từ 80 tuổi trở lên mới nắm bắt vấn đề một cách vững vàng!”.
Xiêu lòng trước sự quyến rũ của chiếc DS của Đại tướng Charles de Gaulle, nhiều nhân vật uy tín châu Á cũng đã sử dụng xe DS: chiếc DS của vị vua cuối cùng của đất nước Lào hiện được bảo quản tại nhà xe của Viện Bảo tàng Luang Prabang, nhiều quan chức chính phủ Mã Lai cũng đi xe DS. Pierre cho biết: “Phibun Songkhram, nguyên Thủ tướng Thái Lan, đã nhảy lên chiếc DS trốn khỏi cuộc đảo chánh năm 1957. Ông chạy sang Phnom Penh lưu vong, sau đó qua Nhật Bản. Tôi may mắn được gặp và trò chuyện với con trai và con gái của ông trong 2 giờ. Họ đã cho tôi xem hình chụp chung với chiếc DS của bố”.
Những người tìm mua xe DS cổ tìm thấy ở châu Á thường là những người đã từng có thời gian sống ở châu Âu. Họ rất nhạy cảm với nét đẹp thuần Pháp hay những người yêu thích công nghệ mới lạ. Xe DS cổ được tìm thấy nhiều nhất là ở Nhật, trong khi ở Trung Quốc, tôi không phát hiện ra được chiếc nào, ngoại trừ Hong Kong.
Kiên trì không mệt mỏi, Pierre nghiên cứu từng chiếc DS một trong hồ sơ lưu trữ, xem xét tỉ mỉ các danh bạ, tìm tên những nhà nhập khẩu trong cố gắng tìm gặp họ, đôi khi chỉ để nắm bắt vài mẫu giai thoại, một tờ quảng cáo xe DS cũ hay một tờ thẻ chủ quyền xe… Pierre cho biết: “Khó khăn lớn nhất là sự thiếu hợp tác từ những người có hồ sơ lưu trữ. Họ thắc mắc không biết lý do tại sao tôi quan tâm đến việc săn tìm xe DS và lai lịch của nó đến vậy”.
Từ năm 2006, Pierre chia sẻ các kết quả tìm kiếm mà anh thu thập được trên trang web DSinAsia với đầy đủ các thông tin, tài liệu, hình ảnh chiếc DS, các quảng cáo, các nhà nhập khẩu, các cuộc đua xe DS… Trang web này ghi lại một cách trung thực nhất lai lịch các xe DS và chủ nhân của nó. Năm nay, Pierre Jammes sẽ xuất bản quyển sách song ngữ tựa đề “Lịch sử xe DS ở Châu Á” (Histoires de DS en Asie), với hy vọng rằng năm 2019 sắp tới, kỷ niệm 100 năm thương hiệu hãng xe Citroen, chiếc DS huyền thoại vượt thời gian sẽ tạo ra sự kết nối châu Á và nước Pháp. Nhân dịp này, một chuyến du hành trên suốt tuyến đường dài từ Pháp đến châu Á bằng xe DS một thời vang bóng, cũng dự kiến được tổ chức.
