Lãng mạn và cổ xưa Gubbio

Sau ba giờ lái xe từ Rome, chúng tôi đến với Gubbio, một thị trấn cổ thuộc vùng Umbria miền Trung nước Ý. Vòng vèo xung quanh các con đường cong xoắn ốc trên núi Ingino, mọi người mới biết được rằng để lên được trung tâm phố cổ này còn phải đi bộ qua một con đường dốc đứng đầy sỏi đá giữa cái nắng đã bắt đầu gay gắt. Nhưng khi đặt chân đến quảng trường Piazza Grande nằm giữa các dãy phố cổ duyên dáng của thị trấn, ai nấy nhanh chóng quên đi sự mệt nhọc khi leo dốc lúc nãy. Gubbio nhìn từ trên cao

Vẻ đẹp Nam Âu quyến rũ

Với 33.000 cư dân, Gubbio là thị trấn lớn nhất thủ phủ Perugia. Du khách tìm đến đây để được sống trong một đời sống khác - một thành thị Nam Âu thời xa xưa với những ngôi nhà thanh lịch bằng gạch đã bạc màu từ thế kỷ XIV, XV tầng tầng lớp lớp san sát bên nhau, những bậc thang được trang trí bằng các giỏ hoa đỏ, vàng, cam… rực rỡ và cảnh quan đẹp đến sững sờ hiện ra ở nhiều góc độ của thị trấn. Kiến trúc ở Perugia khá đặc trưng với phong cách Etruscan, một dân tộc mà ngày nay còn rất ít tư liệu lịch sử ghi lại, chỉ còn lại một số di tích ở miền Trung nước Ý. Đâu đâu cũng thấy những ngôi nhà bằng đá, xù xì, với mái vòm và cổng vòm trang nghiêm. Màu đá xám của cả thị trấn dễ bị ánh nắng mặt trời nhuộm màu nên thường ửng hồng vào mỗi sớm mai, vàng óng và lấp lánh lúc ban trưa rồi thành màu đỏ cam khi chiều xuống.

Tại Grande Piazza, chúng tôi nhanh chóng bị cuốn hút bởi Palazzo dei Consoli, một tòa nhà Gothic cao chót vót xây bằng đá vôi có các cửa sổ hẹp và cong. Đây là nơi Hội đồng thị trấn họp trong thời Trung cổ. Ngày nay cung điện này được trùng tu thành phòng trưng bày nghệ thuật và bảo tàng để lưu giữ những bức tranh mà các trường học vùng Umbria và các nhà khảo cổ tìm thấy, cũng như giới thiệu cho du khách có dịp chiêm ngưỡng các tấm phù điêu Iguvine nổi tiếng. Nhiều du khách nấn ná khá lâu bên bảy tấm phù điêu bằng đồng được tạo ra giữa thế kỷ thứ I và thứ III trước Công nguyên này. Những dòng chữ khắc trên các tấm đồng mô tả các nghi lễ tôn giáo xa xưa của Gubbio bằng thứ ngôn ngữ vùng Umbria cổ thật huyền bí và cuốn hút. Ra ngoài cung điện, chúng tôi phải nghểnh cổ mới có thể chiêm ngưỡng ngọn tháp chuông bên trên tòa nhà. Đó là một khối vuông nhỏ chứa bên trong một quả chuông nặng hai tấn. Người trông coi tòa nhà cho biết rằng người đánh chuông phải sử dụng chân để điểm chuông. Cách mô tả hình ảnh những người đàn ông nằm dài và dùng chân đá quả chuông khổng lồ như trẻ con làm nhiều du khách phải phì cười.

Cảnh diễu hành

Đến Gubbio dịp này, chúng tôi tình cờ được tham dự lễ hội Torneo dei Quartieri, hay đúng hơn là một cuộc thi bắn cung giữa các thị trấn. Trước khi diễn ra phần tranh giải chính thức là một loạt các cuộc diễu hành với rất đông người trong đủ loại trang phục Đông Tây kim cổ, một loạt các màn biểu diễn, múa hát hết sức náo nhiệt và đầy màu sắc. Lễ hội là một phần trong đời sống văn hóa của Gubbio. Các lễ hội nhỏ được tổ chức quanh năm. Nổi tiếng nhất ở đây là lễ hội Nến (Corso dei Ceri) diễn ra vào tháng Năm hằng năm. Lễ hội này có ba đội chạy đua qua thị trấn, mỗi đội phải mang theo những trụ gỗ cao giống như những cây nến khổng lồ. Dẫn đầu mỗi đội là bức tượng của một vị thánh.

