Khai thác nhiều chủ đề phong phú để thể hiện sự dạng với sự hỗ trợ của phim tài liệu và những cảnh ngoạn mục trong những bộ phim chuyển thể từ truyện tranh, tất cả hợp lực đưa khán giả vào ma trận của phim Hollywood năm 2018 với lắm bất ngờ.
Riêng mùa phim hè 2018, mỗi khán giả có những suy nghĩ và trải nghiệm riêng, dù đây là một mùa phim khá thành công.
Nếu có một điểm chung thì đó là: tất cả khán giả đều đồng ý, mùa phim hè 2018 kéo dài hơn những năm trước và vẫn là “sân chơi” của những bộ phim bom tấn.
Thường mùa phim hè bắt đầu từ tuần đầu tiên của tháng 5, nhưng năm nay, Marvel đã thay đổi luật chơi khi đẩy bộ phim siêu anh hùng Avengers: Infinity War lên sớm hơn một tuần, ra rạp vào tuần cuối tháng 4 thay vì 4-5 như dự tính.
Như vậy, mùa phim hè 2018 bắt đầu từ tháng 4 chứ không phải tháng 5 như thường lệ. Từ cuối tuần ngày lễ Memorial Day đến cuối tuần ngày lễ Labor Day là thời gian dành cho phim hè. Nhiều người không thể nhớ được ngày khởi đầu của mùa phim hè 2018, họ chỉ nhớ Tully và Overboard làm lại công chiếu từ 4-5.
Nhưng trước khi mùa phim hè diễn ra đã có nhiều dự đoán về những “đặc biệt” của mùa phim hè năm nay, ví dụ, những màn đua xe ngoạn mục và những vụ nổ kinh thiên động địa trong phim.
Chừng đó đã đủ để bảo đảm khán giả sẽ ngốn một lượng bắp bung khổng lồ, nguồn doanh thu đáng kể của các rạp chiếu phim Mỹ.
Nhưng trước khi bàn đến các giải thưởng điện ảnh sắp tới, chúng ta hãy nhìn lại xuyên suốt phim Hollywood 2018 để xem có thể rút ra bài học gì và những “ấn tượng đặc sắc” gì còn vương lại.
Sau đây là 10 bài học lớn, không chỉ về các bộ phim như Star Wars, The Meg mà còn về tuổi tác của các diễn viên như Tom Cruise.
1. Đa dạng để đạt doanh thu tốt
Công nghiệp điện ảnh Hollywood đã có nhiều chuyển biến trong năm 2018 từ việc bình đẳng giới tính trong tuyển dụng ban lãnh đạo các hãng phim, đạo diễn phim đến thành phần diễn viên và loại bỏ hiện tượng “trắng hóa” những vai diễn mà nhân vật trong truyện hay kịch bản thuộc về các chủng tộc khác, giới tính khác.
Muốn thay đổi thì đi tiên phong phải là những hãng phim và các quan chức điều hành kỹ nghệ điện ảnh. Sự thành công của Wonder Woman toàn nữ và Black Panther toàn đen là hai minh chứng cho sự thay đổi trong phim bom tấn.
Mùa phim hè 2018 là minh chứng khác. Thành công của Ocean’s 8 toàn nữ và Mamma Mia! Here We Go Again toàn nữ cho thấy phụ nữ đủ sức để làm tăng doanh thu mà không cần đàn ông.
Ngay cả bộ phim Book Club kinh phí thấp với sự tham gia của ba nữ diễn viên lão từng đoạt Oscar – Jane Fonda, Mary Steenburgen và Diane Keaton – cũng thành công lớn về doanh thu.
Sorry to Bother You và BlacKkKlansman của đạo diễn Spike Lee khai thác đề tài phân chủng cũng thành công.
Crazy Rich Asians toàn diễn viên châu Á do một hãng phim lớn sản xuất là một minh chứng nữa cho đa dạng chủng tộc trong phim sau thành công của The Joy Luck Club (1993) cũng toàn diễn viên châu Á. Crazy Rich Asians thuộc số phim đoạt doanh thu cao nhất trong tháng 8.
