Buổi sáng ở Tràm Chim, sương vẫn phủ lên mặt nước những lớp mỏng như khói. Giữa khung cảnh ấy, một người đàn ông lặng lẽ đưa ống kính lên, dõi theo đôi sếu đầu đỏ đang cất cánh trong vệt nắng đầu ngày. Bức ảnh ấy không chỉ ghi lại chuyển động của đôi cánh, mà còn là khoảnh khắc của niềm tin — tin rằng thiên nhiên, dù bị tổn thương đến đâu, vẫn có thể hồi sinh.
Nguyễn Trường Sinh gọi đó là “cuộc săn bằng trái tim”. Gần mười năm qua, ông theo dấu loài chim cổ xưa này qua những vùng đất ngập nước từ Đồng Tháp Mười đến Campuchia, Myanmar, và xa hơn nữa là miền Bắc Australia. Mỗi chuyến đi là một lần thử sức: bùn lầy, nắng gắt, những tháng ngày chờ đợi vô vọng giữa đầm lầy. Nhưng chính ở nơi tận cùng của sự kiên nhẫn ấy, ông tìm thấy vẻ đẹp thuần khiết nhất của tự nhiên.
Sinh năm 1960 tại Hà Nội, tốt nghiệp Khoa Triết học Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội và khóa nghiệp vụ báo chí nâng cao tại Đại học Mass Communication, New Delhi (Ấn Độ), Nguyễn Trường Sinh từng là phóng viên Đài Truyền hình TP.HCM, tháp tùng Thủ tướng Phan Văn Khải trong chuyến thăm Hoa Kỳ năm 2005 – thời khắc lịch sử đánh dấu quá trình bình thường hóa quan hệ Việt – Mỹ.
Từng là nhà báo và doanh nhân, ông chọn rẽ hướng từ thế giới ồn ã của con người sang nơi im lặng của thiên nhiên. Năm 2014, ông bắt đầu cầm máy ảnh như một cách sống khác – chậm lại, lắng nghe, và ghi chép bằng ánh sáng thay vì bằng chữ.
“Sếu đầu đỏ”, ấn phẩm dày gần 300 trang do Nhà xuất bản Thông tấn ấn hành, là kết quả của hơn 100.000 khuôn hình được chọn lọc trong bốn năm biên tập, hàng trăm tài liệu tham khảo quốc tế và vô số đêm chờ đợi giữa đồng nước.
Theo Tiến sĩ Trần Triết, Giám đốc Chương trình Đông Nam Á – Hội Sếu Đầu Đỏ Quốc tế (International Crane Foundation), đây là một công trình “đầy tâm huyết, công phu và tốn kém – cả về thời gian lẫn tài chính”. Ông nhận xét:
“Tác giả không chỉ chụp ảnh mà còn quan sát, ghi chép tỉ mỉ hành vi, tập tính, sinh cảnh và những mối đe dọa đến đời sống của sếu đầu đỏ. Nhiều quan sát trong sách chưa từng được đề cập trong các tài liệu khoa học đã công bố trước đây.”
Nhà xuất bản Thông Tấn mở đầu cuốn sách bằng một câu hỏi như lời thức tỉnh:
“Làm sao đưa chúng trở lại như mong ước của hàng triệu con tim được chiêm ngưỡng vẻ đẹp quyến rũ huyền bí của loài chim này!”
Ngày 22/10/2025, tại Đường sách Nguyễn Văn Bình (TP.HCM), triển lãm ảnh và lễ ra mắt sách “Sếu đầu đỏ” được tổ chức. Ngay trong ngày khai mạc, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam xác lập kỷ lục cho cuốn sách — tác phẩm đầu tiên tại Việt Nam tổng hợp hình ảnh và tư liệu về các phân loài sếu đầu đỏ trên thế giới, gửi đi thông điệp về bảo tồn sự sống của động vật hoang dã.
Trên những bức tường ảnh, từng khung hình hiện lên: một cặp sếu Ấn Độ soi bóng trên đầm lầy Keoladeo; đàn sếu ở Anlung Pring (Campuchia) cất cánh trong nắng sớm; hay dáng sếu Việt Nam nghiêng mình bên bờ cỏ năng Đồng Tháp. Mỗi bức ảnh là một chương của bản trường ca về sự sống – vừa mong manh, vừa kiêu hãnh.
Sếu đầu đỏ – loài chim cao lớn, cổ xưa như thể bước ra từ thời tiền sử – từng hiện diện khắp vùng Đồng Tháp Mười, gắn với tiếng kêu vang vọng giữa mùa nước nổi. Nhưng rồi, khi đất bị chia cắt, đầm lầy khô cạn, chúng biến mất. “Tôi đi tìm lại bóng dáng của chúng, như đi tìm lại một phần ký ức của đồng bằng,” Nguyễn Trường Sinh chia sẻ trong một cuộc trò chuyện.
Với ông, nhiếp ảnh không chỉ là nghệ thuật thị giác mà còn là hành trình đạo đức – hành trình “trở về làm bạn với tự nhiên”.
Mỗi cú bấm máy là một lần ông nói thay cho những sinh linh không tiếng nói, và mỗi bức ảnh là một lời cầu nguyện gửi đến người xem: rằng vẻ đẹp ấy, một khi được nhìn thấy, sẽ thôi thúc con người bảo vệ nó.
Cuốn sách “Sếu đầu đỏ” không chỉ là tư liệu quý cho các nhà nghiên cứu, mà còn là lời mời cho những ai yêu thiên nhiên bước chậm lại. Giữa thế giới công nghiệp đang mất dần sự tĩnh lặng, hành trình của Nguyễn Trường Sinh gợi nhớ một điều giản dị: đôi khi, bảo tồn không bắt đầu từ chính sách, mà từ một người biết dừng lại để lắng nghe tiếng vỗ cánh giữa bình minh.
