Tháng Ba thuyền bè từ khắp nơi của Na Uy đều đổ đến Lofoten để đánh bắt cá tuyết. Loài cá này tập trung trong những vịnh hẹp của quần đảo bao quanh bởi làn nước ấm gulf stream để đẻ trứng. Đánh bắt cá rất dễ dàng, thuyền nào xuất phát đều quay về chở nặng cá. Cá chồng lên cá cao nghệu trên tàu, chất đống trong các thùng lớn ngoài cảng chờ được chuyển vào nơi chế biến. Lượng cá dồi dào tới mức khách du lịch tay mơ chỉ cần thuê thuyền ra vịnh ngay gần bờ, thả lưới xuống và đếm đến mười rồi nhấc lên cũng tóm được ít nhất năm con to đùng mỗi con nặng đến 5kg. Những người công nhân mổ cá đứng làm việc yên lặng cạnh nhau. Họ đã đứng bên nhau hàng chục, hàng trăm nghìn giờ trong cả nhiều năm trời, nhiều người là anh em, chú cháu ruột nên đã quá hiểu nhau. Chỉ tới lúc nghỉ tay uống cà phê mới trò chuyện chút ít hoặc trêu chọc nhau khi phun nước rửa quần áo giày ủng bằng cao su.
Cuộc sống của người Lofoten gắn liền với biển cả
Ngủ đêm ở lều gỗ rorbuer và sinh hoạt như dân chài
Chúng tôi đặt trước chỗ ngủ ở một xóm toàn các lều gỗ theo kiểu của dân chài lưới xưa. Lều gỗ nằm ngay bờ biển và nằm trên biển luôn. Hưởng mấy ngày ướp đẫm mùi biển, tưởng như ăn dưa chuột tươi chỉ cần liếm vào ngón tay để lấy vị mặn mòi mà không cần chấm muối. Lều gỗ rorbuer vốn là kiểu nhà ở tạm của dân đánh cá thời vụ. Họ dựng lều đơn giản bằng những tấm gỗ ghép trên những cây cột gỗ đứng ngay trên biển, sát vách đá. Thuyền bè cũng buộc ngay cạnh đó để sáng sớm ra vịnh đánh bắt cá tuyết. Rorbuer thời trước tuềnh toàng, chỉ có vài vật dụng đơn sơ cũng thường làm bằng gỗ và tận dụng cả gác xép làm chỗ ngủ khi có cả toán người đông đúc. Ngày nay rorbuer được cải tạo làm nơi lưu trú cho khách du lịch rất được ưa chuộng. Lều mở rộng thành nhà gỗ với hai, ba phòng ngủ, một phòng khách và bếp, thích hợp với gia đình, nhóm bạn ở dài kỳ tham gia các tour sinh thái trên đảo.
Nhà thờ nhỏ ở giữa đảo
Thiết bị bếp, dụng cụ nấu ăn hiện đại bóng loáng khiến mọi người nổi hứng nấu nướng. Chúng tôi quyết định đi mua nguyên liệu về chế biến con cá tuyết to đùng tươi rói được mấy anh cho hồi sáng. Đường sá phủ đầy tuyết nên ý định tự thuê xe lái đi loăng quăng trên đảo tiêu tan. Thời tiết ở biển thay đổi thất thường, nhiệt độ chỉ cần ấm hơn vài độ C cộng với gió mạnh là tuyết tan ngay thành nước, còn nhiệt độ xuống thấp một chút là đông lại tạo băng rất trơn. Địa hình lạ rất không an toàn cho các tay lái còn chưa nhiều kinh nghiệm. Vậy là ai nấy đành cuốc bộ sang hòn đảo nhỏ hàng xóm mua thực phẩm cho vài ngày ở đây. Bước đi thong dong từ giàn phơi cá nọ tới điểm ngắm cảnh kia, thỉnh thoảng lại lượn vào các ngõ làng nho nhỏ nên quãng đường có hơn ba cây số đến siêu thị mà chúng tôi đi mất vài tiếng. Đoạn cuối cả bọn rảo bước nhanh hơn do lo lắng sắp đến giờ đóng cửa. Ngày cuối tuần mùa đông siêu thị, cửa hàng làm việc ít thời gian hơn ngày thường.
Phơi cá tuyết trong màn tuyết tháng Ba
Giá cả sinh hoạt ở Bắc Âu thật sự khiến người ta choáng váng. Lofoten không phải là thành phố lớn đắt đỏ, vậy mà muốn mua gừng để ăn cá tươi phải trả tương đương 180.000 VND cho hai miếng gừng chừng 150gr. Rau và hoa quả tươi đắt vô cùng vào mùa đông. Chúng tôi đành bỏ qua các loại rau thơm và tự nhủ kiểu AQ rằng thỉnh thoảng sống thiếu thốn chút cũng đâu có sao nếu không muốn túi tiền vơi đi thật nhanh. Chi tiêu ở Na Uy và Bắc Âu thật như đánh rơi tiền khỏi túi. Chẳng thế mà dân Đức rất thích du lịch ngoạn cảnh Na Uy thường chọn cách tự lái xe cả chặng dài đến đó, mang theo lều và túi ngủ hoặc lái xe caravan ngủ luôn trên xe, mang theo đồ ăn từ Đức, hầu như không chi tiêu gì tại Na Uy. Đến mức dân Na Uy cáu tiết kêu lên: khách du lịch Đức chỉ biết tới ngắm cảnh đẹp của chúng ta mà không tiêu xu nào và để lại rác thải mà thôi!
Cảnh đặc trưng của Lofoten tháng Ba
Thức ăn đắt đỏ là thế nhưng giá phòng ngủ đêm ở rorbuer mùa đông lại rất phải chăng, chỉ khoảng 1 triệu đồng/đêm cho cả căn nhà gỗ chứa đến năm, sáu người. Vậy nên chúng tôi cũng học theo dân Đức, mang thực phẩm đến Lofoten tự nấu nướng, đi bộ hoặc đạp xe trên đảo, chỉ phải tiêu mỗi tiền phòng. Kỳ nghỉ tràn ngập gió biển, đẫm mùi đại dương và sống cùng với hậu duệ các tay cướp biển Vikings năm nào cũng có tốn kém lắm đâu!
Đặng Minh Lý