2. Phim độc lập vùng lên
Điện ảnh Hollywood luôn chứng kiến “cuộc chiến không cân sức” giữa những bộ phim bom tấn kinh phí cao và các bộ phim độc lập kinh phí thấp.
Trong khi phim bom tấn được ưu tiên chiếu tại nhiều rạp thì phim độc lập thường chỉ chiếu tại một số rạp chọn lọc, với khán giả chọn lọc.
Phim độc lập cũng nặng tính nghệ thuật hơn phim bom tấn thị trường. Nhưng năm 2018 được chứng kiến một chuyển biến lớn: một số bộ phim độc lập rất thành công.
Ra rạp cùng tuần với Avengers: Infinity War, bộ phim hài tình cảm Disobedience do Sebastián Lelio (A Fantastic Woman) từng đoạt Oscar phim nước ngoài đạo diễn với hai diễn viên Rachel Weisz, Rachel McAdams đóng vai chính gây bất ngờ lớn khi đạt doanh thu hơn 3,5 triệu USD.
Đạo diễn Debra Granik của bộ phim Winter’s Bone (2010) tái xuất với bộ phim tình cảm cha con Leave No Trace cũng thu được 5,7 triệu USD.
Rồi Boots Riley, thành viên nhóm nhạc hip-hop Coup thắng lớn với bộ phim truyện đầu tiên do anh đạo diễn có tựa Sorry to Bother You gom được 16,4 triệu USD. Đây cũng là bộ phim độc lập được nói đến nhiều nhất trong mùa phim hè.
Hãng phim độc lập A24 có hai chiến thắng lớn. Đầu tiên là First Reformed do Paul Schrader đạo diễn và biên kịch, Ethan Hawke đóng vai chính đạt doanh thu 3,4 triệu USD, cao gấp 3 lần kinh phí bỏ ra và nhận được nhiều ngợi khen của các nhà phê bình. Thứ 2 là bộ phim kinh dị Hereditary gom được 79 triệu USD trên toàn thế giới.
Cuối mùa hè, đạo diễn Bo Burnham còn vét cú chót với bộ phim độc lập đầu tay Eighth Grade thu được bình quân 63.000 USD cho mỗi rạp có chiếu phim này trong tuần đầu tiên (kỷ lục của năm 2018) dù phim chỉ được phát hành tại số rạp khiêm tốn. Tính đến nay, bộ phim đã thu được 11,9 triệu USD.
3. Star Wars đã hết bất khả chiến bại
Cách nay đã lâu, việc xuất hiện của bộ phim Star Wars đầu tiên nói về chiến tranh trong dải thiên hà là một sự kiện lớn của điện ảnh Hollywood.
Nhưng thời vàng son đó đã qua. Bộ phim Han Solo của “thương hiệu” nằm trong những phim bom tấn kinh phí cao thất bại đậm nhất trong năm 2018, chỉ thu được 393 triệu USD trên toàn thế giới.
Số tiền này không nhỏ nhưng so với “vũ trụ phim Star Wars” với hàng tỉ USD doanh thu mỗi tập phim trước thì nó quá khiêm tốn. Khán giả đã quá mệt mỏi với Star Wars hay việc tách nhân vật Han Solo ra thành môt bộ phim riêng do diễn viên Alden Ehrenreich đóng lúc Solo còn trẻ là một tính toàn sai của các nhà sản xuất?
Khán giả chỉ quen với Star Wars nhưng còn xa lạ với Han Solo đứng biệt lập. Thời vàng son của nhóm phiến quân Rebellion trong phim đã hết hay thương hiệu hái ra tiền của hãng phim Lucasfilm sắp cáo chung?
4. Phim tài liệu khởi sắc
Không khó để tiên đoán sự thành công của phim tài liệu trong năm 2018 khi có rất nhiều khán giả quan tâm đến cuộc chiến chống truyền thông của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong tình hình báo chí bị “tin tức giả” hoành hành.
