Bạn đọc đã bắt đầu thấy nhớ những dòng viết rất Nguyễn Huy Thiệp trong Kiếm sắc, Vàng lửa, Phẩm tiết, Thương nhớ đồng quê, Những người thợ xẻ, Tướng về hưu, Mưa Nhã Nam, Con gái thủy thần, Những ngọn gió Hua tát…, những dòng viết bắt người đọc hoặc bật cười, hoặc cười phá lên. Rồi sau đó đau nghiền ngẫm…
Vẽ không ra vẽ
Viết không ra viết
Nhưng vẫn vẽ viết
Cho yêu một đời
Nói chỉ nói vậy thôi
Lòng buồn không tả nổi
(Nguyễn Huy Thiệp – 7.2020)
Dịp trước và trong Tết năm ngoái, ai gặp Nguyễn Huy Thiệp cũng bảo tuổi thất thập như ông, lại từng bị tai biến, thế mà nom vẫn rất phong độ. Nhưng cũng có thể vì nhận xét ấy mà “ông vua truyện ngắn Việt Nam” có phần chủ quan với sức khỏe. Bàn này, lò nọ, chén chú chén anh, đi ngắm làng xa phố gần, quên mất mình thật ra vẫn đang là người có bệnh.
Thế rồi Nguyễn Huy Thiệp bị cơn tai biến lần thứ ba quật cho nằm liệt từ tháng 3-2020 đến nay. Nhiều tháng mê man. Không tự mình làm được bất cứ điều gì. Ngay cả khi người vợ yêu quý ra đi bất ngờ, sau nhiều ngày tháng tận tụy chăm sóc chồng, ông cũng đang lúc mê lúc tỉnh…
Bạn đọc đã bắt đầu thấy nhớ những dòng viết rất Nguyễn Huy Thiệp trong Kiếm sắc, Vàng lửa, Phẩm tiết, Thương nhớ đồng quê, Những người thợ xẻ, Tướng về hưu, Mưa Nhã Nam, Con gái thủy thần, Những ngọn gió Hua tát…, những dòng viết bắt người đọc hoặc bật cười, hoặc cười phá lên. Rồi sau đó đau nghiền ngẫm. Như hiểu lòng bạn đọc và cũng để mừng tuổi 70 của nhà văn “nổi tiếng nhất văn đàn Việt Nam trong hơn 30 năm qua”, năm 2020 NXB.
Hội Nhà Văn đã xuất bản Truyện ngắn Nguyễn Huy Thiệp, gồm những truyện mới viết và cả những truyện được yêu thích đã xuất bản những năm qua.
Không viết được nhiều, nằm trên giường bệnh, Nguyễn Huy Thiệp bảo con trai là họa sĩ Nguyễn Phan Bách làm cho ông những tấm bìa cứng vuông vức màu xi măng, để ông viết lên đó những vần thơ về cuộc đời, về những người bạn và về người vợ ông yêu quý, mến trọng. Chữ ông nguệch ngoạc hẳn so với trước lúc ngã bệnh, cả những nét vẽ bên cạnh thơ cũng nguệch ngoạc và hơi nghiêng về một bên.
Ông bảo với các con trai là Nguyễn Phan Bách và Nguyễn Phan Khoa: “Khi bố đi, các con có thể dùng mấy thứ bố viết, bố vẽ để đưa vào di cảo, nếu các con thấy được và nhà xuất bản nào thấy có thể chấp nhận”.
Buổi chiều một ngày đông gió rét đầu tháng 1-2021, Người Đô Thị từ Sài Gòn đến thăm ông tại nhà riêng ở Xóm Cò (Khương Hạ, Hà Nội) và thưa với ông mong được ông đồng ý cho đăng một vài câu thơ ông viết trên giường bệnh. Ông bày tỏ sự bằng lòng bằng một cái chớp mắt và nụ cười khẽ. Có vẻ như để những gì mình viết đến được đôi mắt và trái tim người đọc, ông luôn sẵn lòng, dù ông biết có thể chính ông cũng chưa thật hài lòng về những gì mình viết trong những ngày đau ốm. Bởi, như ông từng nói – khi còn có thể nói nhiều hơn lúc này, rằng nhà văn mà không viết được thì đau khổ nào bằng…
Và đây, trong giai phẩm Tết Tân Sửu 2021, Người Đô Thị xin đăng hầu bạn đọc một vài trong những gì Nguyễn Huy Thiệp viết trên giường bệnh, như một lời chào ông gửi đến chúng ta…
Những nét vẽ u uẩn cuối cùng trong đời tôi
1.