Tháp chuông nhà thờ

Vùng đất của những truyền thuyết

Thong thả tản bộ đến Fontana dei Matti, khu vực có rất nhiều cửa hàng đồ lưu niệm, chúng tôi được biết nơi đây còn được gọi là “đài phun nước của những kẻ điên rồ”. Truyền thuyết kể rằng nếu ai đi hết trọn ba vòng xung quanh đài phun nước ở đây, người đó sẽ chính thức trở thành một người điên. Tò mò, chúng tôi cũng thử hòa vào dòng người đang tạo nên một vòng tròn quanh đài phun nước. Sau ba vòng, thấy mình và những người xung quanh chẳng có biểu hiện gì bất thường, chúng tôi biết mình đã bị “mắc lỡm” người xưa: chỉ có điên thì mới tin vào những lời nói chơi vô căn cứ như vậy! Tuy nhiên, không ai bực mình với trò đùa vô hại này. Nếu còn thời gian thì chúng tôi cũng sẵn lòng đi thêm ba vòng nữa để ngắm cho thỏa mắt những cửa hàng gốm, thủy tinh được bày biện tuyệt đẹp quanh đài phun. Gubbio từ lâu vốn nổi tiếng với những món đồ thủ công tinh xảo mang gam rực rỡ như đỏ đậm, xanh và vàng...

Phố cổ

Sau khi thưởng thức vài món ăn truyền thống của địa phương với nấm truffle và gelato - món kem Ý nổi tiếng, mọi người tiếp tục khám phá Gubbio bằng Colle Funivia Eletto - loại cáp treo giống như cái lồng chim chỉ chở được có hai người. Chiếc lồng từ trong phố từ từ chạy đến đỉnh núi Ingino, nơi có thể ngắm nhìn quan cảnh tuyệt đẹp của cả thị trấn và những vùng quê lân cận. Dưới nắng chiều vàng như tơ, thung lũng xanh ngát phía xa xa càng trở nên thơ mộng với dòng suối lấp lánh chảy qua, nằm kiêu hãnh trên những sườn đồi là các ngôi biệt thự bề thế bằng đá sáng màu. Đỉnh Ingino cũng là nơi thánh đường Sant’Ubaldo tọa lạc. Nơi đây bảo quản thi hài của Thánh Ubaldo - vị cựu giám mục và đồng thời là thánh bảo hộ của Gubbio từ thế kỷ thứ XIII. Thi hài của ông hiện vẫn được giữ trong một quan tài bằng kính.

Cách đó không xa là nhà thờ San Francesco, một kiến trúc cũng được xây dựng từ thế kỷ XIII với các bức bích họa cổ nổi tiếng, bao gồm cả bức Những câu chuyện về Mary (Stories of Mary) của Ottaviano Nelli, danh họa nổi tiếng vùng Gubbio. Nhà thờ San Giovanni gần đó có vẻ khiêm tốn hơn với những phần còn lại của các bức bích họa Gothic xuất hiện trong các mảng chắp vá trên các bức tường lớn mộc mạc. Tuy nhiên ở đây có một số bức tranh giá trị, chẳng hạn tác phẩm Annunciazione của Camilla Filicchi đang được trưng bày.

Hoa ở khắp nơi

Gubbio quả là một vùng đất giàu di tích. Các địa danh bên ngoài những cánh cổng cổ xưa cũng hấp dẫn chẳng kém các di tích trong trung tâm thị trấn. Chẳng hạn phía nam của Gubbio có Via del Teatro Romano, phế tích của một nhà hát La Mã được xây dựng trong thế kỷ I trước Công nguyên. Xa hơn, trên đường đến Umbertide - thị trấn nằm về phía tây Gubbio có Civitella Ranieri Foundation, một nơi dành cho giới nghệ sĩ nằm bên trong tòa lâu đài bề thế có từ thế kỷ XV, được bao quanh bởi những khu vườn rộng lớn tươi tốt. Ở đó thường xuyên diễn ra nhiều hoạt động văn hóa lớn và nhiều tiệc tùng, hội hè của giới thượng lưu châu Âu…

Hoàng hôn ở Gubbio vào lúc trời đổ sương cũng là cảnh tượng ngoạn mục mà chúng tôi may mắn được chiêm ngưỡng. Từ đỉnh Ingino nhìn xuống phía dưới chân núi, lớp sương màu tím lam phủ mờ dần khung cảnh, thoáng chốc chỉ còn thấy những mái nhọn, những tháp chuông còn hiện diện giữa làn sương đang đổi màu từ từ, từ tim tím sang hồng, cam, vàng khi thị trấn bắt đầu lên đèn… Xuân Thu