Vì vậy, trong vài tháng gần đây, phim tài liệu bỗng khởi sắc. Lần đầu tiên trong thế kỷ này, có đến ba bộ phim tài liệu đạt doanh thu vượt mốc 10 triệu USD trong mùa phim hè. Đó là Won’t You Be My Neighbor? (22,1 triệu USD), RBG (13,8 triệu USD) và Three Identical Strangers (10,6 triệu USD).
Số tiền này không là gì đối với các bộ phim bom tấn gom được 100 triệu USD ngay trong tuần đầu công chiếu nhưng cũng đủ gây “ấn tượng mạnh” khi nhìn lại quá khứ chưa bao giờ có hai phim tài liệu thu được hơn trên 10 triệu USD trong một năm.
Three Identical Strangers nói về ba anh em bị cách ly từ khi ra đời. RBG thành công nhờ biết khai thác Trump. Won’t You Be My Neighbor? tôn vinh người dẫn chương trình TH Fred Rogers, RBG tôn vinh anh hùng của tinh thần tự do, chánh án tòa án tối cao Mỹ Ruth Bader Ginsburg.
5. Khán giả chưa chán phim siêu anh hùng
Những ai cho rằng khán giả bắt đầu chán, thậm chí “phát bệnh” với những nhân vật siêu anh hùng giả tưởng bịa ra từ truyện tranh với trang phục và sức mạnh quái dị sau một thời gian thể loại phim này “oanh tạc” màn ảnh rộng thì họ đã lầm.
Phim siêu anh hùng vẫn đứng vững và thành công xuất sắc trong mùa phim hè mà Black Panther là “phát súng khởi đầu” với doanh thu khủng dù đại đa số diễn viên có màu đen!
Nhìn thấy triển vọng này, Marvel đẩy ngày ra rạp của Avengers: Infinity War lên sớm hơn một tuần và gom được 679 triệu USD tại Mỹ, 2 tỉ USD trên toàn thế giới.
Ba tuần sau đó, một siêu anh hùng nữa, Deadpool 2 tái ngộ khán giả, gom được 318 triệu USD tại Mỹ tính đến nay (ít hơn tập đầu 50 triệu USD).
Chưa hết, dù không đẳng cấp bằng hai “thương hiệu” Iron Man và Captain America, bộ phim Ant-Man and the Wasp (tập 2 của Ant-Man) cũng gom được 209 triệu USD ở Mỹ.
Thậm chí, ngay cả những bộ phim dựa vào những bộ phim hoạt hình ít được biết đến như Teen Titans Go! To the Movies từng phát hình trên kênh Cartoon Network cũng gom được 27,6 triệu USD ở Mỹ, khá ấn tượng vì kinh phí chỉ có 10 triệu USD.
Incredibles 2 ra đời sau 14 năm gia đình siêu nhân xuất hiện ở tập 1 là một thành công khác. Bộ phim đã gom được 595 triệu USD tại Mỹ và 1,1 tỉ USD trên toàn thế giới. Với Incredibles 2, hãng Pixar (chi nhánh của Disney) kiếm được nhiều hơn bất cứ bộ phim hoạt hình đồ chơi Toy Story hay Nemo nào khác của Disney.
6. Quyền lực kiếm tiền của “The Rock” chựng lại tại Mỹ
Diễn viên siêu sao đô vật Dwayne “the Rock” Johnson đã đạt được thành công lớn nhất trong sự nghiệp của mình khi bộ phim Jumanji: Welcome to the Jungle chiếu vào mùa Giáng sinh năm ngoái gom được 405 triệu USD tại Mỹ và 962 triệu USD trên toàn thế giới. Nhưng năm 2018 không tạo thêm cú huých lớn nào nữa cho anh.
Tháng 3, bộ phim Rampage do anh đóng vai chính chỉ gom được 426 triệu USD trên toàn thế giới, đa số từ bên ngoài nước Mỹ. Bộ phim hè Skyscraper còn tệ hơn.
Đến cuối tháng 8 nó mới chỉ gom được 293 triệu USD trên toàn thế giới (phần thu bên ngoài nước Mỹ chiếm đến 226 triệu USD).
