Đầu năm khởi sự làm nhà, chuyện lẽ ra đã thành quy luật dĩ nhiên quen nếp, hiện tại lại trở nên nhiều gian nan khó lường. Dịch bệnh chưa dứt, kinh tế chưa thông, làm sao để lập hướng làm nhà suôn sẻ hanh thông, hợp quy luật trời đất, phong thủy, lòng người…
Không ít băn khoăn chưa có lời giải thấu đáo được đưa ra giữa thời khắc giao chuyển, tống cựu nghinh tân, tiễn năm cũ đón năm mới. Lập Xuân Nhâm Dần, lập hướng xây cất, không chỉ là chuyện xoay hướng nhà hướng cửa sao cho may mắn cát tường. Lập Hướng chuẩn cũng như Khởi Nghiệp đúng, biết để hành xử cho hợp quy luật Thiên – Địa – Nhân, dẫu còn khó khăn, luôn cần khởi đầu vạn sự từ thông hiểu Dịch Lý, như cha ông ta bao đời nay giữ lấy hồn Việt ta.
Lập Hướng từ Tâm, trung cung là mình
Tiết khí Lập Xuân theo chu trình Lịch Âm Dương của các nước phương Đông năm nay vào thời điểm 4-2-2022 dương lịch (thứ 6, lúc 3g50, tức ngày 4-1 âm lịch, tức ngày Mậu Tý tháng Nhâm Dần năm Nhâm Dần). Đây là năm quỹ đạo chuyển dịch sắp xếp cửu cung phi tinh trở về đúng vị trí gốc trong Lạc Thư(*), sự ảnh hưởng tốt hay xấu trở nên rõ ràng, quay về bản chất thực của các quy luật cuộc sống. Điều này tương ứng với các dự báo tự nhiên và xã hội thời gian qua: thế giới đầy biến động năm 2021 đang quay lại trong trật tự mới, bình thường mới dù bất ổn cũ vẫn hiện diện.
Quy luật phong thủy luôn đề cao tính trung dung, hướng vượng không kích hoạt quá mức gây tương thừa, lệch lạc, hướng suy thì giữ gìn ổn định, tránh va chạm, xáo trộn. Riêng vùng Trung Cung năm 2022 có sao Ngũ Hoàng Thổ tinh nhập trung cung chủ về tai họa, bất ổn còn kéo dài, nhất là trong lĩnh vực thuộc Thổ như bất động sản, khai thác mỏ, nông nghiệp… thì cần củng cố nguồn lực, giữ gìn nội khí, tránh đầu tư tràn lan, phân tán, chạy theo “bong bóng” lợi nhuận nhất thời. Điều này cũng cảnh báo các cơn sốt giá bất động sản trong quá khứ luôn khởi phát từ “tâm bất yên”.
Riêng việc làm nhà, để Lập Hướng công trình phải định vị trung cung, hiểu đơn giản là từ tâm cuộc đất hay ngôi nhà đặt la bàn vào để phân cung phân phòng, chọn lựa Cát Hung, tăng tốt giảm xấu theo quy luật đối ứng của mệnh người phối với cuộc đất, theo thiên thời và địa lợi trong quan hệ với nhân hòa. Muốn Lập Hướng đúng phải định vị trung cung chuẩn, như con người để biết đi đâu về đâu thì trước tiên cần xác định chỗ đang đứng, phải hiểu mình là ai, ưu nhược tự thân không rõ thì làm sao xuất thế lập nghiệp. Tâm của không gian sống vì thế không đơn giản là một điểm cố định trên mặt bằng, một vùng trong không gian, mà là Tâm cốt yếu của con người cụ thể, vừa theo cái chung mà vừa thuận niềm riêng. Hiện nay, tâm điểm của xã hội là sự bình yên, tam tài muốn thuận lợi phải đi từ tam an nhân thế, cụ thể là an toàn về sức khỏe, an tâm để mưu sinh, an cư mới lạc nghiệp cho mọi người, nhất là nhóm cư dân các ngành nghề dễ tổn thương, nhóm người lao động nhập cư…
Để “tâm bất biến giữa đời vạn biến”
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu suy giảm, kiến trúc thế giới không ngừng kêu gọi hướng đến giá trị xanh và bền vững, các gia chủ hiện nay đều phải tiết giảm chi phí và mong mỏi không gian sống của mình hợp lý hơn, xanh sạch hơn, vấn đề nên xây nhà thế nào trong thời điểm hiện nay sao cho tiết kiệm, bền vững, an lành và thẩm mỹ… cũng là bài toán Lập Hướng sơ khởi.
