Bệnh AIDS tung hoành ở châu Phi thì đã rõ, nhưng gần đây, những dữ liệu mới cho thấy chiếm một tỷ lệ rất lớn trong thành phần nạn nhân của căn bệnh thế kỷ này là các thanh thiếu niên. Theo Chương trình Phối hợp về HIV/AIDS của Liên Hiệp Quốc (UNAIDS), năm 2012, trong tổng số 2,1 triệu thiếu niên đang sống chung với HIV/AIDS trên toàn thế giới thì có đến trên 80% cư ngụ ở vùng châu Phi hạ Sahara. Chỉ riêng ở Malawi, số thiếu niên bị nhiễm HIV lên đến 93 ngàn em và hằng năm, số em chết vì HIV/AIDS vào khoảng 6.900. Còn ở Tanzania, số thiếu niên bị nhiễm HIV là khoảng 165 ngàn, trong đó có 97 ngàn em gái. Từ năm 2007 đến năm 2012, số thiếu niên nước này bị nhiễm căn bệnh thế kỷ không hề thuyên giảm.
Để có thể hiểu rõ hơn thực trạng trên, Ủy ban về bệnh AIDS Tanzania đã tiến hành một cuộc điều tra về sự lây nhiễm HIV/AIDS trong giới thanh thiếu niên ở độ tuổi 15-19 tại bảy vùng khác nhau, và nhận thấy một số yếu tố nổi bật sau:
– Cứ 10 em thì có bốn em sinh hoạt tình dục, phần lớn với một người bạn tình thường xuyên.
– Khoảng 50% có sử dụng bao cao su trong sinh hoạt tình dục.
– Một phần ba trong số em được phỏng vấn xác nhận từng bị bạo lực tình dục. Rất ít em trong tình trạng này kể lại với người thân, bạn bè hay báo với nhà chức trách.
– Khoảng hơn một phần ba số em được tiếp xúc có lưu ý đến chuyện kế hoạch hóa gia đình và các hoạt động bảo vệ trẻ em.
Theo tiến sĩ Arjan de Wagt, giám đốc chương trình HIV/AIDS của Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF) tại Abuja (Nigeria), sở dĩ mức tổn thất nhân mạng của thiếu niên châu Phi còn ở mức cao là vì số em bị lây nhiễm HIV/AIDS đi chữa trị còn rất thấp. Năm 2013, trong số 3,1 triệu người chung sống với HIV, 50% dưới 24 tuổi, chỉ có 20% số em trên 15 tuổi và 10% số em dưới 15 tuổi là trải qua quá trình chữa trị bằng thuốc. Nguyên nhân chính của tình trạng này là các em cảm thấy hổ thẹn khi bệnh tật được phơi bày trước mắt nhiều người. Bi kịch hơn nữa là sự chối bỏ của gia đình và xã hội trước sự lây nhiễm HIV/AIDS của thiếu niên châu Phi. Nhiều em bị đuổi ra khỏi nhà vì cha mẹ sợ làm lây nhiễm anh chị em của chúng, tạo nên một gánh nặng chung cho xã hội. Với hiện trạng đáng báo động về sự lây lan HIV/AIDS trong giới trẻ châu Phi, nhà cầm quyền nhiều nước đã phối hợp cùng các tổ chức quốc tế về y tế, xã hội, đề ra những biện pháp cấp bách để ngăn chặn dịch bệnh và cải thiện vấn đề. Biện pháp giáo dục về sinh lý và sức khỏe tại học đường được nói đến nhiều, bên cạnh đó, mọi người cũng ủng hộ chủ trương thành lập các câu lạc bộ dành cho các em đến sinh hoạt và tập mạnh dạn trình bày những thắc mắc về sinh lý, về bệnh lý HIV/AIDS… Một sự phối hợp đồng bộ giữa các chính phủ và nhiều tổ chức quốc tế như WHO, UNICEF có thể giúp vấn đề đỡ trầm trọng hơn.
Lê Nguyễn theo BBC, IPS… (DNSGCT)