Trong một nền điện ảnh mà sự thắng bại ngày càng lệ thuộc vào “thương hiệu” hơn là diễn viên ngôi sao thì trường hợp của Johnson là bình thường! Black Panther đâu cần sao mà vẫn “vớ” bộn.
Nhưng cái tên Johnson vẫn có sức thu hút lớn so với nhiều diễn viên khác, nhất là tại thị trường TQ. Anh sẽ tiếp tục có mặt trong các “thương hiệu” phim như Fast and Furious, Jumanji nhưng cũng sẽ giúp các bộ phim khác thành công với cái tên của mình. Một ngoại lệ là Baywatch thất bại.
The Rock có thể biến Skyscraper (một trong rất ít phim gốc của các hãng phim lớn trong năm 2018 nhưng được xem là bản sao của loạt phim hành động Die Hard do Bruce Willis đóng vai chính) thành “thương hiệu” phim bên ngoài nước Mỹ nhưng người Mỹ lại không quan tâm.
7. Khán giả vẫn thích các bộ phim đã có thương hiệu và phim có sinh vật lớn
Đa số khán giả xem phim kết nhân vật nào trong phim sẽ “giữ mãi trong đầu” và chờ chúng xuất hiện trở lại, dù là siêu anh hùng hay khủng long, cá mập sát thủ.
Khai thác tâm lý này, các hãng phim Hollywood xem việc nối bản những bộ phim đã có khán giả, đã trở thành “thương hiệu” là ưu tiên hàng đầu. Hiện chưa có dấu hiệu nào cho thấy xu hướng “hoài cổ” sắp kết thúc.
The Meg dựa vào cuốn truyện tấn công cá mập xuất bản năm 1997 của nhà văn Steve Alten được ấp ủ trong 20 năm với việc “đến và đi” của nhiều đạo diễn, diễn viên cho đến khi đạo diễn Jon Turteltaub (While You Were Sleeping) và diễn viên phim hành động Jason Statham bắt tay cùng làm.
Dù nhiều người nghi ngờ bộ phim kinh phí 150 triệu USD này sẽ thất bại ngay khi ra rạp nhưng bất chấp phải tranh tiền vé với bom tấn Mission: Impossible – Fallout, The Meg cũng gom được 45 triệu USD trong tuần đầu công chiếu và 321 triệu USD tính chung toàn thế giới đến hôm nay.
Rất ấn tượng. Statham chưa bao giờ có bộ phim đạt doanh thu cao nào trước đó, ngoài hai loạt phim Fast and Furious và Expendables.
The Meg là một trong những thành công ngạc nhiên của mùa phim hè, khiến Hollywood phải nghiêm túc nhìn nhận về “vai trò quan trọng của những con cá mập và thú lớn sát thủ”!
8. Một số bộ phim hè được dự báo đoạt Oscar
Sau các liên hoan phim Venice, Telluride, Toronto, mùa dự báo các triển vọng Oscar cũng bắt đầu. Mùa hè là mùa xuất hiện một số phim có khả năng đoạt giải Oscar 2019 và giải phim độc lập Indie Spirit.
Đứng đầu danh sách là diễn viên Toni Collette, bà chủ thị tộc trong bộ phim độc lập kinh dị Hereditary. Đây cũng là bộ phim đạt doanh thu cao thứ 2 của hãng tại Mỹ, sau Lady Bird.
Còn quá sớm để nói Collette có được đề cử Oscar nữ diễn viên chính hay không nhưng các nhận xét đều thuận lợi cho cô. Ethan Hawke của First Reformed cũng được chiếu cố tương tự.
Trong khu vực phim tài liệu là “3 ông lớn” đã nói ở trên. BlacKkKlansman, Sorry to Bother You, Eighth Grade và Leave No Trace cũng là các dự tranh Oscar đáng gờm. Viện Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh Mỹ (AMPAS) vừa công bố một bổ sung mà nhiều người xem là “vớ vẩn”.