Thực tế đang diễn ra cách thức, quan niệm về làm nhà hiện nay nhiều khác biệt so với thuở trước. Quy mô nhà thuở trước không lớn và phức tạp, nhà có vườn, nơi nuôi gia súc, khu bếp núc thường đặt ở ngoài và xa nhà chính. Môi trường văn hóa xã hội ở phạm vi làng xã ít biến động phức tạp và không nhiều “tài liệu tham khảo” như hiện nay, mọi người hay tuân theo những quan niệm truyền thừa tại địa phương, mỗi vùng có nét kiến trúc, trang trí và tập tục xây cất phù hợp địa phương đó.
Sống chậm nên làm nhà cũng chậm, trong khi hiện nay phải rất dư dả về kinh tế thì mới có thể làm nhà… lai rai, không ngại chi phí, thời gian. Tốc độ nhanh khiến người thời nay phải chọn nhanh vật liệu, lựa kiểu dáng, kỹ thuật thi công theo mẫu số chung, gây ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ, độ bền và cá tính, ai cũng chạy theo tiến độ nên khó chăm chút kỹ lưỡng. Dù không thể mãi nhìn về quá khứ, vẫn có thể rút tỉa từ cách thức làm nhà truyền thống những kinh nghiệm để áp dụng vào nhà hiện đại sao cho phù hợp trong thời nhiều biến động này, cụ thể như:
- Tâm ổn định, không giao động theo xu hướng, không làm thừa phi lý. Ngôi nhà truyền thống luôn có một bộ khung cơ bản và hoàn thiện trên bộ khung ấy, khá ít chi tiết làm chỉ cho đẹp chứ ít dùng như một số gia chủ hiện đại hay mắc phải. Những ai tham khảo “học hỏi” lan man dễ sa đà vào vụn vặt chi tiết, thiếu cái nhìn căn cơ hệ thống, không đi từ cốt lõi nhu cầu.
- Tâm thấy đủ, thấy đúng, thấy đáng, “điểm tới là dừng”, “lùi một bước trời cao bể rộng” là những triết lý đơn giản để “liệu cơm gắp mắm” khi làm nhà cho phù hợp. Tương ứng thời nay, giai đoạn xây dựng nhiệm vụ thiết kế lúc đầu và triển khai kỹ thuật phải bám sát nhu cầu và chi phí bỏ ra. Thời bệnh dịch vừa qua cũng giúp nhiều người rút ra kinh nghiệm: nhà làm kiểu gì cũng phải thông thoáng tự nhiên tốt, đủ chỗ để khi cần cách ly tại nhà, không gian linh hoạt, tiết kiệm mà vẫn đủ dùng… đang thành những điều cơ bản.
- Tâm bình an là thuận tự nhiên: Chưa bao giờ khái niệm “thân thiện môi trường, tiết kiệm năng lượng, vận hành thông minh” được nhắc đến nhiều như hiện nay. Việc giá cả leo thang, không gian ngày càng eo hẹp khiến cho các bên tham gia làm nhà phải cùng nhau tính toán sao cho giảm thiểu hao hụt vật tư, khai thác hiệu quả hệ thống trang thiết bị và khi sử dụng giảm bớt tiêu tốn năng lượng, dễ dàng bảo trì sửa chữa. Nhà thuận tự nhiên sẽ giúp tiết kiệm chi phí luôn là bài học chưa cũ, cần phải thực hiện ngay từ khâu hình thành ý tưởng ban đầu, chứ không phải “ép” thiết kế theo chủ quan của riêng ai.
