Sau ba phiên giảm sâu và hai phiên tăng nhẹ, VN-Index tuần từ 8 đến 12-12 giảm 24,83 điểm, kết thúc tại 553,93 điểm, mất 4,3% giá trị so với tuần trước. HNX-Index cũng có cú lao dốc tương tự, khi giảm 4,08 điểm (4,6%), xuống còn 84,55 điểm. Không nghi ngờ gì nữa, việc giá dầu thế giới giảm mạnh, xuyên qua mức đáy của năm năm, chính là tác nhân dẫn đến sựlao dốc của thị trường. Không chỉở Việt Nam, giá cổ phiếu của các thị trường chứng khoán toàn cầu cũng giảm mạnh. Riêng với nước ta, áp lực bán ra các cổ phiếu dầu khí không chỉ do giới đầu tư bi quan với triển vọng lợi nhuận của các doanh nghiệp dầu khí mà còn do sự thoái vốn cổ phiếu dầu khí của PVN, PVCombank, PVX, cộng với động thái bán giải chấp (call margin) tại một số công ty chứng khoán đối với nhóm cổ phiếu dầu khí sau giai đoạn giảm giá mạnh trước đó.
Trong suốt tuần, nhóm cổ phiếu GAS, PVT, PVB, PVD, PVS, PVC… được nhiều nhà đầu tưưu tiên đẩy ra khỏi danh mục càng sớm càng tốt.Điều này khiến cho giá của nhóm cổ phiếu này liên tục giảm chóng mặt và thường kết thúc phiên ở mức thấp nhất.Sự dễ dàng giảm điểm của nhóm cổ phiếu từng là con cưng của thị trường đã dẫn đến hai hiệu ứng. Đầu tiên, các cổ phiếu khác cũng phải giảm giá theo. Đơn giản vì nếu người bán không giảm giá thì chúng sẽ trở nên quá đắt đỏ so với nhóm cổ phiếu dầu khí đang bị bán tháo.Tốc độ giảm giá của các cổ phiếu khác dù không bằng nhóm cổ phiếu dầu khí nhưng cũng khá đáng kể. Ngoài ra, các cổ phiếu nhóm dầu khí có vốn hóa lớn như GAS, PVD, PVS khi giảm mạnh ngay lập tức kéo chỉ sốchung (VN-Index, HNX-Index) giảm, gây tâm lý bi quan khiến nhiều nhà đầu tư lo sợ, dẫn đến bán tháo các cổ phiếu khác. Hiệu ứng thứ hai, việc đa số các cổ phiếu đều giảm giá sâu dẫn đến các tài khoản bị buộc phải bán giải chấp tăng vọt, hệ quả là nhiều loại cổ phiếu giá thấp lại bị đẩy ra thị trường, cung vượt xa cầu, càng khiến thị trường lâm vào hoảng loạn. Như một vòng lẩn quẩn, do số tài khoản mấp mé diện bán giải chấp vẫn đang ở mức cao, nên khi thị trường giảm điểm càng tạo ra nhiều nguồn cung hàng giá rẻ, khiến cho giá càng giảm sâu. Như vậy, có thể nói với thị trường chứng khoán Việt Nam, giá dầu giảm và bán giải chấp là hai nguyên nhân chính khiến cho thị trường giảm mạnh trên diện rộng tuần qua.
Cũng có lúc, dòng tiền bắt đáy giúp cho sắc xanh chiếm ưu thế, như trong phiên thứ Tư (ngày 10-12). Tuy nhiên, sự thận trọng của các nhà đầu tư trước xu hướng tiêu cực của giá dầu thế giới khiến cho thị trường nhanh chóng giảm điểm trong phiên giao dịch tiếp theo. Bởi vậy, dù VN-Index kết thúc tuần bằng sắc xanh, giao dịch ở nhóm cổ phiếu dầu khí cũng bớt tiêu cực, thì vẫn còn đó những lo ngại, đặc biệt là vấn đề thanh khoản (khối lượng giao dịch giảm mạnh chỉ còn 1.330,6 tỉ đồng trên HoSE trong phiên 12-12). Tâm lý của nhà đầu tư đang khá bi quan, khiến cho thị trường có thể đối mặt với những biến động mạnh trong tương lai.Các nhà đầu tư nước ngoài tiếp tục bán ròng, tập trung vào nhóm cổ phiếu dầu khí, đặc biệt là cổ phiếu PVS (bị bán ròng hơn 110 tỉ đồng). Tính chung trên cả hai sàn giao dịch, khối ngoại tuần qua đã bán ròng 196,17 tỉ đồng, tăng 149,33% so với tuần trước đó. Khác với khối ngoại, khối tự doanh của các công ty chứng khoán tận dụng thời điểm cổ phiếu giảm giá để gom hàng giá rẻ, tổng giá trị mua ròng của họ đạt trên 104,8 tỉ đồng.Chính lực cầu của khối tự doanh này đã giúp cho thị trường bớt phần ảm đạm.
Nhìn chung, giai đoạn dò đáy vẫn đang diễn ra với tâm điểm là câu hỏi “Liệu giá cả của nhóm cổ phiếu dầu khí đã tạo đáy?”.Kể từ khi liên tục giảm điểm, các cổ phiếu thuộc nhóm này đã mất đi 30 – 40% giá trị.Một khi trả lời được câu hỏi này, xu hướng của thị trường sẽ được nhận diện. Với lực cầu tương đối nhắm vào các cổ phiếu cơ bản bị giảm điểm nhiều trong vài tuần qua, những người lạc quan cho rằng VN-Index sẽ hồi phục về vùng giá 565-580 điểm. Tuy nhiên, điều này khó xảy ra trong ngắn hạn. Với việc giá dầu có thể sẽ duy trì ở mức thấp thêm một thời gian, triển vọng tăng trưởng mạnh của nhóm cổ phiếu dầu khí và thị trường nói chung sẽ không cao. Chỉ khi ảnh hưởng của giá dầu và nhóm cổ phiếu này lên thị trường giảm bớt, thị trường mới có thể bước vào giai đoạn tích lũy để xây dựng mặt bằng giá mới.
Phiên giao dịch đầu tuần (15-12) thể hiện rõ điều này. Dù cũng có lúc sắc xanh thắng thế, nhưng khi kết phiên, với sự giảm điểm đồng loạt của nhiều cổ phiếu, đặc biệt là nhóm cổ phiếu dầu khí, VN-Index lại có một phiên giảm mạnh, mất sáu điểm, chỉ còn 547,93 điểm. Thanh khoản vẫn kém, với giá trị giao dịch chỉ 1.520,59 tỉ đồng.
Thành Huân (DNSGCT)