Có lẽ tôi đã sống được và làm những chuyện có ích cho đời
Nhớ câu thơ Bảo Sinh
Hàm súc lại ý nghĩa
Hạnh phúc là gì
Chính là cuộc sống
Hãy yêu quý nó
Đơn giản vậy thôi
Đến giờ này tôi chỉ còn sự tuyệt vọng
Cứ phảng phất nụ cười
Kiếp sau lại hẹn gặp
Ta lại làm thơ chơi.
Sinh lão bệnh tử
Luật trời đã ban
Thôi đành chấp nhận
với nụ cười thôi
Ông năm nay 71
Sống đã hết mệnh trời
Ốm đau nhìn số phận
Biết làm sao hả trời?
Dăm ba câu tâm sự
Yêu tất cả.
2.
Muốn yêu vợ yêu con
Muốn yêu hết tất cả
Nay chỉ còn mong được
Lòng yêu
Vẽ không ra vẽ
Viết không ra viết
Nhưng vẫn vẽ viết
Cho yêu một đời
Nói chỉ nói vậy thôi
Lòng buồn không tả nổi
Viết cho khuây cuộc đời
Thơ không hay cứ viết
Mình lại tự cười thôi
Muốn thoát ra đừng ốm
Làm khổ hết cả nhà
Sinh lão bệnh tử
Quy luật trời ban ra
Không ai tránh khỏi được
Tâm sự viết thế thôi.
3.
Bạn đọc Hà Xi Măng
Yêu nhà văn hơn ruột thịt
Có bạn đọc như thế
Sống hèn hạ được sao.
4.
Đào Hải Phong
Phong lưu rất mực
Đất kinh kỳ có thực mấy người?
Chả cá nhà Khánh Nhọ
Nhọ cái con mẹ mày
Khánh này là Khánh Đào
Khánh có nhọ đâu nào.
Nhà văn Nguyễn Việt Hà
Viết văn để uống rượu
Rượu thay thế tục lụy
Đệ nhất tửu sắc yên đổ.
5.
Lê Thiết Cương tối giản
Tối giản không tối tăm
Đầu óc luôn sáng rỡ
Tư tưởng luôn sáng ngời
Lê Thiết Cương tối giản
Hiếm tìm được một người
Anh hùng trong thiên hạ
Chỉ có một Cương thôi.
Vợ tôi
6.
Đời người có số mệnh
Ta cứ giữ cho tròn
Biết đạo, lý, tình nghĩa
Đừng làm gì khó coi
Anh vẫn ngây thơ thế
Em vẫn cứ lo toan
Anh giữ vững tình nghĩa
Một tấm lòng sắt son
Nghĩ đời cũng hay nhỉ
Số phận thật éo le
Tu đạo như không vậy
Vẫn giữ được danh tròn
Em chính là thử thách
Ghê gớm nhất đời anh
Anh chính là quyển sách
Anh giữ gìn từng trang.
7.
Vợ tôi như mẹ tôi
Chăm sóc lo từng tí
Cho ăn rồi cho uống
Cho ngủ lại cho nằm
Suốt ngày ăn lại ỉa
Đái dầm vẫn cười tươi
Ôi người vợ tần tảo
Tôi thương yêu suốt đời
Ốm đau rồi mới biết
Nghĩa sâu nặng vợ chồng
Ở trên đời có một
Chắc chắn là vợ tôi
Hai vợ chồng như thể
Hai con chim sinh đôi
Thơ không nói hết được
Biết thương thầm vậy thôi.
8.
Em cầm cành hoa
Lại mặc áo dài
Nụ cười cởi mở
Ánh sáng lòng tôi
Vẽ Trang vài nét bút
Cốt tập để khỏe người
Cho đầu óc khỏi bí
Vẽ chỉ là đùa thôi.