Tìm cân bằng chứ không cào bằng
Quan niệm “Dụng ở chỗ Không” của Đạo Lý đông phương tạo ra khối tích nhằm sử dụng khoảng trống hữu ích từ lâu nay đã thấm nhuần trong phong thủy Việt ta. Khi Lập Hướng cho nhà cửa đầu năm, yếu tố Cân Bằng Khí thông qua mảng đặc rỗng (cân bằng Âm Dương) càng rõ nét hơn, cụ thể là:
- Mọi ý tưởng thiết kế, kinh doanh bất động sản đều lấy cơ sở phân chia tỷ lệ giữa diện tích xây dựng và diện tích khoảng xanh. Chia đúng mảng đặc rỗng sẽ giải quyết từ công năng đến hệ thống giao thông, từ tầm nhìn bên ngoài đến khoảng sống bên trong, tất cả hình thành nên các điều tốt hay xấu cũng từ tỷ lệ âm dương ấy.
- Một trong những phần hay bị điều chỉnh khi xây nhà là kích thước lọt lòng về vật lý cụ thể cũng như về tâm lý, cảm giác. Nhà xây lên rồi mới thấy phòng nhỏ hay lớn, cửa gắn xong lại băn khoăn kích thước hên hoặc xui… Dân gian hay gọi nôm na là kích thước “lọt lòng gió” để chỉ những khoảng Nội Ngoại Khí đi qua, luân chuyển, tương tác trong ngoài. Nếu hiểu và xác lập từ đầu tỷ lệ giữa các phần đặc rỗng để có được phân bố theo chính phụ, có ưu tiên, để không có kiểu phân phòng chung chung, chia đều, hoặc phòng nào cũng trổ hệt nhau một cửa sổ ngay giữa! Âm Dương đặc rỗng mỗi nhà còn phụ thuộc vào ngoại cảnh tác động. Nhà có vườn, biệt thự… cây xanh bao bọc thì những hướng khí hậu tốt nên làm rỗng nhiều hơn đặc để thiên nhiên luân chuyển hài hòa. Nhưng nếu nhà xoay về hướng Tây chịu nắng gay gắt thì phải biết vừa mở vừa che chắn nhiều hơn, có khối lồi lõm, dùng lam… Về phong thủy, Lập Hướng đúng là không để bất kỳ một không gian nào trong nhà bị vây kín. Mọi vị trí đều có Tọa và Hướng, bao gồm phần tọa lạc, chỗ dựa, mảng đặc che chắn… và hướng là trông ra khoảng quang đãng, liên thông, các lớp ngăn mà không cách, đóng mở được thì mới sử dụng lâu dài được.
Trạng thái cân bằng trong không gian sống là hệ quả của các mối quan hệ đa chiều Thiên Địa Nhân và những chuyện phản cảm như xây chen cao ốc nơi hẻm nhỏ, hay trang trí nội thất rườm rà chi chít… đều liên quan đến mất cân bằng các mối quan hệ. Nhà trông “thoáng” hay thấy “ngợp” trong cấu trúc, nhìn “sang” hay bị “sến” về nội thất nhiều khi không phải ở diện tích hay phong cách chọn lựa, mà chủ yếu do tương tác các thành phần với nhau không rõ ràng chính phụ, không phân biệt khách chủ, không nhận ra bản thân mỗi người tuy là một thế giới riêng biệt nhưng không thể tách khỏi đại vũ trụ bao quanh, với người khác, gia đình và xã hội, thì mới tồn tại cùng nhau được.
(*) Các tư liệu mang tính tham khảo về Cửu cung phi tinh năm 2022 dựa vào sự di chuyển theo quỹ đạo vòng Lượng thiên Xích trên đồ hình Bát quái để đoán định sự Cát Hung. Cụ thể, số 8 là mạnh nhất vì là số cai quản vận 8 từ năm 2004 – 2023, tọa tại hướng Đông Bắc (8) là cung Vượng và số 1 (phía bắc) cùng số 9 (phía nam) là các cung Sinh khí. Đây cũng là các hướng phải được giữ ngăn nắp, sạch sẽ, có luồng gió lưu thông và đủ ánh sáng tự nhiên lẫn nhân tạo nhằm kích hoạt sinh khí cho nhà cửa. Các hướng bất lợi thì tránh mở rộng, nhưng không nên bít bùng kìm hãm mà cần giữ gìn ngăn nắp, sạch sẽ.
– Ảnh Xuân Trang