Đó là giải Oscar mới dành cho phim phổ thông nhất (Best Popular Movie Award). Giải này tạo điều kiện cho các bộ phim như Jurassic Park: Fallen Kingdom đoạt Oscar.
9. Tom Cruise “gừng càng già càng cay” khi Mission: Impossible mới thành công vang dội
Giống như tất cả các ngôi sao điện ảnh khác, Tom Cruise lệ thuộc vào các bộ phim anh đóng. Năm ngoái, anh cố quảng cáo cho bộ phim xác ướp The Mummy làm lại do Universal sản xuất nhưng thất bại.
Năm nay anh cũng làm tương tự với bộ phim điệp vụ Mission: Impossible-Fallout, tập mới nhất của “thương hiệu” Mission: Impossible và thành công ngoạn mục.
Điều này chứng tỏ Tom Cruise tuổi càng cao càng có duyên hơn với thương hiệu phim anh đã góp phần tạo ra. Mission: Impossible là môi trường đặc biệt thích hợp với anh cũng như diễn viên Daniel Craig thích hợp với vai James Bond.
Còn The Mummy là thương hiệu gắn liền với tên tuổi diễn viên khác! Fallout thuộc số phim hè nhận được nhiều lời khen nhất đã thu được 511 triệu USD, chưa kể thị trường Trung Quốc rất yêu Mission: Impossible-Fallout cũng có thể là bộ phim đoạt doanh thu cao nhất của Tom Cruise 56 tuổi.
Dù Tom Cruise không hy vọng được chia sẻ “không khí hội hè” của các bộ phim siêu anh hùng Marvel nhưng thành công của Fallout là một nhắc nhở nữa về thành công của các bộ phim tiếp theo đã xây dựng được thương hiệu. Có người đề nghị Mission: Impossible tương lai nên có thêm một con cá mập để tăng sức hấp dẫn!
10. Marvel có một năm bội thu nhưng sẽ khó khăn trong tương lai gần
Kỷ niệm 10 năm thành lập, hãng phim Marvel Studios của nhà xuất bản truyện tranh Marvel có năm 2018 thành công vang dội với các bộ phim gom được nhiều tiền như Black Panther, Infinity War, Ant-Man and the Wasp...
Nhưng tháng 7 qua, Marvel đối mặt với thách thức lớn khi Disney sa thải nhà văn kiêm nhà biên kịch James Gunn, người từng đạo diễn hai tập Guardians of the Galaxy đầu tiên và đang chuẩn bị tập 3 thì vướng vào vụ một loạt post cũ từ 2009-2012 bị quy là xúc phạm chủng tộc và đạo đức trên Twitter.
Chúng bị ai đó xới lại và ông đã xin lỗi. Disney chịu áp lực của cuộc vận động do cánh hữu tổ chức. Disney sa thải Gunn vì không muốn “đau đầu” với nó.
Việc ra đi của Gunn gặp phản ứng từ đội ngũ diễn viên Guardians of the Galaxy. Họ gửi lá thư chung hỗ trợ Gunn và đề nghị Disney giữ ông lại, nhưng Disney không đồng ý dù vẫn chuẩn bị cho tập 3 không có Gunn.
Việc sa thải Gunn đã đặt Marvel vào thách thức lớn nhất trong mối quan hệ với công chúng từ 10 năm nay. Từ nay, Chủ tịch Marvel, ông Kevin Feige, phải tìm cách lấy lại uy tín của mình như “một con người khôn ngoan, bình tĩnh và kiên định” khi lèo lái cỗ xe “phim bom tấn” này.
Bất đồng giữa Marvel và Disney trước đó tương đối nhỏ; ví dụ: Marvel đứng về phía đạo diễn Edgar Wright khi có tranh cãi về phương thức làm bộ phim Ant-Man.
Việc Disney sa thải Gunn khiến những người yêu ông và bộ phim Guardians of the Galaxy đặt câu hỏi là Feige đứng ở vị trí nào trong cuộc đối đầu này và ông phải làm sao để không xảy ra trường hợp tương tự nữa.
