Thị trường lao động Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ. Luật Việc làm 2025 không chỉ là một bản cập nhật, mà là cuộc cải cách chiến lược định hình lại tư duy quản trị nhân sự trong kỷ nguyên số.
Trong bối cảnh đó, Luật Việc làm (sửa đổi) số 74/2025/QH15, được Quốc hội thông qua ngày 16/6/2025, có hiệu lực từ 01/01/2026, được xem là cuộc cải tổ pháp lý toàn diện nhất trong hơn một thập kỷ qua.
Luật mới hướng tới một thị trường lao động minh bạch, linh hoạt và an toàn hơn, tạo khung pháp lý đồng bộ với xu hướng quốc tế. Dưới đây là bốn thay đổi chiến lược mà các CEO, HRD và Vgười lao động cần nắm rõ.
1. Mức đóng Bảo hiểm thất nghiệp linh hoạt hơn
Một thay đổi quan trọng nằm ở cơ chế đóng góp Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN).
Trước đây, Luật 2013 quy định người lao động và người sử dụng lao động mỗi bên “bằng 1%” tiền lương tháng. Luật 2025 (Điều 33) sửa thành “tối đa bằng 1%”.
“Thay đổi trong 1%, mở ra cả một cơ chế tài chính linh hoạt.”
Cụm từ “tối đa bằng” cho phép Chính phủ điều chỉnh mức đóng thấp hơn 1% tùy vào tình hình kinh tế và kết dư quỹ. Đây là bước tiến chính sách tinh tế, giúp giảm gánh nặng tài chính khi nền kinh tế khó khăn.
Tuy nhiên, với doanh nghiệp, điều này đồng nghĩa rằng ngân sách nhân sự không còn cố định. Phòng Tài chính – Nhân sự cần chủ động theo dõi các nghị định hướng dẫn, điều chỉnh mức đóng và cập nhật phần mềm tính lương phù hợp từng kỳ.
2. “Kinh tế Gig” chính thức bước vào hệ thống an sinh
Sự phát triển của nền kinh tế chia sẻ (gig economy) đã tạo nên lực lượng lao động linh hoạt, nhưng lâu nay vẫn nằm ngoài lưới an sinh.
Luật Việc làm 2025 (Điều 31) khắc phục điều này khi mở rộng phạm vi tham gia BHTN bắt buộc.
Các nhóm được bổ sung gồm:
- Lao động có hợp đồng từ đủ 01 tháng trở lên.
- Lao động bán thời gian có thu nhập trên mức lương tối thiểu.
- Người quản lý, kiểm soát viên, đại diện phần vốn hưởng lương.
Thay đổi này bảo vệ công bằng quyền lợi lao động, đồng thời yêu cầu doanh nghiệp rà soát lại cơ cấu hợp đồng, chi phí bảo hiểm và quy trình nhân sự linh hoạt.
“Gig workers giờ không chỉ là lực lượng phụ, mà là một phần chính thức của nền an sinh lao động.”
3. Dữ liệu nhân sự: từ khai báo hành chính đến quản trị dữ liệu
Luật mới đưa vào Cơ sở dữ liệu việc làm quốc gia (Điều 18), nơi tập trung thông tin người lao động trên toàn quốc.
Lần đầu tiên, quyền riêng tư dữ liệu nhân sự được pháp điển hóa: doanh nghiệp chỉ được thu thập, xử lý hoặc chia sẻ thông tin khi có sự đồng ý rõ ràng và có thể chứng minh được của người lao động.
“Quản trị nhân sự hiện đại không thể tách rời quản trị dữ liệu.”
Doanh nghiệp cần nâng cấp hệ thống e-HR, thiết lập quyền truy cập phân cấp, mã hóa dữ liệu, lưu nhật ký kiểm toán và đào tạo nhân viên về bảo mật thông tin.
Đây không còn là tuân thủ kỹ thuật, mà là nền tảng tin cậy để phát triển nguồn nhân lực số.
4. Học tập trọn đời – từ khuyến khích thành nghĩa vụ
Một trong những trụ cột dài hạn của Luật 2025 là phát triển kỹ năng nghề và học tập suốt đời.
Người lao động trong các ngành ảnh hưởng đến an toàn hoặc sức khỏe cộng đồng phải có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.
Người sử dụng lao động được hưởng hỗ trợ từ Quỹ BHTN để đào tạo, bồi dưỡng hoặc tái đào tạo nhân sự khi việc làm có nguy cơ bị ảnh hưởng do công nghệ hoặc tái cấu trúc.
Đây là cơ hội vàng để doanh nghiệp vừa tuân thủ luật, vừa nâng cấp lực lượng lao động được trợ giá. Phòng Nhân sự cần sớm đánh giá khoảng cách kỹ năng (skill gap) và lập kế hoạch đào tạo chuẩn hóa cho đội ngũ hiện hữu.
3 VIỆC DOANH NGHIỆP CẦN LÀM NGAY
- Rà soát hợp đồng và cơ cấu nhân sự: Đảm bảo người bán thời gian, thời vụ, quản lý có lương đều được đóng bảo hiểm đúng quy định.
- Kiểm toán và bảo mật dữ liệu nhân sự: Thiết lập quy trình xin phép – xử lý – lưu trữ thông tin có chứng minh sự đồng ý rõ ràng.
- Lập kế hoạch đào tạo & tái đào tạo nghề: Tận dụng Quỹ BHTN để hỗ trợ chi phí, tránh gián đoạn việc làm trong chuyển đổi công nghệ.
Tư duy mới cho CEO và HR Director
Luật Việc làm (sửa đổi) 2025 đánh dấu sự chuyển đổi từ tư duy “tuân thủ tối thiểu” sang “quản trị chủ động”. Các CEO và HRD cần nhìn nhận đây là cơ hội để tái thiết nền tảng nhân sự: an toàn, linh hoạt, học tập suốt đời và quản trị bằng dữ liệu. Doanh nghiệp chuẩn bị sớm sẽ không chỉ tuân thủ luật – mà còn dẫn đầu làn sóng chuyển đổi nhân sự trong nền kinh tế số.
Kết luận
Luật Việc làm 2025 không đơn thuần là văn bản pháp lý, mà là bản thiết kế chiến lược cho tương lai nhân lực Việt Nam: linh hoạt hơn về tài chính, bao trùm hơn với mô hình lao động mới, an toàn hơn về dữ liệu và bền vững hơn nhờ học tập suốt đời.
Đây là thời điểm để mỗi doanh nghiệp kiểm tra độ sẵn sàng của mình trước kỷ nguyên nhân sự minh bạch và toàn cầu hóa.
Liệu hệ thống nhân sự của bạn đã sẵn sàng cho tương lai linh hoạt, an toàn và cạnh tranh quốc tế?
👉 Mời bạn nghe thêm Podcast Overview của Doanh Nhân Plus – nơi chúng tôi chia sẻ những góc nhìn sâu hơn về Luật Việc Làm 2025 và hành trình xây dựng thị trường lao động linh hoạt – bền vững – lấy con người làm trung tâm.
Hãy cùng lắng nghe để hiểu rõ hơn vì sao bảo hiểm thất nghiệp linh hoạt, lao động gig và học tập suốt đời đang trở thành trụ cột mới của nền kinh tế Việt Nam trong kỷ nguyên số.
